sen yanmasan
ben yanmasam
biz yanmasak
nasıl çıkar karanlıklar aydınlığa?
demiş, Türk şiirinin çizgisini üst seviyelere taşımış, şiirlerine bakılınca sanatı ilk kez bu kadar net bir şekilde düşünceyle harmanlamış ilk Türk şairi olduğu anlaşılan, vatanını satmaya çalışanlarca haksızca '' vatan haini'' damgası yemiş, kimseyi öldürmemiş, incitmemiş sadece saçma bir şekilde düşüncelerinden ötürü hunharca suçlanmış, elalemin memleketinde vatanına hasret bir şekilde hayatını yitirmiş fikir hükümlüsüdür. Ne acıdır ki hala mezarı kendisinin vasiyet ettiği üzere sıradan bir köydeki bir ağacın altına taşınamamıştır. Elalemin filozofu çağlar önce ''Düşünüyorum öyleyse varım'' der, bizim bazı işe yaramazlar da kalkar adama '' Niye düşünüyorsun? haydi bakalım dooooğru hapse !! der. Neden geri kaldığımız bellidir. Nazım'ın naaşının hala çok özlediği yurduna getirilmemesinin nedeni nedir? Neden çekiniliyordur? Ortada tonca hortumcu, katil, siyasal kasap cirit atarken düşünmekten başka birşey yapmamış, tek sözde suçu bu olan, dünya çapındaki edebi gücü önünde bütün alemin saygıyla eğildiği bir değerin mezarının hasret kaldığı ülkesine getirilmemesinin sebebinin arkasında ne niyetler vardır? Bunların hepsi cevaplanması gereken ama aslında cevabı çoktan bilinen sorulardır. Bu ülkenin içişleri bakanı bile meclis komisyonda kendisi hakkında '' Madem vatandaşlığını geri istiyor, gelsin başvursun, geri verelim. '' diye yüzsüzce ve ahlaksızca bir cümle kuruyorsa, işte bu densizlik yıllardır yurdum insanının birbirine sorduğu ''ne olacak bu memleketin hali? '' sorularına en acı ama en gerçek cevaptır kanımca...
o'nu vatan hainliğiyle suçlayan embesillere, düşünceden korkanlara, örümcek kafalılara ve onun uzantılarına;
MEMLEKETiMi SEViYORUM
Memleketimi seviyorum :
Çınarlarında kolan vurdum, hapisanelerinde yattım.
Hiçbir şey gidermez iç sıkıntımı
memleketimin şarkıları ve tütünü gibi.
Memleketim :
Bedreddin, Sinan, Yunus Emre ve Sakarya,
kurşun kubbeler ve fabrika bacaları
benim o kendi kendinden bile gizleyerek
sarkık bıyıkları altından gülen halkımın eseridir.
Memleketim.
Memleketim ne kadar geniş :
dolaşmakla bitmez, tükenmez gibi geliyor insana.
Edirne, izmir, Ulukışla, Maraş, Trabzon, Erzurum.
Erzurum yaylasını yalnız türkülerinden tanıyorum
ve güneye
pamuk işleyenlere gitmek için
Toroslardan bir kerre olsun geçemedim diye
utanıyorum.
Memleketim :
develer, tren, Ford arabaları ve hasta eşekler,
kavak
söğüt
ve kırmızı toprak.
Memleketim.
Çam ormanlarını, en tatlı suları ve dağ başı göllerini seven
alabalık
ve onun yarım kiloluğu
pulsuz, gümüş derisinde kızıltılarla
Bolu'nun Abant gölünde yüzer.
Memleketim :
Ankara ovasında keçiler :
kumral, ipekli, uzun kürklerin pırıldaması.
Yağlı, ağır fındığı Giresun'un.
