gerçek tkp nin gerçek kurucusu.komünizmi kontrol altına almak isteyen güçlerce(!) karadenizde boğularak öldürülmüştür. karısının hediye edilmesi gibi alçaltıcı cümlelerle karalamak çok yanlıştır. kemalizmin etkileri öldürme olayında görülmektedir. ayrıca kaçmamıştır giderken yakalanmışlardır.
türkiye komunist partisi nin ilk kurucusudur.* 1917 rus devriminden sonra moskova ya gider orda eğitim aldıktan sonra doğu ve müslüman halklarıyla ilgili çeşitli kurultaylara katılır daha sonra azerbaycana geçip türkiye komunist partisinin ilk kongresini gerçekleştirir ,anadoluda örgütlenmek için buraya geçer, erzurum da beklemediği bir halk tepkisiyle karşılaşınca eşi ve arkadaşlarıyla trabzona kaçar, daha sonra buradan bir takaya binerek gürcistan a kaçmaya çalıştıysada trabzon açıklarında gemidekilerin hepsi bıçaklanarak denize atıldı bir tek mustafa suphi nin rus asıllı eşi sağ bırakılıp karaya götürülmüş ve olayı örgütleyen balıkçı kahyası yahya ya hediye edilmiştir. atatürk ün emri ile öldürüldüğüne dair söylentileride vardır.
hakkında çoğu zaman ezbere birtakım klişelerle konuşulan ve aslında abartıldığı kadar da önemli olmayan bir kişidir. üstelik karanlık bir kişidir. mustafa suphi hakkındaki ezber bozucu gerçekleri açıklamak burada bana düştüğü için, kendimi bir parça şanssız hissetmekle beraber, bunu yapmaktan kutsal bir zevk duyacağımı da belirtmek zorundayım:
Efendim, bu adam tarihimizde, 1908 ihtilalinden sonra ortaya çıkar. su katılmamış bir mason, ama kaskatı da bir ittihat terakki düşmanıdır. bu sıralar türkçü'dür suphi; ünlü türkçü yusuf akçura'nın en yakınlarındadır. ittihatçıları beynelmilelci olarak suçlayarak bir "türk islam masonluğu" kurmanın peşindedir. liderliğini ahmet ferid (tek)in yaptığı ilk türkçü parti olan milli meşrutiyet fırkası üyesidir. fırkanın yayın organı olan "ifham" gazetesinin yazarlarından ve yayın kurulu üyelerindendir.
1912'de "hak" mecmuasında fuad köprülü, cenab şehabeddin, celal nuri (halkevlerinin kurucusu) gibi ünlü türkçülerle beraber ve henüz turancılığı benimsememiş olan ittihatçılarla gırtlak gırtlağa kavgalıdır.
derken, ittihatçıların ünlü sadrazamı mahmud şevket paşa beyazıt'ta öldürülür. suikaste mustafa suphi'nin de adı karışır. fail olarak değil ama, suikast ekibinden, belki karar verici olarak. ittihatçılar bunu sinop'a sürgün ederler. geri gelir. bir daha yargılar, tekrar aynı yere sürerler. bu sefer oradan kaçar ve rusya'ya gider. sultan galiyevvle tanışır. onun "yeşil komünizm" fikrinden etkilenir; türk islam masonluğu davasından vazgeçerek, yeşil komünizme soyunur. galiyevle birlikte bir müddet lenin'in hizmetinde bulunur.
sonra yeşil komünizmi türkiye'ye de getirmek için çalışmalara koyulur. o zamanlar galiyev ve suphi, müslümanlara yönelik, çok maddeci olmayan ayrı bir bolşevikliğin sovyet rejimi altında uygulanabileceğine inanmışlardır. ancak lenin doğuya tam hakim olup "tek devlet tek komünizm" politikasını benimseyince, galiyev'in planları suya düşer. galiyev gittikçe sistem dışına itilir ve sonunda ortadan kaldırılacaktır.
suphi bu arada lenin'le mustafa kemal arasında arabulucu rolündedir. 1920 doğu halkları kurultayında enver paşa'yı itin götüne sokmadığı kalır ve kemalist delegelere destek verir. o sırada mustafa kemal, önce "yeşil ordu", sonra "tkp" adı altında türkiye'deki komünizm çalışmalarını bizzat başlatmıştır. yeşil ordu işi çerkeslerin yan çizmesi ve çerkes ethem'i efsaneleştirmesi yüzünden fiyaskoyla sonuçlanır. tkp davası ise suphi ortadan kaldırılıncaya kadar "mustafa kemal'in isteği ve onayıyla kurulmuş, ama illegal" bir parti olarak bildiriler yayınlar, faaliyetler yapar.
en sonunda suphi, karadeniz'de boğdurulur. boğduranın mustafa kemal olduğu bilinir. (enver paşa'nın o sırada bunu yaptıracak gücü yoktur; kendisi gözaltı hayatı yaşamaktadır.) ama bunu isteyen'in bizzat lenin olduğu pek bilinmez. lenin, son galiyevci olan suphi'den de kurtulmuş ve karşılığında enver ve cemal paşa'ların türkiye'ye girişini yasaklamış ve sonunda ikisini de öldürtmüştür. (cemal paşa'yı ermenilerin öldürdüğü sanılırsa da doğru değildir; çeka militanları öldürmüştür.)
şahsi kanaatim: mustafa kemal suphi'den çok fazla rahatsız değildi; ama lenin istediği için bu işi yaptı. lenin de buna karşılık cemal ile enver'i ortadan kaldırdı; ki onlar da mustafa kemal'in en önemli rakipleriydi.
ekleme: bunları söylediğim için bana kızacağınızı biliyorum ama, ileride, konu hakkında daha fazla şeyler öğrendikçe bana hak vereceğinizden de eminim...
