tarih sahnesinden medeniyet olarak olmasa da siyasi içerik olarak bir hayli pay almış savaş imparatorluğudur. öyle ki ardıllarına da devlet geleneği olarak "savaş"ı miras bırakmıştır.
Çok güçlü iletişim ağı vardır. O sayede o kadar geniş bir alanda hakim olabilmiştir. Bilinenin aksine önemli savaşlarda moğol ordusu hep daha az kalabalık olmuştur. bir noktada teknolojik üstünlük ve cengiz'in taktileri ön plana çıkar...
O kadar geniş bir alana hükmetme nedenlerini komşu devletlerinin güçsüz olmasına bağlıyorum
Selçuklular babai isyanı ile yorgun,harezmşahlar selçuklu ile savaşmış yorgun,song hanedanı mal gibi diğer hanedanları yenince orduyu dağıtıyor,ruslar ve kıpçaklar birbirini yormuş,macarlar,polonyalılar,bosna banlığı ve sırplar haçlı seferlerinin etkisini hala atamamış,ababsileri zaten önce büveyhiler(zaza) sonra selçuklular kevgire çevirmiş
Babası yesügey'in tatar(en başta moğol kabile birliğidir sonradan isimleri türklere kalır) konfederasyonu tarafından zehirlendikten sonra cengiz han'ın moğolistan da yaşaan bütün moğol boylarını (mangıt,kitan,hitay,tangut,oryat,buryat,kalmık) birleşmesi ile ortaya çıkan göçebe hanlık kurucu unsurda 1 tane bile türk yoktur zaten cengiz han da bu devlete ailesinin adını vererek "moggl uls"(moğol ulusu) demiştir
Türkler etkin rol oynamaya çağatay hanlığı ve altın orda devleti döneminde başlamıştır zaten ilk 2 handan sonra devlet hızla islamlaşıp türklesmiştir ki artık bütün resmi işler türkçe(kıpçakca,eski uygurca,çağatayca) yapılmaktadır.
en geniş sınırlarına dair harita incelendiğinde, neden avrupanın batısında b kan grubunun pek bulunmadığını, bunun orta avrupada da hafifçe arttığını, doğu avrupada yükseldiğini ve rusyadan asyaya doğru giderek arttığını anlamamızı sağlar.
b kan grubu, moğolistan dolaylarında ortaya çıkmış bir mutasyonla yer yüzünde tezahür eder, moğol ve türk imparatorluklarının batıya doğru yayılmasıyla rusya ve doğu avrupaya taşınmıştır. daha sonra ortaya çıkan ab grubunun sadece 1000 sene önce ortaya çıktığını öğrendiğimde de baya hayret etmiştim.
"blood group ab is found in less than five percent of the population. ıt is certainly the most recent blood group. unlike the other abo blood groups, group ab resulted from the intermingling of group a caucasian people and group b mongolian people. some of this may have been peaceful, some must have been part of the violent turmoil that marked the great "migration of peoples" at the end of the ancient period (300ad-800ad)"
yani sözün özü moğollar, kurdukları asya imparatorluğu ya da konfederasyonuyla (moğol ve türkler ) hun ve diğer asyalı devletler ile birlikte avrupa, hindistana ve Anadolu yayılmasıyla kan grubu melezleşmesinin ( a ve b grupları ) son ayağını oluşturmuşlardır. pek tabi melezleşen sadece kan grupları değil, ama "a" kan grubu dünyaya kavimler göçüyle yayılmaya başladığı için bunun artışında ve katkısında moğolların etkisi baya büyük.
çoğu zamanın en iyi iletişim ağını kurmuş imparatorluktur.
geçen yaz evdeki eşyaları satıp evden çıktık. evdeki eşyaları 3 kuruşa sattığımız karadenizli arkadaş 2 tane moğol erini alıp gelmiş. adamlar koca evi indirdiler. gözlerim doldu.. kahpe dünya..
Türklere ve moğollara en fazla zarar veren imperatorluktur. Boş boş topraklar almış o topraklar da ne moğollara ne de türklere kalmamıştır. Batıda erler kırılıp dökülmüş, doğuda çinlileşmiştir.
dünyanın en büyük imparatorluğu olmuştur.
Dünyanın gelmiş geçmiş en kudretli, en savaşçı ordusuda yine Moğol ordusuydu.
çoğunluğu Türklerden oluşan orduları vardı. lakin inanç olarak şamanist tengrici bir anlayışa sahiplerdi.
islam dünyasına tahribatlar yapmaları ve Oğuz boylarına kast etmeleri hoş olmamıştır esasen. ama Oğuzları anadoluya taşıyarak dirilişin başlamasına sebebiyette vermişlerdir.
çinin tamamını fethetmişlerdir. iranda haşhaşilere büyük darbe vurmuşlardır. o ordu almanyada leipzig önlerine kadar büyük bir toprağa kadar geldi.
almanya leipzigden okyanusa kadar... japonya bile Moğol hakimiyetindeydi.
Vaaay be. saygı ile eğilmek lazımdır yaptıklarını çok ta sevmesekte.