Al yanaklı mis gibi kokan Amasya elması,
zeytin
incir
kavun
ve renk renk
salkım salkım üzümler
ve sonra karasaban
ve sonra kara sığır
ve sonra : ileri, güzel, iyi
her şeyi
hayran bir çocuk sevinciyle kabule hazır
çalışkan, namuslu, yiğit insanlarım
yarı aç, yarı tok
yarı esir...
türkiye'nin en çok yazan ve hakkında en çok yazılan şairinin 105. yaşı kutlu olsun.
giderayak işlerim var bitirilecek
giderayak
kurtardım ceylanı avcının elinden
ama daha baygın yatar, ayılamadı
kopardım portakalı dalından
ama kabuğu soyulamadı
oldum yıldızlarla haşır neşir
ama sayısı bir tamamı sayılamadı
çektim kuyudan suyu
ama bardaklara konulamadı
güller dizildi tepsiye
ama taştan fincan oyulamadı
sevdalara doyulamadı
giderayak işlerim var bitirilecek
giderayak...
"nazım'ın memleketinin edebiyatında oynadığı tarihsel rolün bilincine varanlar artık biliyorlar ki, nazım'ın adı, yığınların karşıdevrimin karanlık kuvvetlerine karşı yapmakta olduğu gürültüsüz ama güçlü savaşla bağlantıdadır."
rutkay aziz kendisiyle ilgili olarak haftalık'a verdiği röportajda nazım'ın bu şartlarda mezarında rahat edemeyeceği bir türkiye'ye getirilmesini yanlış bulduğunu söylemiştir ve haklıdır da. yer üstündeki aydınlarımızı yiyen bu düzen, yerin altında aşık olduğu toprağa kavuşmuş nazım'ı rahat bırakmaz ne yazık ki.
40 gun icin yasi kuculmesin diye 20 kasim 1901 yerine 15 ocak 1902 yazilan ve bunu benimsiyen eski sovyetler birligi ulkelerinde dolastiginiz zaman eger turkseniz bilmek zorunda oldugunuz harika ama degeri oldukten sonra anlasilan TURK sairi.
BiR ŞEY
I
Bir şey ki hava gibi ekmek gibi su gibi
Lazım insana lazım onsuz yaşanılmıyor
Ana baba gibi dost gibi yavuklu gibi
Kalp titremeden göz yaşarmadan anılmıyor.
Bir şey ki gözümüzde memleket kadar aziz
Aşk ettiğimiz kendimize dert ettiğimiz
Adını çocuklarımıza bellettiğimiz
Bir şey ki artık hasretine dayanılmıyor.
II
Bir şey daha var yürekler acısı
Utandırır insanı düşündürür
Öylesine başka bir kalp ağrısı
Alır beni ta Bursa'ya götürür.
Yeşil Bursa'da konuk bir garip kuş
Otur denmiş oracıkta oturmuş
Ta yüreğinden bir türkü tutturmuş
Ne güzel şey dünyada hür olmak hür.
Benerci Jokond Varan Üç Bedrettin
Hey kahpe felek ne oyunlar ettin
En yavuz evladı bu memleketin
Nâzım ağbey hapislerde çürür.
ölmeden önce pişman olup cumaya gitmiş kimse. son anda kurtarmış paçayı.
edit: bu tip yorumları görmek için açıyorsunuz zaten bu başlıkları. görüyorsunuzda, göreceksinizde.**son anda kurtarmış paçayı cümlesi benim peygamber olduğumu ifade etmez. islamiyet zahire bakar demek istiyorum ama bunuda anlayamazsın sen. genede özür diliyorum nazım hikmet ran hakkındaki entrymle sevenlerinden.*diger konularla ilgili bir duzeltmem olmayacak.*
önümüzdeki günlerde gösterime girecek olan mavi gözlü dev adlı filmde hayatından bir kesitin anlatılacağı en büyük türk şairlerinden biri, tam bir fikir ve aşk adamı..
yazdıkları, eserleri ortadayken, bu kadar geniş çevrelerce bu toprakların en iyi şairi olarak görülürken, neden ısrarla bazı yazarlar tarafından bok atılmaya çalışıldığı anlaşılmayan yazar. beğenmiyorsan okumazsın, bu kadar beğenilene saldırmak nedir, sanki sabahtan akşama kadar yok "kalbi sovyetlerde kalmış", "staline sakso çekmiş" diye bağırsan sanıyormusun ki memleketim şiirinde vatanına duyduğu hasreti unutabiliriz. gerek yok böyle çalışmalara, öngörülerinizi yıkıpta okumaya çalışın..
