bilindiği üzere islam, belli başlı görüş ayrılıkları nedeniyle bir çok mezhebe ayrılmıştır ve "hak" olarak kabul edilen mezheplerin tamamı, görüşlerinde kur'an-ı kerim'i ve sünnet-i resulullah'ı kaynak olarak gösterirler.
mezheplerin ittifak ettiği konular çok, ayrıldığı konular ise azınlıktadır. mezheplerin ayrıldıkları konuların çoğu ayrıntı, bir kısmı ise temel kaidelerdendir. görüş ayrılıkların başlıca sebebi ise ayet ve hadisleri anlama farkından kaynaklanmaktadır.
isterseniz namaz konusunda mezheplerin farklarını öğrenelim:
ana konu: mezheplere göre namaz
1. niyet
namaza başlarken ağız ile, dil ile niyet etmek, hanefi'de bid'at, şafii ve hanbeli'de sünnet, maliki'de caizdir.
hanefi'de kalbi tatmin olmayanın dil ile de niyet etmesi caizdir.
2. kıyam
kıyamda iken, şafii'de ayaklar bir karış kadar açılır. diğer üç mezhepte dört parmak kadar açılır.
3. intikal tekbirleri - allah'u ekber
namazda intikal tekbirleri hanbeli'de vacip, diğer üç mezhepte sünnettir.
4. fatiha suresi
namazda fatiha okumak, hanefi'de vacip, diğer üç mezhepte farzdır.
cemaatle kılınan namazda imamın arkasında fatiha okumak, hanefi'de harama yakın mekruh, şafii'de farzdır. maliki ve hanbeli'de, imam yüksek sesle okurken, harama yakın mekruh, sessiz okurken müstehaptır.
5. salavat
son teşehhüdde - oturuşta salevat okumak şafii'de farz, diğer üç mezhepte sünnettir.
6. vitir namazı
imam'ı a'zama göre vacip, imameyne (imamı azamın talebeleri demektir) ve diğer üç mezhebe göre sünnettir.
7. beş vakit namazın farzlarını cemaat ile kılmak
hanefi, şafii ve maliki'de sünnet, hanbeli'de vaciptir.
8. cuma namazı
cuma namazına imamdan başka, hanefi'de 3, şafii ve hanbeli'de 40, maliki'de 12 erkek olursa kılınabilir - o cami cemaatine cuma kılmak farz olur. bu sayılar bulunamazsa öğlen namazı eda edilir, cuma namazının şartı sağlanmadığı için cuma namazının farziyeti düşer.
9. tadil'i erkan - namazı erkanına uygun kılmak
hanefi âlimlerinin çoğuna göre, tadil'i erkan vacip, imam'ı ebu yusuf (imam ı azamın baş talebesi) ve diğer üç mezhebe göre farzdır.
10. namazları cem etmek - birleştirmek
hanefi'de seferde iken namazları cem etmek caiz değildir.
maliki'de seferde, hastalıkta, karanlıkla beraber yağmur ve çamur olunca, öğle ile ikindiyi, akşam ile yatsıyı birleştirerek kılmak caizdir.
şafii'de seferde, bu namazları birleştirip, takdim veya tehir ederek kılmak caizdir. yağmur yağarken de sadece takdim ederek birleştirmek caizdir.
hanbeli'de ise, seferde, hastalıkta, kadının müstehaza [özürlü] olmasında, idrar ve yel kaçırmak gibi sürekli abdesti bozan özürlerde, canından, malından ve namusundan korkanın, maişetine zarar gelecek olanın iki namazı cem edip kılmaları caizdir.
11. kadının imamlığı
şafii ve hanbeli'de kadının kadına imam olması caiz, hanefi'de mekruh, maliki'de sahih değildir - yok hükmündedir.
12. teravih namazı
teravihi on rekatta bir selam vererek kılmak üç mezhepte mekruh, şafii'de sahih değildir.
13. bayram namazı
hanbeli'de farz'ı kifaye (bir kişi yaparsa tüm müslümanlardan düşer), hanefi 'de vacip, şafii ve maliki'de sünnettir.
14. namazın terki
bir namazı özürsüz terk eden hanbeli, şafii ve maliki'de öldürülür. hanbeli'de kâfir olduğu için, diğer ikisinde büyük günah işlediği için öldürülür.
hanefi'de namaza başlayıncaya kadar dövülüp hapse atılır.
özürle bir veya birkaç namazı kılamayanın durumu ise şöyledir: şafii, hanbeli ve maliki'de, kazası olanın, sünnet kılması haramdır. (hanbeli ve maliki'de, sabahın sünneti, vitir ve bayram namazı bundan müstesnadır.)
hanefi'de ise, sünnetleri ve kuşluk, evvabin, tesbih, tehıyyat'ül mescid gibi nafile namazları kılmak, kaza kılmaktan evladır. (çünkü bu kazalar bir özürle kılınamamıştır, böyle kazaya kalmak günah olmadığı için, sünnetleri ve nafileleri kılacak kadar ertelemek de hanefi'de günah değildir. ama namazları kasten, özürsüz terk eden, hanefi'ye göre de sünnet veya nafile kılamaz.
15. galibin, şehidin ve intihar edenin cenaze namazı
gaibin, yani uzak ülkede ölenin ardından burada cenaze namazı (gıyaben kılınan cenaze namazı) şafii ve hanbeli'de kılınabilir, hanefi ve maliki'de kılınmaz.
şehidin cenaze namazı hanefi'de kılınır, diğer üç mezhepte kılınmaz.
intihar edenin cenaze namazı dört mezhepte de kılınır. ancak maliki'de ve hanbeli'de devlet başkanı intihar edenin cenaze namazını kılmaz.
16. seferi namazı
seferi olmak için hanefi'de 104 km, diğer üç mezhepte 80 km uzağa gitmek gerekir.
giderken yola çıktığı anda ve yolda esnasında da seferi olunur.
üç mezhepte, giriş ve çıkış günleri hariç, 4 günden, hanefi'de ise 15 günden az kalmaya niyet eden seferi olur.
hanefi'de seferde 4 rekatlık farzları, iki rekat kılmak vacip, maliki'de, meşru yani günah olmayan seferde 2 kılmak sünnet, şafii ve hanbeli'de, 2 veya 4 kılmak da caizdir.
şafii veya maliki olan veya taklit eden, mukim iken, hacda seferi olan hanefi imama uyarak dört rekat farzları iki rekat olarak kılar ise, bu namazları sahih olmadığı için kaza etmesi gerekir.
türkyedeki müslümanların pek çoğu nahifi mezhebi olduğundan dolayı en çok hanifi mezhebine göre namaz kılınır. aslında diğer mehzeplerle birlikte hemen hemen namaz kılmalarında bir farklılık yoktur, çünkü hepside ortak olan allaha ibadet etmektedirler. ama şafi mezhebinin namaz kılmaları bira farklıdır. onlar da allaha olan inançlarını başka şekilde yerine getirmektedirler. ama namaz kılıyorlar tabiki de.
