- osmanlı döneminde, padişahların şehzadelik dönemlerinden itibaren onlarla birlikte olmuş, eğitim görmüş ve birlikte büyümüş oldukları yol arkadaşlarına, diğer bir deyişle; sohbette, eğlencede, aşk-meşk işlerinde çoğunlukla beraber ama her daim birbirlerinden haberdar oldukları bir ya da bir kaç kişiye verilen ad.
günümüzdeki karşılığı ile 'kanka' lakin, 'pazara kadar değil mezara kadar' olan cinsten.
- alevi inancında, ahiret gününe kadar sürecek yol arkadaşlığı, karşılıklı dostluk ve kardeşliğin tarafları, ahiretlik.
halil inalcık'ın bazı anlatımlarından, bir yönetici ünvandan ziyade, padişahların sohbet, yeme-içme, eğlence arkadaşı; sırdaş olarak kabul ettiği kişiler oldukları anlaşılmaktadır. genellikle vezirler, alimler gibi önemli kimseler arasından olmakla birlikte, musahip olabilmek için böyle bir ünvan ön koşulunun pek de olmadığı anlaşılıyor. hatta halil hoca, önemli vezirler arasında musahip olmak için çok uğraştığı halde bu sıfatı elde edemeyen örnekler de olduğunu aktarıyor. daha ziyade edep-erkan, sanatkarlık, hoşsohbetlik, nezaket gibi özelliklerin bu sıfatı almada rol oynadığı anlaşılıyor.
örneklenecek olursa, evliya çelebi'nin dönemin padişahının (galiba iv murat ) musahibi olduğu, 2 hafta önceki tarihin arka odası 'nda zikredilmiş anekdotlar arasında idi.
şu kişilerle musahip olunmaz:
-Alim, cahil ile,
-Mü'min ile Münafık- inanan ile inanmayan,
-Piri olan ile Pirsiz olan-düşkün ile,
-Evli kimseler bekar ile ,
-Genç ile yaşlı ile,
-Zalim, mazlum ile.
musahip yol kardeşi demektir. alevi inancına göre evli her alevi kendisine denk düşebilecek başka bir evli alevi ile dinsel bir kardeşlik tutar; bu aynı zamanda kendisinin ahiret kardeşidir. öz kardeşlik kurallarından daha ağır kuralları olan bu yol kardeşliği alevilikte farzdır.
