günümüz siyasetçilerine çağlar öncesinden seslenen,onlara "ışık tutan" italyan düşünür.iktidarlara makyavelizmi öğretmiş;siyasetçilere,bir "siyasetçi ideolojisi" kazandırmıştır.öyle ki sağda solda,başta aşağıda "amaca giden her yol" mübahtır diye düşünen onlarca machiavelli var..
prens-ya da kükümdar-politik görüşlerini anlattığı eseridir.günümüzde olduğu gibi ilk çıktığı zamanlarda da büyük tartışmalar yaratmıştır bu kitap.kimileri,prens'i-ya da hükümdar'ı-tiranlık ve ahlaksızlığın övgüsü olarak görmüş;kimileri de,bu eseri övgü görünümlü bir hiciv eseri olarak yorumlamışlardır.hatta eseri basit bir tarih kitabı olmadı "yurtseverliğin savunması" olarak görenler bile var.öyle ya da böyle machiavelli yüzlerce yıldır kralları,hükümdarları,siyasetçileri etkilemeyi başarmıştır
"yurdun selameti söz konusu olduğunda.ne adalete ne adaletsizliğe,ne merhamete ne de merhametsizliğe bakmak gerekir"
...
"sevilmek mi korkulmaktan,korkulmak mı sevilmekten daha iyidir diye sorulagelmiştir.bence ikisi karışık olmak;ama ikisini de nefsinde toplamak kolay şey olmadığına göre,bunlardan birini seçmek zoru varsa korkulmanın sevilmekten daha emin bir yol olduğu kanısındayım.doğruyu söylemek gerek:insanlar genellikle nankör,değişken,içten pazarlıklı ve doymak bilmez yaratıklardır"
machiavelli(prens(hükümdar))
Kesinlikle yanlış anlaşıldığını düşündüğüm düşünürdür. "insanlar, nankör, yalancı, iki yüzlü, tehlike karşısında korkak, kazanç karşısında çıkarcıdırlar. bütün bunları bilerek onlari yönetmek gerekir. iyi olmayan insanlar arasında iyi kalmak isteyen bir insan er gec ortadan silinir. şu halde, hükümdar iyi olmamayi oğrenmelidir. " diyen ve insan gerçeğini ortaya koyandır. şahsen kendime ve memleketim insanına baktığımda hak verdiğim kişidir.
tupac shakur'un hapishanede iken bolca okuyup daha sonra makaveli olarak ismini degistirmesine neden olan, kitaplari bir donem boyunca politika ogrencilerine ders olarak okutturulan insan.
fırtınalı bir denizde yol alan bir gemidesiniz, dümenci birden ölüveriyor... sorara bize niccolo machiavelli; "ölen dümencinin yerine, gemideki, yolculardan en ahlaklı olanını mı seçersiniz, yoksa dümen kullanmayı en iyi bileni mi?" bu yüzden, ahlakın bir bilim olarak bağımsızca ele alınmasının başlangıcını niccolo machiavelli'de bulmuşlardır. demek ki, onu ahlaksız diye suçlamak yerine, ahlakı politikadan kurtardığı için övmek daha doğru olacak.
-17. yy ingiltere'sinde "old nick" tabiri hem makyavelli hem de şeytan için kullanılırdı -
diyor kitap
halbuki üstada kızacak bişey yok. siyasetin ve siyasetçilerin doğasını açıklamış o kadar.ahlak-siyaset ilişkisini çok güzel anlatmış. dünya işleri muamma göründüyse size prens i okuyun
şöyle de bir sözü var:
"birine vereceğiniz zarar onun intikam almasını önleyecek miktarda olmalıdır"
Kuram alanında faşizmin benimsediği kişidir.Bunun yanında italyan Faşisti Musollini de devlet ideolojisini machiavelli'nin düşünceleriyle şekillendirmiştir.Aşağıdaki düşüncelerin adamıdır.
1-Savaş, zorunlu olduğunda hep haklı bir savaştır ve silah eğer ezilenlerin biricik umuduysa, kutsaldır.
2-Başka çare kalmayınca kuvvet haktır ve başka bir ümit kalmayınca silah mukaddes bir cihad vasıtasıdır.
3-Biri kaldırır umuduyla insan kendisini düşmeye bırakmaz
4-Bir hükümdar için en iyi, kesin ve kalıcı savunma, bizzat şahsına ve yürekliliğine dayanan savunmadır.
