yüzyıllar önce semerkant, bağdat ve istanbul'dan latinceye veya fransızcaya çevirilen kitaplar ve buluşlar ilk bulan alimler göz ardı edilerek avrupalı bilim adamları tarafından nasıl sahip çıkıldı?
dekart, galile, kopemik, newton, lavoisier, kepler, wright kardeşler, toriçelli, kristof kolomb, vasco de gama...
içinizde bunları tanımayan var mı? ilkokuldan başlayarak tanımaya başladığımız bu yabancı bilim adamları tarih kitaplarına bakarsanız, birçok önemli buluşun ilk sahibi. yüzyıllar önce semerkant, bağdat ve istanbul'dan latinceye veya fransızcaya çevirilen bir çok kitaplar ilk bulan alimler göz ardı edilerek avrupalı bilim adamları tarafından sahip çıkıldı. günümüzde batılı bilim adamları bunları yer yer itiraf etmektedirler.
mesela newton'dan yerçekimini ilk bulan kişi diye bahsederiz. oysa yerçekimini ilk keşfeden, bilim adamı, pek tanımadığımız bir müslüman: razi'dir.
şimdi gelin, batı kaynaklı önyargıları bir kenara bırakalım ve bilimsel birçok buluşu ilk yapan islam bilginlerini tanıyalım.
ilk kağıt fabrikasını kuran alim ibni fazıl
kızamık ve çiçek hastalığını keşfeden; alim razi
mikrobu ilk tanımlayan alim akşemseddin
cüzzamı bulan alim ... ibni cessar
vebanın bulaşıcı olduğunu bulan alim ibni hatip
verem mikrobunu bulan alim kambur vesîm
retina tabakasını bulan alim ibni • rüşd
ilk göz ameliyatını yapan alim ammar
ilk kanser ameliyatını yapan alim ali bin abbas
küçük kan dolaşımını bulan alim ibnünnefis
ilk tabipler odası başkanı ali bin rıdvan
sıfırı ilk kullanan alim harizmi
trigonometriyi ilk bulan alim battani
tanjant, kotanjant ve kosekantı ilk kullanan alim ebul vefa
trigonometri kitabını yazan alim nasiruddin tusi
ilk trigonometrik dönüşüm formülünü bulan alim ibni yunus
binom formülünü ilk bulan alim ömer hayyam
ilk difransiyel kitabını yazan alim. sabit bin kurra
ondalık kesiri ilk bulan alim gıyaseddin cemşid
ilk usturlabı yapan alim zerkali
dünyanın döndüğünü keşfeden ilk alim biruni
dünyanın çevresini ilk ölçen alim musa kardeşler
güneşin yüzündeki lekeleri ilk bulan alim fergani
yıldızların yer ve açıklıklarını ölçen ve ilk cetveli geliştiren alim cabir bin eflah
ilk otomatik kontrol sistemleri tasarlayan alim ahmet bin musa
sibernetiği ilk kuran alim. ismail-el gezeri
ilk optik temellerini koyan alim ibni heysem
sesin .fiziki açıklamasını ilk yapan alim farabi
ilk torna tezgahını yapan alim ibni karara
kanatlarla uçan ilk alim hazerfen ahmed çelebi
ilk uçağı yapan alim ebu firnas
yer çekimini ilk bulan alim razi
sarkaçlı saati ilk yapan alim ibni yunus
maddelerin özgül ağırlığını ilk hesaplayan alim hazini
atomun parçalanabileceğim ilk bulan alim cabir bin hayyan
gök kuşağını ilk açıklayan alim kutbettin şirazi
ilk kimya laboratuarını kuran alim. cabir
saf alkolü ilk elde eden alim razi
fosforu ilk bulan alim beşir
havan topunu ilk bulan alim fatih sultan mehmed
ilk kıta seyahatnamesini yazan alim ibni battuta
ilk dünya haritasını çizen alim mürsiyeli ibrahim
ilk ecza kitabını yazan alim ibni baytar
araştırdım böyle şeyler çıkıyor.
not:başlığı ben yazmadım alıntı yaptım beyler.
