şarkılarıyla ünlü, 18. yüzyıl divan edebiyatı şairlerindendir. lale devri şairi olarak bilinen nedim'in şiirlerinin tamamı din dışı konulardandır. divan şiirinde yüzyıllardır kullanılan birtakım mazmun ve benzetmelerin dışına çıkmış, istanbul'un yerli yaşayışını dile getirmiştir.
istanbul'da doğmuştur.Asıl adı Ahmed'dir.iyi bir öğrenim görmüştür.çeşitli medreselerde müderrislik yapmış , nevşehirli damat ibrahim paşa tarafından korunmuştur.şiirleriyle devlet büyüklerinin ve özellikle de 3. Ahmed'in takdirini kazanmıştır.Patrona Halil isyanı sırasında yaşamını yitirmiştir.Nedim , Lale Devri denilen zevk ve eğlence döneminin şairi olarak yaşadı ve yaşadıklarını şiirleştirmiş , dilde ve nazım biçimlerinde yenilikler denemiştir.istanbul'un eğlence dünyasını yansıtmıştır.hece ölçüsüyle bir türkü yazmıştır.Edebiyatımızın büyük şairlerinden biri sayılmaktadır..birçok şairi etkilemiştir.1730 yılında ölmüştür..
1680 yılında doğduğu tahmin edilen , asıl adı ahmed olan divan şairi. lale devrinde yaşamıştır ve bu dönemin bütün özelliklerini şiirlerine yanstımıştır. "gülelim , oynayalım , kam alalım dünyadan" dizesi de onun hayat felsefesini çok iyi özetler. gazel ve şarkılarıyla ün kazanmıştır. patrona halil isyanında , bir rivayete göre kaçmak için damdan dama atlarken düşüp ölmüştür.
yok bu şehr içinde senin vasfettiğin dilber nedim
bir peri suret görülmüş bir hayal olmuş sana
demiş üstad. yani uğruna şiirler döktürüp divanlar yazdığı sevdiceği için nedim en sonunda demiş ki senin istediğin özellikte ve güzellikte bir güzel yok bu şehirde belki sana bir peri görünüp kaybolmuş olabilir.
Türk şair. bugün türk edebiyatının en önemli şairlerinden biri sayılır. fakat yaşadığı dönemde çağdaşları şairlerden daha üstün görülmüyordu. asıl değeri tanzimat'tan sonraki dönemde anlaşıldı. başarılı sayılabilecek tek izleyicisi ise yahya kemal beyatlı oldu.
efendim gordum ki yazılmamış yazayım dedim.* nedimin bir önemli özelliği de divan şiirinde o güne kadar görülen kara kaşlı kara gözlü acem kızlarını bir kenara bırakıp sarışın avrupai tarzda güzellere yönelmesidir. bu alanda da ilktir.
"gülelim, eğlenelim, kam * alalım dünyadan" dizesi nedim'in hayat felsefesini özetler. rind-meşrep bir şair olan nedim devri için oldukça serbest olan fikirlerini şiirlerinde çekinmeden söylemiştir.
şarkı
Bir safâ bahşedelim gel şu dil-i nâ-şâda *
Gidelim serv-i revânım yürü Sa'dâbâd'a *
işte üç çifte kayık iskelede âmâde
Gidelim serv-i revânım yürü Sa'dâbâd'a *
izn alub Cum'a namâzına deyu mâderden *
Bir gün uğrulayalım çerh-i sitem-perverden *
Dolaşub iskeleye doğru nihân yollardan *
Gidelim serv-i revânım yürü Sa'dâbâd'a
Bir sen ü bir ben ü bir murib-i pâkîze-edâ *
iznin olursa eğer bir de Nedîm-i şeydâ *
Gayrı yârânı bugünlük edib ey şûh fedâ *
Gidelim serv-i revânım yürü Sa'dâbâd'a
nedim'in hayat felsefesini özetleyen bu şiirde kimi araştırmacılar eşcinsel bir aşkın varlığından söz ederler ve nedin'in gizli yollardan sadabad'a götürmek istediği "serv-i revan"ının erkek olduğunu ileri sürerler.