Burjuvazinin, 88 yıl önce karadeniz sularında yoldaşları ile birlikte katlettiği tkp'nin ilk önderi.
"Biz Suphi'nin yürüdüğü yoldan yürüyoruz
"1921 yılının 28-29 Ocağında on beş Türk Komünistini Türkiye burjuvazisi Karadeniz'de boğdu. Eh! tarih, sınıf mücadelesi tarihidir,
"Yoldaş!
"Türk proletaryasının ilk bilinçli on beş ölüsünü unutma,
"(...) Yoldaş! Biz sana, Trabzon önünde parçalanıp Karadeniz'e atılan bu on beş arkadaşını birer birer tanıtmak isterdik. Fakat onları öldürenler, onların yadigarlarını ve eserlerini de beraber yok ettiler.
"Eh! Sınıf mücadelesi, aynı zamanda ülkü mücadelesidir. Fakat biz bundan acıklanmıyoruz.
"Yoldaş! Bu on beş ölü, bizim için nihayet on beş isimsiz Komünisttir. Ve, bu isimsiz ölülerin isimleri, cisimleri, renkleri ve dilleri, bizim için hiçtir. Biz, her yaşayan işçi kadar, her ölen Komünisti de farksız tanırız. Çünkü biz, ayrılıksız, sınıfsız bir toplum yaratmak istiyoruz.
"Yoldaş! Devrim uğruna ölülerimiz arttıkça, saflarımızı sıklaştıralım. Çünkü işin tam tatlı yerindeyiz.
"Eh! Sınıf mücadelesi, hakimiyet mücadelesi demektir!
"Yaşasın genç, teşkilatlı ve kudretli proleter kitleleri!
"Yaşasın Komünist Partisi!
"Biz, Suphi'nin yürüdüğü yoldan yürüyoruz!
"28-29 Ocak 1921 tarihi, Türkiye proletaryasının acıklı ve yaslı bir günüdür. Yarın biz, istanbul'u Türkiye proleterlerinin kızıl başkenti yapacağız."*
sultan galiyev'in tedrisinden geçmiş türk sosyalisti, türkiye komünist partisi'nin kurucusudur.
sultan galiyev'in öncülük ettiği "türkçü sosyalizm" akımını savunucusudur. türkiye'deki sosyalistler arasında da bu fikri yaymak için memleketi anadolu'ya gelmiş, yeniden rusya'ya dönmek isterken öldürülmüştür.
özellikle atatürk karşıtı ve türklük düşmanı kesimler bu türkçü şahsiyeti sahiplenirler, onu atatürk'ün öldürttüğünü iddia ederler. halbuki gerçek başkadır, stalin'in ajanlarının yürütttüğü faaliyet sonucu katledilmiştir, ayrıca sekreterliğini yaptığı sultan galiyev'in de yine stalin tarafından öldürtüldüğü unutulmamalıdır.
"Resmi tarih anlayışımız hiçbir zaman geçmişi gerçek yüzüyle görmedi ve göstermedi. Bilmenin, öğrenmenin önüne konulan engeller, yıllar boyu "gerçeği" bilinmezliğin yoğun sisinin içinde bıraktı. Unutulsun, tanıkları yok olsun, kaybolsun diye. Mustafa Suphi'nin yaşamını konu alan bir-iki yapıt daha önce çeşitli dönemlerde yayımlandı. Gerek onlarda gerekse bu çalışmada onun yaşamının her dönemi ve öldürülmesine ilişkin bilgiler henüz tamamlanmadı. Mustafa Suphi ve arkadaşlarının öldürülmesi modern Türkiye'nin ilk ve en büyük faili meçhul cinayeti. ilk politik toplu kırımı. Mustafa Suphi'nin yaşamı da, ölümü de, sıradan bir yaşam ve ölüm olmadı. Öldürüldüğünde 39 yaşındaydı. Kısa yaşamına çok şey sığdırdı. Giresun'da doğdu. Kudüs, Şam, Erzurum, istanbul ve Paris'te okudu. Gazeteci ve öğretmendi. Muhalif oldu, Sinop'a sürgüne gönderildi. Kırım'a kaçtı. Rusya'da savaş tutsaklarıyla 3 yıldan fazla ikinci sürgünlüğünü yaşadı. III. Enternasyonel'de Türk delegasyonu başkanıydı. Müslüman Komünistler Kurultayı'nda, Kurultay Başkanlık Kurulu üyesi."
Mustafa Suphi/Bir Yaşam Bir Ölüm
Hamit Erdem
Sel yayıncılık / Tarihsel Dizi
kendisi atatürk'ün kominist ülkelerin desteğinden yararlanılması amacıyla tkp'nin kurulmasında başrolü oynamasından sonra elde ettiği bu gücü artık atatürk'ün amaçladığının da ötesine sscb yardımıyla götürmeye çalıştığı sırada, hem kendisine yeter demek amacıyla hem de rusya'ya daha fazla ülke içinde yapacağı etkinliklerin sonucunu göstermek amacıyla karadeniz'de 9 arkadaşıyla beraber boğdurulmuştur.
türkiye komünist hareketi'nin ilk lideridir. bir kaç ufak sosyalist örgütü saymazsak, türkiye'de komünist hareketin ilk örgütlü temsiliyetini kurmuş kişidir. doğu halkları kurultayında, müslüman halklar komiserliği'nin genel sekreterliğine seçilmiştir kendisi. sultan galiyev'le ortaklaşa pek çok fikrin sahibiydi, tabi daha başta öldürüldüğü için ileride komintern içinde alacağı pozisyonda şüphelidir ve ancak tahminler yürütülerek bir sonuca varılabilir.
