doğru türkçe ismi bahadır olan insan. bu isim çin kaynaklarından öğrenildiği ve günümüz çincesiyle okunduğu için metehan olarak anılagelmiştir. o dönem çincesiyle okunduğunda ismin bahadır olduğu anlaşılır(mış). ben de türk tarih kurumu' nun yalancısıyım. babası teoman da aynı şekilde yanlış okunmuşmuş, onun ismi de duman imiş.
ek: şimdi böyle desteksiz sallamak gibi olmasın. türk mitolojisi (kaynaklar ve açıklamaları ile destanlar) birinci cilt, profesör doktor bahaeddin ögel, türk tarih kurumu yayınları, ikinci baskı - 2006.
--spoiler--
Bir gün Mete Han ve veziri düşmanın sayısını görmek için bir tepeye çıkarlar. Durum vahimdir. Karşılarında kum gibi Çin askeri vardır. Vezir, Mete Han'ı üzgün görür.
Vezir: "Bu kadar askerle nasıl başa çıkacağımızı mı düşünüyorsunuz?"
Mete Han: "Hayır, bu kadar Çinliyi nereye gömeceğim, bunu düşünüyorum."
--spoiler--
10'luk sistemi bulan, ilk turan idealini gerçekleştiren devlet adamıdır.
çin'i yenmiş ama sadece vergiye bağlamıştır işgale kalkışmamıştır çünkü kalabalık çin nüfusu içinde asimile olmaktan korkmuştur.
Hun imparatorluğu'nun büyük Tanhu'sudur. Askeri 10'luk sistemi geliştirmiştir.
Bir de 'ok hikayesi' vardır ki şöyledir:
Mete okunun yönünü nereye çevirse emrindeki bütün askerler o hedefe ok atıp, hedefi yok ederlermiş. Bir gün Mete okunu en sevdiği atına çevirmiş ve emrindeki bazı askerler oklarını fırlatmakta tereddüt etmiş ve bunun üzerine okunu o askerlerin üzerine çevirmiş ve askerlerin hepsi ölmüş. Bu olayla beraber Mete'nin emirlerine askerleri o kadar itaat etmişler ki bir gün Mete okunu babası Teoman'a çevirdiğinde kimse tereddüt etmemiş.
--spoiler--
benden eğerimi isteyin vereyim, atımı isteyin vereyim, çadırımı isteyin vereyim, fakat vatanımdan hiç kimse bir karış toprak istemesin vermem, veremem.
--spoiler--
ıslık okunun mucidi hun imparatorluğunun en parlak dönemini yaşatan büyük türk hükümdarıdır.
ıslık oku: okun üzerinde açılan ufak bir çentik sayesinde ok havada süzülürken çıkan ıslık sesi ile askerlerin okun ne tarafa atıldığını duyarak oraya ok atması ile bilinen bir savaş aletidir.
aşırı disipline sahip bir hükümdar olan mete han askerlerini öylesine eğitmiştir ki hepsi birer savaş makinasıdır bir gün metehan okunu en sevdiği atına çevirir bazı askerler tereddüt ederek bunu yapmak istemez bunun üzerine metehan gözünü kırpmadan askerlerini tek tek öldürür ve bu sayede savaş yerlerinde mete okunu nereye çevirirse o taraf bertaraf olurdu.
meteyi çin kaynaklarından alınan bir destanla anlatmak gerekirse.
METE'NiN GENÇLiK EFSANESi
Üçüncü yüzyıldı tam, çok önceydi isa'dan,
Bir fırtına kopmuştu, taşmıştı iç Asya'dan!
Sonsuz at sürüleri, yerleri inletmişti.
Kurdumsu türküleri, gökleri çınlatmıştı!
Atlılar gelmişlerdi, ordular biçmişlerdi,
Volga, Sarı nehirden, kanıp, su içmişlerdi!
Tarihten uğultular, bir millet var diyordu!
Yazılı doğrultular, bir devlet var, diyordu!
Hunların ilindeydi, iç Asya ilindeydi,
Hun reisi Tuman-Han, herkesin dilindeydi!
Bayrağı direkteydi, büyük oğlu Mete'ydi,
Diğer bütün komşular, henüz birer çeteydi.
Tuman-Han da kanarmış, insanoğluymuy bu ya!
Bir cariye hep dermiş: "Bu Mete ölsün!" Diye.
Tuman fakat korkarmış, kadına da tapırmış,
Bir bahane ararmış, çünkü bir "Töre" varmış!
Soyuna bakarlarmış, tek kadın alırlarmış,
Sonraki hatunlarsa, mirâssız kalırlarmış.
Tuman oğlunu vermiş rehin Yüeçi'lere
Sonra da hücum etmiş, sormamış elçileri.