5-Bir hükümdarın yeteneğine değer biçilmek istendiğinde, buna öncelikle etrafındakilere bakarak karar verilir.
6-Hükümdarı hor gördürecek şeyler: Tutarsız, ciddiyetsiz, kadınsı, ödlek ve kararsız görünmektir.
7-intikamını almada kararlı ve sağlam birisi eğer hükümdarı öldürmeye karar verdiyse hükümdar için ölüm kaçınılmazdır; zira kim ki kendi hayatını hiçe sayıyorsa başka hayatların efendisidir.
8-Talih kadındır, ancak zora ve cesarete baş eğer.
9-insanları kazanmayı ve onları mahvetmeyi çok iyi biliyordu.(Bir dükayı tanımlarken kullandığı ifade)
10-Her zaman iyi bir insan olarak tanınmayı isteyen kişi, kötü insanların arasında yok olmaya mahkumdur.
11-insanlar kendilerine verilen küçük çaplı zararlardan intikam almaya kalkarlar, ama verilen zarar çok ağır olduğunda buna kalkışmazlar; bundan da şu sonuç çıkar: Bir insana zarar verilmesi söz konusu olduğunda, bunu söz konusu kişinin intikam almasının imkansız kılacak biçimde gerçekleştirmek gerekir.
12-Fethedilen devletler kendi yasaları altında özgür olarak yaşama geleneğine sahipseler, fatih hükümdarın buraları elinde tutmak için izleyeceği üç yol vardır: Birincisi, buraları yakıp yıkmaktır; ikincisi bizzat oraya gidip yerleşmektir; üçüncüsü ise fethedilen devletlerin yasalarını olduğu gibi bırakıp burayı sadece vergiye bağlamakla yetinip, halkın sadakatini sağlamak üzere de, kalabalık olmayan bir yönetim kadrosu kurmaktır.
Realist felsefi akımı benimsemiştir.Savunduğu görüşler,faşist ideolojiler için bir esin kaynağı oluşturmuştur.Machiavelli,gücü en önemli erdem olarak kabul etmekteydi ve genel geçer ahlak kurallarını kabul etmemekteydi.Kaba tabirle 'amaca giden her yol mubahtır' tarzı bir yaklaşımla devlet yönetimini incelemiş ve hükümdarların idarelerini sürdürebilmeleri için her türlü yolu kullanabileceklerini anlatmaya çalışmıştır. Machiavelli'nin en önemli çalışması devrin hükümdarına bir hediye olarak gönderdiği Il Principe* adlı yapıtıdır.
15. yüzyılda yaşamış devlet ve siyaset felsefecisidir. siyasi tarihe büyük önem vermiştir. kilise tarihçiliğine karşı yeni bir tarih anlayışı ile ortaya çıkmış ve bu anlayışa öncülük etmiştir. bugün oluşmuş olan tarihsel dönemlendirmede de büyük katkıları olmuştur. antikçağ, ortaçağ, yeniçağ gibi.
büyük övgülere ve yermelere ugramıs , floransalı siyasetci ve yazar. prens bilinen en meshur eseridir. bu eserde siyasete dair görüslerini sade bir dille anlatır.siyaset düsüncesine getirdigi yenilik, tek kelime ile 'gercekcilik'dir. siyaseti din ve ahlekten ayırmıs, oldugu gibi incelemistir. bu yüzden siyaset biliminin kurucusu olarak tanınır. siyasi olaylara iyi veye kötü olarak bakmamakta, laboratuarında cok kuvvetli bir zehir hazırlayan kimyacı gibi, sogukkanlı düsünmektedir. bu zehir bir doktorun elinde bir ilac , bir katilin elinde bir cinayet olabilir. 'amaca varmak icin hersey mübahtır.' görüsü machiavelli'ye maledilmis ve isim bu görüsle birlikte makyavelizm olarak anılır olmustur.
an itibarıyle ''Prens'' adlı eserinin yarısına geldiğim cesur,aşmış ve gerçekçi siyaset adamı. Felsefesi ''dereyi geçene kadar ayıya dayı demek'' veya ''eğer sonunda erdemli bir idarecilik olacaksa ve adaleti sağlayacaksa prens(hükümdar) şiddete veya illegal yollara başvurabilir'' anafikirleriyle özetlenebilir. Günümüz siyaset arenasında son derece gerçekçi olan bu görüşü makyevelizmakımını başlatan siyaset filozofudur ayrıca **
"güçlü olan her zaman haklıdır" ve "hedefe ulaşmak için her yol denenmelidir" cümleleriyle açıklanabilecek felsefe adamı. elbette düşünceleri bu kadar basit değildir, bu şekilde genellenemez ama ne anlatmak istediği insanlara bu şekilde açıklanabilir. burjuva düşünürleri arasında yer alır ve dönemi için ilerici düşüncelere sahiptir, fakat günümüz için tehlikeli düşünceler sahiptir. elbette günümüz şartları ile o günün şartları aynı değildir. bu yüzden ortaçağ skolastik düşüncesi ve feodal düşünce için ilerici bir düşünürdür.
