olaylara menemen halkıda destek vermiştir. derviş mehmet insanlara "şeriat isteyen öğle vaktine kadar meydandaki yeşil sancağın altına geçsin ,geçmeyen de kılıçtan geçsin" demiş ve birçok insan dediğini yapmıştır bundan sonra binlerce kişi toplanmış ve zikr yaparak kendilerinden geçmiş bir şekilde meydanda taşkınlık yapmaya başlamıştır. mustafa fehmi kubilay adlı bir yedek subay ise bir manga askerle meydana gelmiş ve dervişe ne istediğini sormuştur şeriat yanıtı alınca " bu istediğinizi alamazsınız" demiş ve ilk çatışma başlamıştır.
dervişin silahlı adamları kubilayı bacağından yaralamış bunu üzerine askerlerde kalabalığa ateş açmıştır ama askerler tatbikattan geldikleri için mermileri kurusukıdır.
ateş karşısında kendisine birşey olmayan derviş mehmet "işte gördünüz bana kurşun işlemyor ben mehdiyim" demiş ve olaylar çığırından çıkmıştır.üzerine çullanılan kubilay ın kafası kesilir ve sancağa ordaki esnafın birinden alınan iple bağlanır ve şehirde gezdirilir.
olaylar akşam üzeri bastırılır ve derviş mehmet ve liderler öldürülür ve olaylardan sonra atatürk menemen i top ateşiyle haritadan silin emri verir ama ismet inönü tarafından vazgeçirilir.
çevre illerde 1 ay sıkıyönetim ilan edilir sıkıyönetim mahkemeleri ile yargılanan 37 kişi aynı meydanda asılarak idam edilir içlerinde derviş mehmete ipi veren esnafta vardır.
olaylar menemen'de olduğu için menemen olayı olarak da bilinmektedir. Kubilay Olayı, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin 1925'deki Şeyh Sait isyanından sonra tanık olduğu ikinci önemli irtica olayıdır. olayların ardından menemen'de şehit kubilay ve 2 bekçi adına, üzerinde "inandılar, dövüştüler, öldüler. Bıraktıkları emanetin bekçisiyiz." yazan bir anıt dikilmiştir.
bugün bu olayın 89. yıldönümü. bir grup geri, karanlık kafanın menemen’de aydınlığı söndürmeye çalıştığı gündür bugün. vicdanı nasır tutmuş karanlık kafaların fırsat bulduklarında neler yapabileceğini göstermesi açısından önemlidir. kubilay’a ve olayı önlemeye çalışırken şehit olan bekçi hasan ve şevki’nin tertemiz ruhlarına saygıyla.
SAMi ÖZYILMAZ
"Kubilay 'Hücum' dese hepsi süngünün ucunda kalırdı"
Eniştem bakkaldı. Sabah dükkanı açmış. 'Menemen'in etrafını 70 bin Arap'ın çevirdiğini' duymuş. Eniştem 'Gel dükkanı kapatalım' diye beni kaldırdı. Dükkanı kapattık. O eve gitti. Ben Hükümet'in (Vilayet'in) önüne gittim.
6-7 kişi vardı orada... Normal adamlardı, kafaları kasketli, omuzlarında çanta var. Birinin eli silahlı... Ellerinde bir bayrak... Musabey köyünün Çarşı Camii'nden almışlar sabah namazında... 'Öğlene kadar o bayrağın altından geçen geçecek, geçmeyen kılıçtan geçecek' diyorlarmış.
Millet etraflarını çevirmiş. Ben köşeden onlara bakıyorum. Epey durdular. Hükümet tarafından ya da büyüklerden kaymakam, hoca falan gelse, sivillere 'Yakalayın bu adamları' dese, yakalarlardı.
Ondan sonra telefon ettiler Alay'a... Bir manga asker geldi karşı sokaktan... Asker süngüyü taktı. Siviller açıldı. Orada Kubilay askere süngüyü taktıktan sonra 'Hücum' dese, hepsi süngünün ucunda kalacaktı.
Bir silah patladı. Bir tek el ateş edildi. Kubilay ayağından vuruldu. Asker geri kaçtı. Millet kaçıştı.
Kubilay önce Hükümet'e giriyor, kapılar kapalı. Oradan geri, camiye dönüyor, cami avlusundaki taşın dibinde düşüyor. Bunlar da gidip başını kesiyorlar.
Sonra askere telefon ediyorlar Hükümet'ten... Asker geliyor. Kahveden onlara makineleri tüfeklerle ateş ediyor. Hepsi esrarkeşmiş zaten. Asker hepsini vurdu, yalnız bir tanesi kaçtı, onu gördüm.
