en fazla 4000 yıl önce atlar insanların gözünde yiyecek olmaktan çıkmıştı. bir şaman töreni veya bir iddia sonucu ata binme adeti ortaya çıkmış olabilir. cesur bir insan atın sırtına atladı ve dünyayı olağan üstü bir değişikliğe sürükledi.
atlar bir anda mesafe ve hız anlayışımızı değiştirdi. dünyamızı küçülttü. büyük yaya kültürleri atlarla birlikte büyük kültürlerin üzerine yürüdü. bugün bu kültürlerin bir çoğu yok oldu, ancak moğol steplerinde atın yaşam biçimi olduğu dönemden bu yana çok az şey değişti. göçebeler servetlerini sahip oldukları hayvanları sayarak hesaplıyor ve mevsimlerle birlikte sürekli göçüyorlar.
kısa ve dayanıklı moğol atları her türlü iklime dayanıklıdır. kışları kalın bir kürke bürünürler. otlaklar çoraklaşınca çok az hayatta kalabilirler. moğol göçebeler koyun, keçi ve sığır çobanlığı da yaparlar. ama atlar en büyük gurur kaynaklarıdır. saygı duyulan ve daha çok binicilik için yetiştirilen atların önemli bir rolü daha vardır. moğolların ulusal içkisi kımız mayalanmış at sütünden yapılır.
moğolların bir atasözü vardır. bu da atların önemini daha iyi anlatmaktadır. ''atsız bir moğol, kanatsız kuşa benzer.''
temmuzda binlerce göçebe ülkenin merkezi olan batum'un yakınında olan kamp alanını terk eder. dini bayramlarını kutlamak için bir araya gelirler. geleneksel sporlarda ulusal yarışmalar düzenlerler. bunlara iki gün süren at yarışları da dahildir. binicilerin bu yarışmada yarışması için en fazla 12 yaşında olması gerekiyor. bu yarışma bir çocuk oyunu değil, daha çok kendini kanıtlamak amaçlı yapılan bir yarışmadır.
ilk yarışmanın sabahında hazırlıklar şafakla başlar. atın yarış atı olduğunu göstermek için kuyruğuna saat yönünde deri bir parça bağlanır. atın perçemleri de bağlanır. üzerinde moğolistan'ın bayrağı olduğu bir muskada unutulmaz. atın üzerine kımızda dökülerek atı ve biniciyi kutsamak amaçlanır.
moğollarda atın insan üzerinde olan etkisi aşikardır. birinci gelen yarışmacı bir kaç atla birlikte onu ömür boyu takip edecek onuruda kazanmış olur.
moğollor'da yarışı kazanan atın sahibinin gördüğü ilginin benzerini güzel yurdumun apaçileri modern anlamda bağdat caddesinde hız yaparak göreceğini sanıyor. *
(bkz: evde denemeyiniz)
