özellikle fizikte sık kullanılan, gerçekleşen her olayın birbirine bağlı olduğunu ve sonuçların nedensiz gerçekleşmeyeceğini söyleyen ilke.
bu ilkeye göre her zaman sonuçlar, nedenlerden sonra gerçekleşir. üstelik aynı şartlar altında aynı nedenler, aynı sonuçları doğurur.
bir cam bardak yüksekçe bir yerden çok sert bir zemine düştüğünde, bardağın kırılacağı gerçeği bir sürpriz değildir. bunu defalarca deneseniz de bardak kırılacak, yani sonuç değişmeyecektir. üstelik bardağın kırılmasını geriye de alamazsınız, çünkü önce neden (düşme) sonra sonuç (kırılma) gerçekleşir ve bu değiştirilemez.
klasik fizikte durum buyken, işler kuantum fiziğinde farklı şekilde işleyebilir. ancak bir ön şart var; ışıktan hızlı bilgi aktarabilmek. fakat bir de unutulmaması gereken bir şey var; farklı referans sistemlerindeki gözlemciler için geçerli olan bir durumdan bahsediyoruz.
biraz kafa karıştırıcı olabilir, ama kuantum dünyasında şöyle bir durum söz konusudur: gözlenen iki olay arasında bir zaman farkı varsa, ışığın bu zaman farkı süresince uzayda alacağı yola bakarız. eğer bu yol, gözlenen iki olay arasındaki uzaklıktan daha küçükse, olaylar arasında nedensellik ilkesine uygunluk söz konusu olmaz.
yani? örnek vereyim; elimde ışıktan daha hızlı sinyal gönderen bir uzaktan kumanda olsun. bunun düğmesine basıp aleti çalıştırayım. bu sırada, hızı bana göre sabit bir referans sisteminde olan bir gözlemci de olayı gözlüyor olsun. bu gözlemci, aletin önce çalıştığını ve sonra benim düğmeye bastığımı göreceğinden, ona göre önce sonuç, sonra da neden gerçekleşmiş olacak.
burada her ne kadar ben kendi referans sistemimden baktığımda, düğmeye bastıktan sonra aletin çalıştığını görsem ve neden-sonuç ilkesine uymuş olsam da, farklı referans sistemindeki bir gözlemci için nedensellik ilkesini çiğnemiş olacağım.