sayı sistemini müslüman harezmi bulmuştur.genç prenses fatima el-firhi 859 yılında fas’ın fez kentinde birinci seviye eğitim sunan bir üniversite açmıştır.
abbas bin farnas uçmak için bir araç geliştiren ve uçabilen ilk insandır kendisi müslümandır.
müslüman doktorun yazdığı ameliyat ansiklobedisi 500 yıl avrupalı doktorların kaynağı olmuştur.bunun gibi daha bir çok şey mevcut
Bu da son çılgın projeleri: https://galeri.uludagsozluk.com/r/715765/+
Yalnız projede hata buldum toplam daire sayısı 6 ediyor yani 7 kere tavaf etmiş olmuyorsun. Heralde yarım dönüşü bir dönüş saymadılar.
--spoiler--
pusula m.ö. 2. yüzyıl ve m.s. 1. yüzyıllar arası çin'deki "han hanedanlığı" tarafından bulunmuştur. 11. yüzyılda "song hanedanlığı" tarafından yön bulma (navigasyon) amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.
kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/compass#history
pusulanın icadının, müslüman bilim adamlarıyla bir ilgisi yok.
--spoiler--
YUKARIDAKi ENTRYMDE NE DiYOR; pusula ve saat düzenekleri. düzenek bir şeyin yapım aşamasındaki ilk olgudur. yani düzeneğini kurmadan saat'i çalıştıramazsın. pusula ibresini ayarlamadan onun adı pusula olmaz pusula düzeneği olur. wiki'den kopyala yapıştır bilgilerle öne sürdüğüm tezi çürütme çabası neden acaba. buradaki amacım başlığımı uplamak değil elbette.
satranç'a gelecek olursak. orta doğu tarihinde acaba hintliler ne zamandan beri inek'e tapıyorlar. bunu bilmeden gelip bilmem şu buldu müslüman adam bulmadı demek cahillik dışında neyin mi göstergesidir, karalama tayfasının icatlarını. yani icat edemiyorsan edenleri karala onları ötekileştir. sen bunları sahiplenmessen zaten elin adamı alır bunları senden yy'lar sonra tarihe ismiyle yazdırır. helal olsun bize.
pusula m.ö. 2. yüzyıl ve m.s. 1. yüzyıllar arası çin'deki "han hanedanlığı" tarafından bulunmuştur. 11. yüzyılda "song hanedanlığı" tarafından yön bulma (navigasyon) amacıyla kullanılmaya başlanmıştır.
kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Compass#History
pusulanın icadının, müslüman bilim adamlarıyla bir ilgisi yok.
hepsini incelemedim, ama çoğu hatalı bilgiler. mesela santraçın bulunuşunun müslümanlarla hiçbir ilgisi yok. hintlilerden perslere, müslüman olmadan önce, yaklaşık 600 yılında geçiyor.
kaynak: http://en.wikipedia.org/wiki/Chess#History
hatalı ve iyi araştırılmadan yazılmış iddialar.
--spoiler--
hal böyleyken neyin gururunu yaşadığınızı ben anlamadım?
cidden kafa bir milyon?
--spoiler--
artık şuna inanıyorum okumak için değil de başlığı ve yazarını eleştirmek için gelenler bi hayli fazla. yav kardeşim ne yapacaksın yazarı olayı kişiselleştirme. sonuçta bunlar gerçek mi? ne kadarını biliyorsun. ne kadarını kopmadan anlayabiliyorsun. sana yutturulan buluşların gerçekten buluş olduğunu mu sanıyorsun? araştırmamaya alışkın bir toplumun evlatları kendi milletinin bulduklarını da inkar ederler.
işte gerçekten bilgi içerikli entry. anket değil, saldırı değil, cinsellik değil. sadece küçük çaplı ve aydınlanmaya vesile olabileceğini düşündüğüm nacizane bilgi. belki dikkate bile alınmayacak ama...
*Rüzgar değirmeni: rüzgar değirmeni ilk olarak iranda keşfedilmiş ve arap ülkelerinde geliştirilmiştir. Avrupada ilk rüzgar değirmeni 500 yıl sonra kullanılmıştır.
*Aşı: ilk aşı islam dünyasında geliştirildi. Çiçek aşısının avrupada kullanılmasından 50 yıl önce osmanlıdaki çocuklar çiçek hastalığına karşı aşılanıyordu.