"bir vapur kalkar varna önünden,
oy karadenizin gümüs telleri
bir vapur kalkar bogaza dogru
nazim usulcacik oksar vapuru
yanar elleri..."
siyasi bir gözlük takmadan yapilacak en dogru yorum; dünyanin en iyi sairlerinden biri hatta belki de birincisidir olmalidir. cünkü ister kabul edin, ister etmeyin nazim hikmet; sairdir.
hala ve hala t.c.vatandaşlığı iade edilmemiş yurdum şairi. rusyanın soğuk ikliminde medfun bulunan kabri de bir o kadar mahzundur. necip fazılla fikir ayrılıkları olsa da iyi dostlukları olan bu büyük şair, sırf resmi ideolojinin fikriyatını savunmuyor diye önce "öteki" ilan edildi sonra da ihraç edildi yurdundan. komünizmi savunma gerekçesi de ülkesine hizmet içindi kuşkusuz. düşüncelerini savunmuyor olabiliriz , lakin vatandaşlık hakkı azizdir, kutsaldır. kim-liğin üç beş siyasinin elinde oyuncak olması ise kelimenin tam anlamıyla talihsizliktir. bir şiir okuduğu için yargılanan, siyasi yasaklı durumuna düşen başbakanımızın meseleyi anlamasını beklerdim ben. çünkü şiir okuduğu için yargılanmasını da anlamsız bulmuştum. muhalefetin ise bu konuda sessiz kalması, önce cumhuriyet sonra da halkçı değerleri artık ne kertede önemsediğinin göstergesi. nazım hikmetin bu durumu da trajik bir memleketimden insan manzaraları. ruhu şad olsun.
Sen sabahlar ve safaklar kadar güzelsin
sen ülkemin yaz geceleri gibisin
saadetten haber getiren atli kapini çaldiginda
beni unutma
ah! sakli gülüm
sen hem zor hem güzelsin
siirlerimin ilikliginda açilmalisin
sana burada veriyorum hayata ayrilan buseyi
sen memleketim kadar güzelsin
ve güzel kal
piraye'ye vurulur once,
dunyanın en guzel siirlerini yazar o'na.
daha sonra hapise duser,
birden hayatına vera dahil olur.
zavallı piraye o'nu beklemektedir habersiz.
sonra nazım itiraf eder,
piraye affetmez bu durustluk dedigi itirafı.
asla unutmaz ihaneti, kabullenemez.
nazım gider uzaklara,
kolundaki guzel piraye degil cirkin vera olur.
siyasi tercihi onu bir simge yapmış ve bu yüzden ülkesinden ayrılmak zorunda kaldığı gibi bir hizip yıllarca onu şairler kralı olarak görmüştür.ama çağdaşı yazar ve şairlerin oldukça gerisinde bir şiir yazma becerisine sahip olmasına rağmen bu konumu onu farklı bir algıyla algılamamıza neden olmuştur.iyi bir şairdir itiraz götürmez.ancak başına "en" getirildiği zaman değişir işler.şiirlerindeki yiğitçe iç ahengin dışında imgesel anlamda bir numarası yoktur.yani sevgili okuyucu arkadaşlar, sıradan bir iyi yazardır nazim hikmet ran.bunu bilir bunu derim.
şairliği konusunda yorum yapmadığım ancak kişiliği, geçmişi, yaşadıkları vs. göz önüne alındığında mehmet akif ersoy'a vefat ettiğinde tören dahi yapmamış türkiye cumhuriyeti'nin -o zamanlar mehmet akif dindar olduğu için umursanmıyordu, tıpkı şimdi olduğu gibi- vatandaşlarının büyük bir kısmı neden nazım'a peygamberlik gömleği giydirir anlamak mümkün değil, 50 yıl önce tükürenler de aynıydı, şimdi övenler de, şairliğini övün, beğenin, anlatalım herkese ama kimsenin şairliğine baktığı yok, vatan şairiydi diyeceğim son insan, dünyanın en iyi şairi de olabilir -bana göre en iyisi değil- ama asla bu vatanın milli şairi değil, en azından benim değil..
