'Sen, yeryüzünde fesad çıkarıp kan dökecekleri mi halife kılmak istiyorsun?' (Bakara, 2/30) meleklerin bu sorusu ademoğlu'nun yapacaklarını bildiklerini gösteriyordu. (Ademoğlu da daha sonra işlediği bunca cinayetlerle, dünyayı kana boğan canavarlıklarla, bütün insanlığı dâğidar eden anarşi ve bozgunculuklarla bir manada meleklerin masumiyetinde mütecelli bir keyfiyeti göstermektedir ki, bu mana az çok Hz. Adem'in mahiyetinde müşahede ediliyordu. Bununla beraber inanan insanların mükerrem yüce bir tarafı vardır ki Cenab-ı Hakk o tarafına bakıyor ve meleklere 'Adem'e secde edin' (Bakara, 2/34) diye emrediyor. Melekler de bu emre kayıtsız şartsız itaat edip Adem'e (as) secde ediyorlar. Niçin meleklere böyle bir emir veriliyor? Hangi meziyettir ki, kan dökeceği, fesad çıkaracağı bilinen bir varlığı öne çıkarıyor? Ve masumiyetleri ayetle sabit mükerrem varlıklar ona inkiyad inhinasında bulunuyorlar?
- Cismaniyet ve rûhâniyete ait mana ancak onunla tebellür edecek, ilahi maksatlar onunla anlaşılacaktır.
- Hem madde hem de mana ile Cenab-ı Hakk'ın isimlerine ayine olma, Adem'le zuhur edecektir.
- O, bütün isimlerin odak noktası olacaktır.
- O, bütün varlığın mihrabı haline gelecektir.
- Bütün isim ve sıfatlar onda tecelli edecektir.
- O, bütün kâinatın fihristidir. Alemler onda pinhan, kevn u mekan onda matvidir.
- Ve Adem O Adem'dir ki, Benî Adem'in en şereflisi, insanlığın iftihar Tablosu onun neslinden gelecektir.
(Hoşça bak zatına kim zübde-i alemsin sen
Merdüm dide-i ekvan olan ademsin sen) *
işte bunlar ve bunlara benzer hususiyetlerine binaen Allah (cc), meleklere Adem'e secde etmelerini emretmiştir. Ancak bir sebep daha var ki, en az diğerleri kadar önemlidir. O da şudur:
Melekler marifete aşık ve ilahî isimleri öğrenmeye heveslidirler. Halbuki bütün esma Adem'e öğretilmiştir. Onlar da bu ilme hürmeten Adem'e secde etmişlerse, tabiat ve hilkatlerinin gereği bir hususla emredilmişler demektir.