bazı insanlar kabul etmese de, feylezoftur. insan denilen şu gaddar varlığın ne olduğunu çözebilmiş ve onun huyundan, suyundan, anladığı dilden gidilmesi gerektiğini savunmuş bir filozoftur hemde. ayrıca bir çok işkence çeşidinin mucidi olduğu da söylenir. maalesef insan adlı yaratığın gerçek yüzünü gösterdiğinden dolayı büyük ve önemli bir filozoftur. realizmin babası, ütopyaların, hayallerin, ve sevgi pıtırcıklığının can düşmanıdır aynı zamanda.
efenim zamaninda isyanci misir valisi kavalali'ya, bu arkadasin meshur kitabi il principe'den bahsetmisler. demisler, pasam su siralar avrupada pek meshur ve muteber bir siyasetname mevcut, okumayi arzu ederseniz tercumesine basliyalim. demis cevirin bakalim bi on sayfa gorelim ne diyor.. cevirmis goturmusler, kavalali soyle bir bakmis, okumus. demis yahu bunlari biz zaten biliyoruz, yeni mi ogreniyor avrupalilar..
yani demem o ki, avrupalilarin her seyi kendilerinden cikmis gibi algilamak ve sunmak adina bir dusunce tarzini makyavelizm diye bu adamin isminden hareketle isimlendirmis olmalari bizi yaniltmasin.. ha yanlis anlasilmasin, medeniyetin hepsini bizden ogrendi avrupalilar geyigi yapiyor degilim. gerci bu geyikte de buyuk bir hakikat payi vardir, ama bu bir siyaset teorisi olarak gelistirilmeden once de kendine genis bir uygulama sahasi bulmus bir dusuncedir. ve oturup da, ciddi cidi bunu teorize eden adamin insanligindan suphe etmek de caizdir. netekim, dusunmemek ve yaptim oldu, anlayisiyla hareket ediyor olmak, boyle bir anlayisa sahip olmayi dogrulamasa bile anlasilir kilabilir. ancak, oturup da bunu derinlemesine tasvip eder bir uslupla incelemek, insanin latifelerinin ve duygularinin fena halde hasara ugradigina delalet eder. vesselam..
yazdığı prens (hükümdar) adlı kitabı günümüzde o kadar evrenseldir ki sadece siyaset değil yöneticilik alanında da günümüzde ki uygulamalar hakkında fikir veriyor. pragmatizmfelsefenin tam anlamıyla yansıtıldığı bu kitapta italya da dönemin prenslikler arasındaki mücadeleleri anlatılıyor.
bibliyografisi,
* Discorso sopra le cose di Pisa, 1499
* Del modo di trattare i popoli della Valdichiana ribellati, 1502
* Del modo tenuto dal duca Valentino nell' ammazzare Vitellozzo Vitelli, Oliverotto da Fermo, etc., 1502
* Discorso sopra la provisione del danaro, 1502
* Decennale primo, 1506
* Ritratti delle cose dell'Alemagna, 1508-1512
* Decennale secondo, 1509
* Ritratti delle cose di Francia, 1510
* Discorsi sopra la prima deca di Tito Livio, 3 cilt., 1512-1517
* Il Principe, 1513 (The Prince)
* Andria, comedy translated from Terence, 1513 (?)
* Mandragola, 1513 (The Mandrake)
* Della lingua, 1514
* Clizia, comedy in prose, 1515 (?)
* Belfagor arcidiavolo (roman), 1515
* Asino d'oro, 1517 (The Golden Ass)
* Dell'arte della guerra, 1519-1520 (The Art of War)
* Discorso sopra il riformare lo stato di Firenze, 1520
* Sommario delle cose della citta di Lucca, 1520
* Vita di Castruccio Castracani da Lucca, 1520 (The Life of Castruccio Castracani of Lucca)
* Istorie fiorentine, 8 books, 1521-1525 (Florentine Histories)
* Frammenti storici, 1525.
