metafizik gerilim, iç coşkunluğu, aşk, heyecan ve şevk potansiyeli, fizikötesi doruklara ulaşma derinliği, teolojik - mistik anlamda fiber optik ötesi bağlanma, yaşamın sırlı özüne varabilirliğin elif şafak'esk bir hitapla beyanı. din adamı merhalesinde metafiziksel gerilim addetisyonuyla patentlenmiş bir ambalajın yaşar nuri sekansında duygu patlamasına yol açmasını beklemek metafizik gerilimin eragon misali 'bu senin kaderinde var' retoriğindeki kadar sarkastikleşiyor. olayın özüne inildiğinde fenafillahlık dinginliğe ulaşacakken, entellektüellik markasıyla sunulduğunda 'aşık uçmaz maşuk uçurur'a varan vazgeçişlere neden oluyor. bu yüzden bu kalıbın her türlü kullanımı dünya üzerinde kanıksanmışlık, ülfet, ünsiyet, alışkanlık vb tat almazlıklara yol açıp realizme bonus kazandırıyor. bu durumda ruhun kafeslenmişliği ilelebet sağlanıyor ve materyal döngü içinde yüzen bilim güvenci içinde insanlara dönüşülüyor. kalbin katılaşması ve hamlaşma 'henüz farkedilmemiş güçlerin' açığa çıkmasına engel oluyor ve tatminsizlik şey ediyor. neticede ana programı çalıştıran, ama ana programın sınıflarını, fonksiyonlarını işlevsiz bırakan bir hayat yaşamak kaçınılmazlaşıyor.
nefs mertebelerinde ilerleme durduğunda, kabz dönemi yaşanırken bulunduğu nefs katından ayrılmak gerektiğini haber veren acı. bu acı insanın nefs mertebelerinde ilerleyebilmesi ve arayışlara başlaması için gereklidir. bu durumdaki kişi bulunduğu nefs katından ayrılabilmek için kuralları yerine getirmek zorundadır. bu kurallar ilahi emir ve yasaklara uymak, nefsin içinde yıkandığı bilinçaltı havuzunu beş duyu organıyla edindiği temiz bilgilerle doldurmak, bu havuzu edinilecek ilhamlar için hazır hale getirmek,sürekli zikir halini muhafaza etmeye çalışmaktır. tasavvuf ilminde izah edildiği şekliyle bu yolda bir mürşidin önderliğinde ilerlenmezse nefs mertebelerinde kontrolsüz iniş ve çıkışlar neticesinde, özellikle günahlardan sıyrılamama sonucunda yaşanan düşüşlerden dolayı bu gerilim kaybedilir. alt mertebelere düşüş, duygusuzluk ve üst mertebelerdeki güzelliklere olan özlemle birleştiğinde bu haldeki insana tarifi imkansız acılar yaşatmaya devam eder. aidiyetsizlik kazanmış gerilimini kaybetmiş bir ruhtan kurtulmak için zorlamayla da olsa karşılık beklemeden verme ve fedakarlık özelliklerinin ön plana çıkması gerektiği savunulur.