nazım kaçtı canını kurtarmak isteyen büyük vatan şairi oldu
diğer herkes vatan haini
sakarya şiiri mi yazdı, çanakkale destanı mı, kurtuluş savaşına halkın inanmasını mı sağladı, ...
nazım kurtarılmış ülkeye çok güzel aşk şiiri yazar, çok güzel memleket hikayesi anlatır ama bu kadar, öncesi yok, sonrası yok, baudelaire de yapıyor onu benim için, pablo neruda da yapıyor, edgar allen poe da..
mehmet akif dindardır, bu yüzden öldüğünde devletten bir kişi bile katılmaz cenazesine, kim diyebilir arnavut kökenli akif vatanını benim kadar sevmemiştir, kim diyebilir?
hoş mehmet akif'i de bu ülkenin yetiştirdiği en önemli insanlardan biri olarak görenlerin yüzde kaçı okumuştur ayrı tartışma konusu ya neyse..
amacım kimsenin sevgisine saygısızlık etmek değil, ama birini yüceltirken kullanılan kavramlar zoruma gittiğinde kimseyi kırmadan itiraz etmek isterim, simgeler ölümsüzdür, nazım benim için ölü, selam ederim..
milli mücadeleye katılmak için arkadaşı vala nurettin'le birlikte 1921'de inebolu'ya, ordan da ankara'ya geçerler ve yetkililere 'ne yapabiliriz?' diye sorarlar; verilen görev gençleri milli mücadeleye çağıran bir şiir yazmalarıdır. ve böyle bir şiir yazılır, çok sayıda da basılıp dağıtılır. hatta bunun üzerine ankara'ya yönelen çok sayıda gencin nasıl barınacağı gibi sorunlara bile neden olur. demem o ki nazım'ı, kurtuluş savaşına halkı inandırmamakla itham etmek hakkaniyetli değil.
birilerinin mehmet akif-necip fazıl karşısına nazım'ı dikme gayretleri, ideolojik koşullamalarla tarafların (hem sağ hem de sol için) bu şairleri güzellemeleri ya da yarıştırmaları az çok anlaşılabilir. ancak mehmet akif'in dindarlığı yüzünden seküler bir estetiğe kurban edildiğini iddia etmek de benzer bir kutuplaşma emaresidir. evet, mehmet akif'i dindar olduğu için sevmeyenler hatta karalayanlar vardır ama bu onun yapıtının estetik değerini ne azaltır ne de arttırır. nazım'ın biçim-içerik yönüyle temsil ettiği yenileşmenin, değişmenin yanında mehmet akif'in eskil üslubu 'gideni ve gelmekte olanı' yakalamaktan uzaktır. mehmet akif'i evrensel olandan alı koyan da budur.
bir halkın onurlu tarihini-savaşımını gelecek kuşakların belleklerine kazıyan ve bunu tüm dünyaya anlatmak gibi hasletlere, başarılara vakıf bir şair; türkçe'nin dünyada tanınmasını sağlayan nazım hikmet ölçüsüz sığ değerlendirmeleri haketmiyor. kıymet bilen mehmet akif'le nazım'ı yanyana koymasını bilir ama gerektiğinde ayırmasını da bilir. eluard'ın, neruda'nın, aragon'un, kavafis'in, pavese'nin ve bilcümle dünyalı şairin yanında duran nazım'dır, bizim olduğu kadar da herkesindir. mehmet akif'se sadece bizimdir.
kurtuluş savaşıyla ilgili çok şey yazıldı, çizildi; şiir, roman, oyun, hikaye; hatta film de çekildi. nazım'ın yapıtı kadar başarılı olan hangisidir!
vatan kavramını kabul etmeyen, bunun yerine özgürlük kavramını seven ve bütün o kurtuluş savaşı destanlarını vs bu kavrama adayan, ayrıca türk de olmayan "sabetayist" kişilik.
edit: e doğruyu söyledik ya malum yobazlar tarafından feci protesto edileceğiz artık.