Sonra bütün cesetleri topladılar oraya... Halk toplandı, jandarmalar, subaylar geldi, ölülerin torbalarından esrar çıktı, parça parça... Ben de esrarı ilk orada gördüm. Cesetleri kamyonlarla götürdüler.
Sonra sıkıyönetim oldu. Kaçan adamı bulmak için haftalarca nöbet tuttuk. Evleri aradılar tek tek... Manisa'da bulundu. Bir oduncunun ekmek torbasını almış. Oduncu da ihbar etmiş, yakalanmış orada... 28-29 gün sonra... Mahkemeye getirdiler. Adama bizi gösterip 'Bunlardan kimse var mıydı?' diye sordular. O da bakıp 'Bu vardı', 'Bu yoktu' diyordu. 'Var' dese yandın.
Ben şofördüm. Mahkemenin emrinde akşam iki araba nöbet bekliyorduk. Adam kimin ismini söylediyse 'Getirin' diye telefon ediyorlardı. Getiriyorduk, içeride mahkeme ediyorlardı.
Onların asılacağı gün, nöbet yine bendeydi. Korkudan otomobilin dışına çıkmıyordum. Hep seyrettik, üzüldük.
Hükümet'in altında Birincieller'in evi var, önce onu astılar: Manisalı Hocazade Ahmet Efendi... Astıktan sonra önüne ismini asıyorlar. Ondan sonra geldik akasyaların altında birini astılar. Sonra Ali Efendi'yi tütün satılan barakanın yanında astılar. Adamlara mecburen cigara satan Molla Osman'ı astılar. O çok bağırdı asılırken 'Kurtarın' diye, askerler vaziyet aldı. Ondan sonra sırayla asıldı, asıldı, ta çarşının içine kadar hepsini gördüm.Kamyonlarla atıp mezara götürdüler öğlene kadar...
Bence asılanlar içinde suçlu olan yoktu. 6-7 tane sarhoşun işi... Bunlar içinde Menemen'den bir Gazozcu Abbas vardı, bir de Kubilay'ın kafasını bayrağa asmakta kullandıkları urganı elinden aldıkları çocuk...
Olaydan sonra bizi caminin önünde topladılar. Sivil birkaç kişi vardı, bir de alay komutanı paşa... Orada gözlüklü bir sivil "Menemen'i toprak halinde (yerle bir) görseydim, iftihar ederdim" dedi.
Bunlar gelmeden Menemen'de gericilik yoktu. Ama parti meselesi vardı. Serbest Fırka kazanmıştı. Onun intikamı mı, bilmem. Bildiğim şu ki Menemen'in bu işte hiçbir suçu yok. Zaten içlerinde Menemenli de yok."
Bir askerinin intikamı için " gerekirse bütün menemeni yakın" diyen koca yürekli Atatürk'ün efsaneleştirdiği olay.
Şeriatçı grupların yedek subay olan -öğretmen- mustafa fehmi kubilay'ı insanlık dışı yollarla şehit etmesi ve ardından bu grupların yok edilmesi...
Zamanlama manidar. Başka sözüm yok.
Yazın tarihe bugünü. (23 aralık 2016)
Nerden nereye.
------
Kubilay Olayı, genç Türkiye Cumhuriyeti'nin 1925'deki Şeyh Said isyanından sonra tanık olduğu önemli olaylardan biridir.
Devlet sert tepki gösterdi. 27 Aralık 1930 günü Dolmabahçe Sarayı’nda Mustafa Kemal Paşa’nın başkanlığında bu konuda bir toplantı yapıldı. Kaynakların ifadesine göre, Mustafa Kemal Paşa, Kubilay Olayına çok kızmıştı. Daha birkaç yıl önce Yunan işgalinin acısını tatmış bir muhitte bu olayın meydana gelmesi üzerine, bazı kaynaklara göre, ilçenin haritadan silinmesini emretti. Ertesi gün de, "Böyle emirler verirsem, uygulamayın, sonra bir daha sorun", dedi. 28 Aralık 1930'da orduya gönderdiği başsağlığı telgrafında, "Mürtecilerin gösterdiği vahşet karşısında Menemen’deki ahaliden bazılarının alkışla tasvipkar bulunmalarının bütün cumhuriyetçi ve vatanperverler için utanılacak bir hadise" olduğunu belirtti.
kimse zarar görmesin diye eğitimlerde kullanılan tahta mermilerle dağıtılmaya çalışılmıştır kalabalık. ama derviş mehmet bunu " görüyorsunuz ateş ediyolar ama vurulmuyorum ermişim ben " şeklinde yorumlayarak kubilay ın öldürülmesini istemiştir. istediği olmuştur..
