Normalde 1921 den önce nahçıvan bölgesi Ermenistan demokratik cumhuriyetine bağlıydı. Kazım karabekir Ermenistan ı Doğu cephesinde yenince nahçıvan Türklerin eline geçmiş. Ermenistan ile yapılan kars anlaşması ile nahçıvan Azerbaycan a bağlanmıştır. Kızıl Ordu kafkasyayı işgal edince;
Türkiye ile Sovyetler Birliği arasında imzalanan Moskova Antlaşması’yla 16.03.1921 (16 Mart 1921) Nahçıvan, özerk bir yapıya sahip olması ve başka bir devlete terk edilmemesi şartıyla Azerbaycan’ın himayesine bırakılmıştır.
Yani nahçıvan ı ermeniler den kurtaran Türkiye dir.
Moskova Anlaşması öncesinde müzakereler için Rusya’ya giden heyette yer alan Yusuf Kemal Bey, Ankara’dan ayrılmadan bir gün önce (13 Aralık) Mustafa Kemal Paşa ile görüşmüş ve “Paşam Ruslar Nahcıvan üzerinde ısrar ederlerse ne yapalım? diye sorunca “Nahcıvan Türk Kapısıdır. Bu hususu nazar-ı itibara alarak elinizden geleni yapınız” cevabını almıştı.
Anlaşmayla, Nahçıvan’ın Azerbaycan’a bağlanması Mustafa Kemal Paşa tarafından olumlu karşılanmış ve Ankara’ya dönen Yusuf Kemal Bey “ Muhterem Paşam! Nahcıvan üzerinde elden geleni yaptık” deyince Paşa, “Yusuf Kemal Bey! Kapımız mevcudiyetini muhafaza ediyor, bizim için mühim olan budur.” cevabını vermiştir.
Akabinde aradaki küçük bir toprak parçasıda irandan Atatürk ün şahsi parası ile satın alınmış ve nahcivan ile Türkiye bağlanmıştır.
Özellikle SSCB yıkılınca ermeniler her türlü alt yapıyı kesmiş ve nahcivan a doğalğaz, elektrik, su, tren yolu gibi tesisatları kesmişlerdir.
