musul' un başarısız bir politika sonucu elimizden çıkmasıdır.
ismet paşa' nın elimizdeki en kuvvetli kart olan musul meselesini anlam verilemeyen bir sebeple! , otel odalarında ingiltere ile yapılan ikili görüşmelerde asla gündeme getirmemesi musul meselesinin kırılma noktası olmuştur.
mustafa kemal paşa 30 ocak 1923 günü mecliste "musul vilayeti türkiye devleti' nin milli sınırları dahilindedir" demiştir. bu konuşmasından tam 28 gün sonra aynı kürsüden "musul' u gayet kolaylıkla alabiliriz diye seslenmiştir. fakat musul' u aldıktan sonra savaşın biteceğinden emin değiliz diye eklemiş yani musul' u geri alsak bile elimizde tutamayız mesajını iletmiştir ve bunun bedelinin ile ağır olacağını söylemiştir.
ardından şeyh sait isyanı baş göstermiş 13 şubat 1925 ve bu isyan bastırılsa da musul sorununu doğrudan etkilemiştir. musul' daki en büyük kozumuz olan kürtlerin türkiye' ye katılmak istemeleri tezi, şiddetli bastırma harekatı ve 1924 anayasası' nda kürtçenin yasaklanmasıyla zayıflayacak, dolaylı olarak isyan ingilizler' in işine yarayacaktı.
23 temmuz 1925 günü ise türkiye cemiyet- i akvam' a başvurarak musul' da arapların aleyhimize faaliyetlerine engel olunmasını istemişse de komisyon bu konuda yetkisiz olduğunu ileri sürerek reddetmiştir. 5 haziran 1926 günü ise dışişleri bakanı tevfik rüştü aras' ın imzasıyla musul üzerindeki bütün haklarımızdan, 25 yıl boyunca petrol karlarından yüzde 10 pay ödenmesi karşılığında vazgeçmişizdir. bu karar 7 haziranda mecliste onaylanmıştır. ne gariptir ki bu olaydan tam 10 gün sonra izmir suikasti ortaya çıkarılır ve tüm muhaliflerin temizlenmesi için yol açılır. ne anlamlı bir tesadüf!
ismet paşa' nın ikili görüşmelerde musul konusunu masaya yatırmamış olması da ayrı bir muamma olarak kalmıştır.
