1 ağustos 1918 yılında ingilizlerin menşeviklerin ve taşnakların eliyle baküde kurduğu ve sadece 45 gün ömür süren bir devlet.
4 agustos 1918 yılında menşevik ve taşnakların davetiyle Lionel Charles Dunsterville tarafından C.B.Stokes önderliğinde küçük ingiliz askeri birliği baküye gönderilmişti. Daha sonra Lionel Dunsterville de baküye gelmiş ve "bakü müharibesi" sırasında ingilizlere komutanlık yapmıştır.
26 Ağustos – 14 Eylül 1918 aralığında kafkas islam ordusu ve ingiliz-taşnak birliği ve diğer yandaşları arasında bakü muharebesi yaşanmır.
Savaşın bitimini Enver Paşa:
"Allah'ın yardımı ile Bakü şehri 30 saatlik şiddetli muharebeden sonra, 15 eylül 1334'te(1918) saat 9 sularında zabt edilmiştir." sözleri ile galibiyeti ifade etmiştir.
[Şevket Süreyya Aydemir, Makedonya'dan Orta Asya'ya Enver Paşa (1914-1922), Cilt III, Ankara, 1985, s.425-426]
Merkezi Hazar Diktatörlüğü, 1918 yılında Bakü merkezli kurulmuş ingiliz kuklası kısa ömürlü küçük bir devletti. Daha sonraları Kafkas islam Ordusu ve Müsavat Partisi ortaklığında bu ingiliz kuklası sözde devletçik; tarihin çöplüğünü boyladı ve Başbuğ Mehmed Emin Resulzade liderliğinde kısa süreli de olsa Azerbaycan Demokratik Cumhuriyeti kuruldu fakat işgalci Kızıl Ordu, Resulzade Cumhuriyeti'nin bağımsızlığına son verdi ve Azerbaycan Türkleri için 70 yıllık Rus esareti başladı.
Yani Müsavatçılar; ingilizlere, Fransızlara, Ermenilere ve Bolşevik Ruslara karşı savaşmıştır. https://galeri.uludagsozluk.com/r/2431050/+
