din etkisinin toplumda azaldığı zaman, aşırı milliyetçilik ile anarşinin ve enternasyonalizmin etkisinin kırılmasıdır.
atatürk'ün uygulamasıdır. dinin toplumda etkisinin (elit ve yönetici çevrelerde) azaldığını gören kemal paşa, meydanı marksistlere bırakmamak için, türkçülük ile misilleme yapmış ve bu çok başarılı olmuştur.
atatürk'ün uygulamalarını, anadolu'nun bir köyünde yaşayan, hiç okula gitmemiş yaşlı bir nineye anlatamazsın.
ancak atatürk'ü anlamak gerek.
atatürk'ün her gün okuduğu batılı filozoflar, sosyologlar; makalelerinde "en fazla 50 sene içinde tüm dinler kalkacak ve komünizm hakim olacak" filan diyordu.
kemal paşa, bu zorlu geçiş dönemini, başarıyla atlattı.
islam içinde öyle, türkler içinde.
antropoloji seviyesine giden, şakası olmayan bir türk milliyetçiliği benimsedi ve komünizm'in önüne geçti.
