15. yüzyıl divan şairlerindendir. Edirne doğumlu olup asıl adının isa olduğu rivayet edilir. hat çalışmalarının yanı sıra türkçenin şiirde de kullanılabileceğinin en iyi örneklerinden biri olan necati divanı ile tanınır. fatih sultan mehmet'in dikkatini çekmiş ve divan katipliği ile mükafatlandırılmıştır. ne yazık ki şiirlerinin çoğunun günümüze ulaşmadığı söylenir.
"Ey gönül aşk oduna yanmak sana oldu helal
Ve gözüm mihrinde ol mahın haram uyku sana"
fatih sultan Mehmet e şitaiyye ve baharariyye sunarak onun hayranlığını kazanmış ve divan katipliğini yapmıştır. necati asıl ününü kazanması 2. Bayezid dönemine rastlar. ona bey sıfatı Manisa sancağına çıkan şehzade Mahmud un nişancılığını yaptığı dönemde verildiği düşünülmektedir. kasideden ziyade aşıkane, samimi ve sade gazelleri ve mersiyeleri ile tanınmıştır. atasözleri deyimler ve halk tabirlerine düşkünlüğü onları şiirde kullanmakta olan başarısı onun en belirgin edebi özelliğidir. Necati beyin bizi iran şairlerinin kınamasından kurtardığı ileri sürülür çünkü bizde kendi ayarlarında şair olmadığını söylüyorlardı. günümüze ulaşan eseri Türkçe Divan'ıdır. 27 mart 1509 yılında ölmüştür.
eh, kanaatimce en güzel olan gazelini yazayım, amme hizmetidir:
"gonca câmından oluptur andelîb-i zâr mest
bilmeyen şöyle sanır kim yok yere ağlar mest
her kişi bezm-i ezel mestidurur amma ki ben
cür'a-i câm-ı lebinle olmuşam tekrar mest
dilde sırr-ı ışkını sakladığım ayb eyleme
olagelmiştir eder keyfiyyetin inkar mest
gözlerin ile değiştim gönlümü bir gamzeye
aldamak âsân olur çünkim ola ayyâr mest
kan içelden gözleri oldu müselmanlar zebûn
katı ceng eyler necâti olucak küffar mest"
yani diyor ki;
o inleyen bülbül goncanın kadehinden sarhoş(mest) olmuştur
bilmeyen de sarhoşun yok yere ağladığını sanar
herkes bezm-i elest sarhoşudur ama ben
dudaklarının kadehinin şarabıyla tekrar sarhoş oldum
(bezm-i ezel islami inanışa göre madde alemi yaratılmadan, ruhlar aleminde bütün ruhların toplandığı ve tanrı ile konuştuğu meclistir. divan şiirinde genelde bir işret (içki) meclisine benzetilir.)
sana aşık olduğumu gönlümde sakladığım (kimseye söylemediğim, itiraf etmediğim) için kızma
çünkü sarhoşlar her zaman sarhoş olduklarını inkar ederler
gönlümü bir gamze karşılığında gözlerinle değiştim
çünkü hilekarlar sarhoş olunca onları aldatmak kolaydır
onun gözleri kan içmeye başladığından beri müslümanların hali yaman
çünkü necati, kafirler sarhoş olduğu zaman daha çetin savaşır.
"Eski Harflerle Birlikte Kur'an'ı da Tarihe Gömdük"
serlevhalı bir konuşma yapmak üzere konyaya gelen
ve fakat akşam çekilen ziyafetten sonra apandist iltihabıyla hastaneye kaldırılan
ameliyat sonrası yatırıldığı hasta ranzasının korkuluğunun açılması sonucu yere düşüp ameliyat yeri patlayarak
hristiyan takvimiyle 1 Ocak 1929'da ölen
istiklal harbi kahramanlarından Mustafa Necati (Uğural)'dan almış
