johann sebastian bach´ın son eserlerinden birisi. bwv 1079 numarasını taşır. son füg recercar a6 (a6, audi a6 değil, altı ses üzerine,6 sesli demektir) müzik tarihinin en karmaşık füg´ü(charles rosen´a göre) ve son bin yılın en karmaşık eseri (eggebrecht´e ) göredir.
bu eser contrapunctual bir eserdir. tamamıyla induktif bir yapıdan oluşur, birinci ricercar yapı itibarıyla kesinlikle sonuncudan geri kalmaz, yalnız o 3 seslidir.
bu eserin teması prusya kralı frederich der grosse (büyük frederik´e aittir- frederik iyi bir müzisyendi ve flüt çalardı- kendi yazdığı senfoni ve flüt konçertoları mevcuttur), bu temayı oğlu c.p.emmanuell bach´ın kral´ın sarayında "kapellmeister - yani saray müzik direktörü - o zamanlar için bir müzisyenin ulaşabileceği en yüksek nokta" olduğu zamanlar da kral, kendi "kapellmeister"inin de yönlendirmesiyle, "yaşlı" bach´i sarayına çağırttırmış, ve bu kendisinden orada bulunan bir çembaloya oturup flütle çalacağı bir temanın üzerine "emprovizasyon" yapmasını istemiştir. bu olay, mayıs 1747 tarihindedir. sonuçta kendisinden bu tema üzerine bir müzik improvizasyonu yapması istenmiş ve oradaki kişilerin saşkın bakışları altında j.s.bach bu işi yerine getirmiştir. ertesi gün bir pazar günüdür, ve kilise ayinine "yaşlı" bach "organist" olarak katılmış ve birgün önce kraldan duyduğu tema üzerine "emprovizasyonlarına" devam etmiştir.
sonradan yaşadığı şehir olan leipzig´e dönen besteci, burada kral´ın teması üzerine yaptığı emprovizasyonları düzelterek kaleme almış, ve bu süreçte ünlü ricercar a6 ve ricercar a3 (ricercar -regis iussu cantio et reliqua canonica arte resoluta yani latince "teması kral tarafından verilmiş,kanonlarla calışılmış eser" kelimelerinin basharfleridir) yazılmıştır.
eser çoğunluğu enstruman belirtilmeden kaleme alınmıştır (kunst der fuga´da böyledir) yani hangi enstrumanlarla çalındığı önemli değildir. 10 kanon ve 2 ricercar böyledir, bir de buna bir keman, flüt çembalo ve sürekli bas için yazılmış bir "triosonat" eklenmiştir. bu triosonat´ın hangi enstrumanlarla çalınacağı haliyle bellidir.
cambridge üniversitesi yayınları arasında bu eserin birkaç analizi mevcuttur. the musical offering , yukarıda yazdiğım aşamalardan sonra bestecisi tarafından 7 temmuz 1747 tarihinde bitmiş olarak, recercar a6´da dahil olmak üzere, kral´a "hediye" edilmiştir. o yüzden bu eserin ismi "müzikal hediye" olarak kalmıştır.
ricercar a6 yukarıda da yazdığım gibi öyle birkaç satırla geçiştirilemeyecek kadar kompleks bir yapıdadır. ricercar a3 bile öyle komplekstir, ricercar a3´ün sonlarına doğru ne barok ne de tonal müzikle hemen hiçbir ilgisi olmayan kromatik geçişler mevcuttur. ricercar a3 dinlerken kah progressive jazz, kah "atonal" müzik" dinliyormussunuz havasına kapılırsınız. ünlü "prusya fügü" ricercar a6´nın bir yeri 1971 yılında yazılmış shostakowitch 15.senfoniye çok benzemektedir mesela...ve maestro´nun ricercar ı ,kendisinden 250 yıl sonra yazılmış bir "atonalimsi" senfoniden , shostakowitch´in devam yolu olarak seçtiği yoldan çok daha karmaşık işlere girişir.
bu eser genellikle tanınmaz, konser salonlarında çalınmaz. çünkü müzisyenler de dahil hiçkimse önlerinde nota olmadan eserde neler olup bittiğini anlayamaz.
bu az evvel bahsettiğim kanonlar da öyle bildiğimiz çocuk kanonlarından çok farklıdır. mesela bu kanonlardan bir tanesi son derece ürkütücüdür ; kanon´un ilk sesine tam tersi hareketler yapar ikinci ses...yani tamı tamına bir "ters kanondur" bu kanon !!!... yani ilk ses iki ölçü önce bir üçlü asağıya atlamışsa, iki ölçü sonra ikinci ses bir üçlü yukarıya atlamıştır. ve bu hareketler o kadar komplikedirler ki,ortaya tonal atonal arası bir müzik çıkmaktadır. iki adet sonsuz kanon vardır, yani hiç bitmeyen kanon....bu "sonsuz kanonlardan" da bir tanesi çok enterasandir....parça kanondur ama mütemadiyen "modulasyon" yapmaktadır....yani sonuçta siz bu kanonu 12 kere çaldığınız zaman gene eserin ana tonu olan "do minör" e gelirsiniz..ama o gene fa minör´e doğru hareketine devam edecektir, dolmuştan "uygun bir yerde inen" kişi misali, uygun bir yerde parçaya son verirsiniz. mesela ben şahsen bu kanonun en az büyük füg kadar - ki bana kalsa bence bu kanon büyük füg´den de komplikedir-komplike olduğunu düşünürüm.
bu eser ele aldığı temanın bach´ı kralın sınamak istemesi yüzünden, çok kompleks bir yapıda olması ve aslında contrapunct yapmaya el vermemesi yüzünden kunst der fuga´yla aynı ayarda tutulmalıdır...
"the musical offering" "orijinali : das musikalische opfer" ve "die kunst der fuga- füg sanatı" bütün müzik tarihinde insan beynin yarattığı en çağdaş ve komplike iki eserdir, dersek, herhalde hiçkimse bizi "bach fanatiği" olmakla suçlamaz. eminim beethoven bile bizim bu tespitimize can-ı gönülden katılırdı.
