küçük bir şehrin yaşamını ele alan süper bir orhan kemal romandır.
ve bu şehirde Kim olduğunu bilmedikleri ama halinden, tavrından bir "devlet büyüğü" olduğuna karar verdikleri yabancıyla kurdukları ilişki, devletin bu insanlarda uyandırdığı korkuyla karışık saygı ve ayakta kalma telaşlarının trajıkomik olaylarla anlatılması insanı gülümsetiyor.
--spoiler--
''Karısından, çocuklarından, herkesten bucak bucak sakladığı yalnız anacığıyla idris'in bildiği ev plânlarını sar çantasına kaldırdı, her ihtimale karşı, Istanbul merkez pastahanesinden tomarla alınmış, sırasına göre, zaman zaman kullanılmış para kâğıtlarından ikisini ayırıp, tükenmeziyle doldurmağa başladı. Karısına bir binlik, idris'e de iki yüz elli posta etmeliydi. idris'ten çok karısı... Şimdiye kadar yollamadığı büyük hataydı...''
--spoiler--
Kısaca başmüfettiş denilir kendisine. Müfettişleri koordine eder onlara görevler verir bazen pat diye içeri girer bi çay söyle de içelim bakalım paşam der. iyidirler yani.
Orhan kemal'in 2 cilt olarak tasarladığı roman serisinin birinci kitabıdır.
Devletten, Müfettişten korkmaya alıştırılmış bir halk ve halkın bu korkusunu paraya çeviren bir dolandırıcı...
Önemsiz insanların bir şekilde önemli olmaya çalışması ve insanoğlunun bitmek bilmeyen ahlaksızlığı bu romanın ana konusudur. Teftiş edilmekten bu kadar korkmamızın sebebi biraz da bizim yalanlarımızdır.
Orhan Kemal bu basit durumu harika üslubuyla ölümsüzleşirmiştir.
