shaka 'dan sonra en çok ün yapmış zulu liderlerinden biridir. yaklaşık 1790'da doğmuş, 1868'de ölmüştür. bir zulu krallığı olan matabele krallığı'nı kurmuştur.
önceleri shaka'nın komutanlarından biri idi. ancak onunla arası açıldı ve isyan etti. idam edilmemek için kabilesi ile birlikte kuzeye doğru kaçtı. bu kaçış sırasında liderlik yeteneğini ispatladı ve hem kabilesini birarada tutmayı, hem de karşılaştığı pek çok yerli topluluğu da kendine bağlamayı başardı. rakiplerine karşı ağır şiddet içeren uygulamalarda bulundu. daha sonra boerler ile de mücadele etmek zorunda kaldı ve bu mücadele nedeniyle mecbur kalıp göçünü sürdürerek -önce botswana ve zambiya topraklarına gittiyse de buralarda tropikal sığır hastalıkları gibi sebeplerle uygun yerleşim sağlayamadı ve- bugünkü rodezya bölgesine kadar geldi. böylece uzun çabalardan ve maceralardan sonra çoğunlukla bugünkü rodezya topraklarını kapsayan bir bölgede, shaka'nınkinden daha geniş alana yayılan matabele krallığı'nı kurdu.
avrupalı seyyahlara genelde dostça davrandı, ancak onlardan gelebilecek tehditin de farkında olduğundan, sonraki yıllarda bazı ziyaretçilerin topraklarına girmesini kesin olarak yasakladı. kendisiyle tanışan avrupalılar tarafından genelde takdir edilmiştir.
kabilesinin yolculukları sırasında bir ara kabile ileri gelenleri tarafından gruptan ayrı bırakılıp ölüme terkedilmiştir. ancak zor bir yolculuktan sonra tekrar ortaya çıkmış ve bu uygulamayı yapan şefleri (ve de oğlunu) idam ettirmiştir. daha sonra başkentini de bu toplu idamı yaptırdığı tepenin yakınlarına kurmuştur.