Nedim 1680 yılında istanbul'da doğdu. Fatih Sultan Mehmed döneminde yaşayan eski bir aileden geldiği söylenir. Babası Mehmed Efendidir. Dedesi Musluhiddin Efendi, Sultan ibrahim devri kazaskerlerindendir. Nasıl bir öğrenim gördüğü kesinlikle bilinmiyor. Fakat bazı kaynakların bildirdiğine göre Şeyhülislam Ebezade Abdullah Efendi'nin başkanlık ettiği kurul önünde sınavdan geçerek, hariç müderrisliği payesini aldı. Bir süre sonra Mahmudpaşa mahkemesinde naiplikle görevlendirildi.
Sadrazam Ali Paşa ve Nevşehirli ibrahim Paşa tarafından korundu. Nevşehirli ibrahim Paşa, şiirlerini çok sevdiği Nedim'i muhasipliğe seçti. Daha sonra ise kütüphanesinde hafızı kütüb görevine getirdi. Bütün zevk ve eğlence meclislerinde sadrazamın ve bazı devlet büyüklerinin nedimi oldu. Ramazan aylarında, Sadrazam ibrahim Paşa huzurunda verilen tefsir derslerine katıldı. Sadrazam ibrahim Paşa aracılığı ile Sultan Üçüncü Ahmed'in bulunduğu toplantılara katılmaya başladı. Şiirleri Sultan Üçüncü Ahmed tarafından beğenildi. Bu arada Mollakırımı medresesi (1727), Sadiefendi medresesi (1728) ve aynı yıl Nişancipaşayıatik medresesi müderrisliklerine tayin edildi. Son görevi Sekbanalibey medresesi müderrisliğiydi (1730). ibrahim Paşa'nın giriştiği, doğu dillerinden tercümeler, çalışmasına katıldı. Müneccimbaşı Derviş Ahmed Dede'nin Sahaifü'l Ahbar (Haberlerin Sayfaları), Bedrüddin Avni'nin ikdü'l Cuman (inci Dizisi) adlı eserlerini Türkçe'ye çeviren kurulda çalıştı.
içki düşkünlüğü yüzünden irtiaş (titreme) hastalığı ve ileri vahime (korku) hastalığı çeken Nedim'in, Patrona Halil isyanı sırasında bir buhran geçirerek öldüğü ileri sürülür. Müstakimzade'nin, isyanda kaçarken Beşiktaş'daki evinin damından düşerek öldüğünü belirten ifadesi ispatlanmış değildir.
Şiirinde genellikle zevki ve aşkı işleyen Nedim, din ve tasavvufla pek ilgilenmedi. Padişah sadrazam ve diğer devlet büyüklerine kasideler sundu, çeşitli vesilelerle tarihler düşürdü. Aşk ve şarap kavramlarının sık sık geçtiği gazeller ve şarkılar yazdı.
güllü diba geydin amma korkarım azar ider
nazenim saye-i har-ı gül-i diba seni
modern türkçeye çevirisi: nazlım, gül desenli ipekten yapılmış kumaş giydin ama, korkarım o kumaşıtaki güllerin dikenlerinin gölgesi seni incitir diye.
bu kadar ince hayaller kurmuş, kendine bir ekol oluşturmuş türk edebiyatının yeri doldurulmaz şairidir. nedim tarzı sadece nedime nasip olmuş, onu izleyenler hep onun gölgesinde kalmıştır.
bedensel aşkı anlatan ilk şairdir.
realist özellıklere sahiptir.
dönemin mesnevi yazmayan sayılı şairlerin arasındadır. *
heceyle türkü yazmıştır.
mahallileşme akımından etkilenmiştir.
istanbul, lale devri, şarkı, şuhane deyince akla gelen isim olmalıdır.
gazelleri de ünlüdür.
gevezenin power fm deki sabah show unda, hervdaim dunyanın çeşitli yerlerinden ,haberveriyorum diye bize yutturdugunu sanan muhabirimsi gayimsi kişilik.
