günümüzde bunu başaran insan sayısı yok denecek kadar azdır. 7 aşamayı aşmak hiç kolay olmasa gerek.
istek üzerine gelen düttürü:
nefs-i emmare
nefs-i levvame
nefs-i mülhime
nefs-i mutmainne
nefs-iraziye
nefs-i marziye
nefs-i kudsiyye
derviş olmak, bu dünyadan caymak, boyut değiştirmek demektir.
nefisle cihad her kul için mümkün olabilir*.
ama nefsi öldürmek, bu dünya da günah sayılabilecek herşeyden uzaklaşmak ve bunu istemli olarak yapmaktır.
şöyle ki; artık zina işlememek değildir nefsi öldürmek. artık zina işlemeyi istememektir.
ki 'empati' romanın da işlenen konu da bu yaklaşımdı.
ne yapacağına karar verebilirsin fakat ne isteyeceğine karar veremezsin..
nefsi öldürmek ne isteyeceğine karar vermektir, zor değil, çok zordur..
nefsi öldürmek insanın ölmesi demektir. çünkü nefs insan doğasından kaynaklanan ihtiyaçlarla alakalıdır. vücut varsa nefs ve istekleri vardır. yaşarken yapılması gereken şey, nefsi mutlak olarak emir altına alıp, ihtiyaçlarını hikmetlice gidermektir. bu noktada nefs, ruhun tasarrufu altına girdikçe ıslah olur, isteme şekli ve ruh ile ilişkisi değişir, güzelleşir.
imkansız bir durumdur. insan nefsini öldüremez; çünkü nefis de ruhun bedenin bir parçasıdır. nefis olmaksızın, insan olmanın bir anlamı yoktur. Nefsimiz olmasaydı insan değil melek olurduk.
nefsinin her isteğini yerine getirmeyip ipleri elinde tutmak ve kontrol bende, patron benim demek ve nefsinin kölesi olmamak şeklinde yorumlanabilir özetle.