Yüe-çi'ler varmışlar, Mete'yi aramışlar,
Mete çoktan kaçmışmış, yolları taramışlar.
Tuman oğlunu görmüş, aklı başına dönmüş,
Şenlik düğün yaptırmış, güya çok mes'ut günmüş.
Mete'ye tümen vermiş, eline ferman vermiş,
Mete'nin disiplini, Dünyaya hep şan vermiş!
Asker Tanrı sanırmış, hep Mete'ye taparmış,
Ondan ne buyruk gelse, düşünmeden yaparmış.
Orduyu toplamışmış, atını oklamışmış,
Tümen disiplinini, böylece yoklamışmış.
Askerler ok atmışmış, atlar yere yatmışmış,
Atına kıymayanın, kanı yere akmışmış!
Bir defa şenlik yapmış, aileler toplanmış,
Ok atmış karısına, bütün eşler oklanmış!
Biraz nefes alanlar, azıcık geç kalanlar,
Kılıçtan geçirilmiş, görülmemiş kaçanlar!
Avlara gidilirmiş, şenlikler düzülürmüş,
Gelen ordular ile, hayvanlar sürülürmüş.
Tuman-Han ava gitmiş, Mete'ye de gel demiş,
Kurdu Mete avlamış, Tuman'sa keklik yemiş!
Avda bir ok uçmuşmuş, Tuman-Han'a gelmişmiş!
Gerçi derler ilk oku, Mete atmıştı, çoğu,
Mete'nin tümeni de, bu hedefi delmişmiş!
Oğuz'un babasıysa, yemişti "Tanrı oku"!
Bu bir efsane idi, ok bir bahane idi,
Töre'yi bozan Tuman, tam bir divane idi!
günümüz türkçesine çevrilmiştir.
Bir asker olduğu kadar bir oğul ve disiplinli bir komutandır. ilk vızlayan, ses çıkaran oku icat ettiği söylenir. okunu askerlerine bir nevi komut vermek için kullanırmış efendim.
çin yıllıklarında mo-tun diye bahsedilen türkçe adı mete olan büyük türk hakanıdır. Çin kaynaklarında anlatılan bir olaya göre, Asya Hun imparatorluğu'nun kurucusu olan Teoman, oğlu Metehan'ın kendisi yerine üvey annesi Yenşi'nin oğlunu tahta çıkarmak istedi.Törelere göre Türk hatundan olan, has bir Türk'ün tahta geçmesi gerekiyordu. Metehan'ın Üvey Annesi Çinliydi. Yani Çinli kadından olan erkek çocuk tahta geçemezdi. Bu durumdan dolayı üvey annesi Metehan'ın babasını doldurdu ve Mete'yi komşu kavim olan Yüeçilere rehin olarak gönderdi. Babası, ardından Yüeçilere savaş ilan ederek Mete'yi öldürtmek istedi. Mete, babası Teoman Yueçilerin topraklarına girmeden Yueçilerin elinden kaçtı. Babası bu kadar zorlukları atlatmasının ardından hakkını vermek için emrine on bin çadırlık bir birlik verdi. Sonunda da Mete öz babasını, üvey annesi ve kardeşlerini öldürüp kağan olmuştur.
Tahta çikiş tarihi olan m.ö 209 türk kara kuvvetlerinin kuruluş tarihi sayilan , düzenli bir ordu kurmaktan önce dünyada ilk 10luk sistemi kurarak bugünkü manga , tabur , alay sisteminin öncülünü oluşturmuş büyük hun imparatoru.
canım atamdır. çinlilere bakıp ben bunları gömecek kadar toprağı nereden bulacağım diyerek insan üstü cesaretini göstermiştir. çinlilere set çektirmiştir.
Hun devletinin, bilhassa Mete Han döneminde başlıca meşgalesi savaştı. Ve Mete'nin savaşları bir şiirdi.
Insan, yüreğindeki acıma duygusundan sıyrılıp da Mete'nin, düşmanla savaşini temasaya dalabilseydi, mutlaka estetik zevkini tatmin ederdi:
" Mete Han ile büyük Hun Imparatorluğunun kumandanları, dünya tarihi ile savaş taktiğinde yeni bir dönem acmışlardır. Meydan savaşlarında bütün gücleri birleştirerek tek bir noktasına yüklenip, düşman cökertme: savaşı savaş gibi değil de bir savaş oyununu haline getirip, düşmanı yorup, istedikleri yere cekip ve istedikleri anda yok etme; düşmanı önceden kazılmış ve üzerleri kapatılmış derin hendekler üzerinden gecirip, cukurlar icine gömme, bunlarn hepsi yalnızca Türklerin savaş taktiklerinde görülen seylerdir."