*Dolma kalem: ilk dolma kalem 953 yıllında ellerini mürekkeple kirletmekten bıkan mısır sultanının isteği üzerine icat edildi.
*Barut: Araplar ilk kez ateşli silahlarda (askeri amaçla) kullandılar.
*Üniversite : Genç prenses Fatima el-Firhi 859 yılında Fasın Fez kentinde birinci seviye eğitim sunan bir üniversite açtı. Kız kardeşi Miriam, üniversiteye bitişik bir cami kurdu ve iki yapı birden Karaviyyin Medresesini oluşturdu. Yaklaşık 1200 yıl sonra hala açık olan medresenin, islam geleneğinin temel değerlerini öğrenmek için ayrı bir yere sahip olduğu ifade ediliyor. Ayrıca, El Firhi kardeşlerin dünya çapındaki genç Müslüman kadınlara örnek olması umuluyor.
*Cebir : Cebir kelimesi, iranlı matematikçi Harezminin dokuzuncu yüzyılda yayınladığı ünlü Hesab ül-Cebir vel-Mukabele, (Düşünce ve Denge Hesapları) isimli tezinden gelmektedir. Yunan ve Hindu sistemlerinin köklerine dayanan yeni cebir düzeni, rasyonel sayıları, irrasyonel sayıları ve geometrik büyüklükleri birleştirici bir sistemdi. Harezmi, üslü sayılar fikrini de ilk kez ortaya atan kişiydi.
*Optik : Çok bilinmeyen bir gerçek de optik alanındaki ilk büyük adımların Müslüman dünyasında atılmış olmasıdır. 1000 yılı civarında ibni Heysem, insan gözünün nesnelerden yansıyan ve göze giren ışık huzmeleri sayesinde bu nesneleri görebildiğini kanıtladı. ibni Heysem böylece Öklid ve Batlamyusun ışığın göz tarafından saçıldığı teorilerini de yanlışlamış oldular. Bu büyük Müslüman fizikçisi ayrıca, optik sinirle beyin arasındaki bağlantı sayesinde nesnelerin dik görülmesini sağlayan karanlık kutu (camera obscura) tekniğini keşfetti.
*Müzik : Müslüman müzisyenlerin yaptığı müzikler, sekizinci yüzyılda yaşamış olan Frank kralı Şarlman döneminden itibaren Avrupayı etkilemeye ve Bağdat ve Cordobanın müziğiyle rekabet etmeye başladı. Ortadoğudan Avrupaya gelen birçok enstrümanın arasında lavta ve kemanın atası diyebileceğimiz rahab da bulunuyordu. Ayrıca modern müzik ölçülerinin de Arap alfabesinden doğduğu söylenmektedir.
*Diş fırçası: Diş fırçası kullanımını ilk kez, 600lü yıllarda Hz. Muhammed döneminde yaygınlaşmaya başlamıştı. Misvak ağacından alınan dalları kullanan Hz. Muhammed, dişlerini temizler ve nefesini tazelerdi. Misvaka benzerlik gösteren malzemeler bugün üretilen diş macunlarında kullanılmaktadır.
*Manivela: Devrimsel manivela bağlantılı mil sistemi dahil olmak üzere, modern dünyada kullanılan birçok otomatik sistem ilk kez Müslüman dünyasında kullanılmaya başlandı. Devirli hareketi, doğrusal harekete çevirmeye yarayan manivela ağır nesnelerin kolaylıkla kaldırılabilmesini sağladı. El Cezari tarafından 12inci yüzyılda keşfedilen bu teknoloji, dünya çapına yayılarak, bisikletten içten yanmalı motorlara kadar birçok icadın önünü açtı.
*Hastaneler : Hasta koğuşları ve eğitim odalarıyla bugün bildiğimiz anlamda hastanelerin temelleri, dokuzuncu yüzyılda Mısırda atıldı. Bilinen ilk hastanelerden biri 872 yılında Kahirede kurulan Ahmed bin Tolun hastanesiydi. Tolun hastanesi hasta olan herkese gerekli bakımın gösterilmesi şeklindeki Müslüman geleneği dolayısıyla ihtiyaç sahiplerini bedava tedavi ederdi. Kahirede temeli atılan modern hastaneler, kısa zaman içinde tüm Müslüman dünyasına yayıldı.
