1. Birbirine karşı olan iki tarafı dinleyerek bir yargıya varma, yargılama
2. Bir konuyu zihinde iyice düşünüp inceleyerek karar verme, akıl süzgecinden geçirme, usa vurma, uslamlama: "Daima felsefe yapmağa hazır, kurulmuş bir makineye benzeyen ukalâ dimağım muhakemeye başladı." -Ö. Seyfettin.
3. mec. Bir sorunu çözmek için çıkar yol arama: "Güldüm, şu muhakemem ne garip münasebetsizlikti." -Ö. Seyfettin.
''Tüm bağışıklıklar ve idelerden bağımsız olan sözcükleri sarfetmeye mahkumdur özgürlük''
sloganıyla yayın hayatına başlamış forum sitesi. http://www.muhakeme.net
özellikle de geri kalmış ülkelerin insanlarının büyük kısmında yeterince gelişmemiş, zayıf kalmış çok önemli bir yetenektir, muhakeme yeteneği. durum böyle olunca da tarih boyunca, devletin başına geçenler hep, toplumun bu zaafından ve aczinden yararlanan diktatörler, dini kullanan şarlatanlar, kendisinin ve kendi grubunun çıkarlarını halkın çıkarlarından önde tutan hırsızlar ve sömürücüler olagelmiştir. çünkü, muhakeme yeteneği zayıf insanlardan oluşan bir çoğunluk, etinden, sütünden, kürkünden yararlanılacak bir koyun sürüsünden pek de farklı değildir.
örnek isteyenlerin çok uzaklara bakmasına hiç de gerek yoktur.