*kahve: halid isimli bir müslüman, etyopya'nın kaffa bölgesinde keçilerin yere dökülmüş koyu renkli tohumları yediğini fark etti. kahve 1645'te venedik'e geldi.
*satranç: eski hindistan'da ortaya çıkan bu oyuna persler tarafından bugünkü şekli verildi.
*paraşüt: endülüslü abbas kasım ibn firnas'ın asıl amacı uçan bir cihaz icat etmekti. icadı sadece yere çakılmasını engelledi.
*sabun: mısır ve romalılar bazı materyalleri temizlik için kullansa da bitkisel yağları sodyum hidroksit ile birleştirip ilk sabunu yapan müslümanlardı.
*çelik yelek: ilk kez ok geçirmeyen giysiler yapanlar müslümanlar. hıristiyanlar bunu haçlı seferleri sırasında öğrendi.
*ameliyat aletleri : ebu'l- kasım el zehravi'nin, 10'uncu yüzyılda bulduğu ameliyat yöntemleri ve 200 alet hâlâ kullanılıyor.
*akşam yemeği: irak'tan ispanya'ya gelen ali ibn nafi, 9'uncu yüzyılda çorbadan sonra et ya da balık yemeğiyle devam eden ve meyve ya da tatlıyla son bulan akşam yemeğini restoranında uygulamaya başladı.
*halı: insan figürünün kullanılmaması müslüman dünyasında halıcılığın da gelişmesini sağladı.
*çek: 9'uncu yüzyılda müslümanlar iş yaptıkları kişilere verecekleri tutarı kağıt üzerine yazıyor bu kağıtlar gerçek para gibi değerlendiriliyordu.
*roket: çinlilerin gösteri amaçlı roketlerinin içine potasyum nitrat katarak askeri amaçlı kullananlar müslümanlar oldu.
*bahçe sanatı : bahçeyi çiçek ve sanat eserleriyle süsleyip meditasyon merkezi haline getirenler müslümanlardı.
vs. gerçekten akla gelemeyecek kadar çoktur. sanmayın ki tek buldukları şeyler; bismillah diyen kupa ile kıble gösteren seccade.
müslümanları bağnaz ve gerici gösteren; hazırcı ve araştırmacı olduğunu bilmeyen kişiler hemen çamur atar buna. şunu düşünün derim: ilk ayeti "oku!" olan bir kitabı kendine klavuz edinmiş birisi ne yapmaz ki. ilmin önemi gerek kuran-ı kerim'de gerek hadislerde sıkça vurgulanmıştır. zaten ilmi önemsemeyip hazıra alışan adam o zihniyeti taşımıyordur. her şeyi buldular bulunacak bir şey kalmadı diyen kişi de. öyle geniş bir evdende yaşıyoruz ki belki hayatımızı sadece %1 oranında kolaylaştırdık. ilmin, bilmenin sınırı yoktur. ki elinde karasıyla tetikte bekleyen cahiller hiçbir devirden eksilmediler.
EDiT: öncelikle şunu söylemek isterim müslüman bilimadamlarını yatmakla sadece ibadet etmekle, gericilikle ve bağnazlıkla suçlayanlara ithafen yaptığım bu inceleme şimdiki dönemi irdelemez. aşıyı müslümanlar bulmuştur ama bundan avrupalı daha fazla faydalanmıştır. şimdi faydalanmak mı önemli bulmak mı? başta bunu müslümanlar bulmasa ne olacaktı avrupa'da ölümler de artacaktı. ha kendi başına sürememişlerdir merhemi o zamanın şartlarıyla ama en ufak bir şeye dahi hayatı kolaylaştırmıyor diyenin alnını karışlarım. illa bir yafta yapıştıracaksan da batıl bir zihnin mahsülü etiketleri gözler önüne ser. nick ile derdiniz ne amk. nereye gitsem bu adamın kafabimilyon he amk he sen yazdıklarımı sindiremiyorsan napsın kafabimillon.
