cumhuriyet dönemi şairlerindendir. halkçı görüşleri savunan şiirleri vardır. pek çok kitabı da vardır. türk sazı, ey türk uyan, tan sesleri, zafer yolunda, aydın kızları bazı kitaplarındandır.
edebiyat hayatının en başından beri sade dille ve hece ölçüsüyle şiirler yazar.
türk yurdu dergisini çıkarmıştır.
türkçülük fikrini halka anlatan ve halkın acılarını dile getiren şiirler yazmıştır.
balkan savaşı, trablusgarp, birinci dünya savaşı, kurtuluş savaşı gibi felaket yıllarını yaşamış; türk milletini vatanını sevmeye ve onu düşmandan korumaya çağırmış atatürkçü bir şairimizdir. günümüzde çok da sevilmeyecek, okunmayacak bir şairimizdir; zira dini konularda şiirler yazmamıştır. **
(bkz: tekke edebiyatı)
hece ölçüsünü sadece hece sayılarının eşit olması olarak algılamış ve iç ahenge önem vermemiş şairdir. bu nedenle dönem şairleri tarafından eleştirilmiştir.
o ise servetifunun şiirini eleştirmiştir. mehmet emin e göre servetifunun şiiri türkçe değildir. asıl türkçe kendi şiirlerinde ki sade anlatımdır.
1869 istanbul doğumludur. Mülkiye okulunu ve hukuk fakültesini bitirmiyor, edebiyat fakültesibi kazanır ve onu bitirir.aşık garip, kerem ile aslı, battalgazi gibi halk kültür öğelerine önem veriyor. ihtilalci ruhunu namık kemal'den alır. (evrak-ı perişan ile)
nesir türü ilk kitabı: fazilet ve adalet
ittihat ve terakki partisi'ne yakındır. sade türkçe ve hece ölçüsüyle yazdığı şiirler dikkat çeker, "çocuk bahçesi" adlı dergiye şiirlerini yollar. Rıza tevfik bu şiiri servet-i fünunculara karşı korur, tartışmalar başlar. ama milli edebiyatçılar baskın gelir ve düşünce kabul ettirilir. ilk şiir kitabını devrin ileri gelenlerine; gaspıralı ismail, rıza tevfik, semipaşazade sezai'ye yollar övgü alır. şiirlerinin yanında bu övgüleri de yayınlar. Erzurum, halep ve trabzon'a sürülür. kurtuluş savaşı sırasında ankara'dan teklif alır aydınlarla bir olurlar. 1944 yılında ölür.
şiirleri: türk ocağı "milli şair" ünvanını verir. didaktik şiir yazar ama kurudur duygu unsuru içermez. estetik ve şiir sanatı açısından iyi örnekler değildir. 11- 16 hece ölçüsü kullanmıştır. ahenk yoktur bunu kelime tekrarı ile yakalamaya çalışmıştır.
ilk şiir kitabı: türkçe şiirler
konular:
1- türkçülüğün bilinci
2- sosyal meseleler: kadın hakları, poligami karşıtlığı
fikir dünyasını şeyh cemalettin efgani oluşturur.reformist bir islam düşünürüdür.islam birliği düşüncesini savunur. şiirlerinde türk+ islamiyeti savunur.
şiir kitapları:
1- Biz nasıl şiir isteriz?
sanat anlayışını "biz nasıl şiir isteriz?" adlı şiiriyle dile getirmiştir.
beğenmediği iki kitabı anlatır:
a-köroğlu kitabı: dilinin anlaşılırlığını beğenir ama içindeki mesajları beğenmez.
b-merkad-ı fatihi ziyaret: dilinin ağırlığını, halkın anlayacağı dilden olmadığını belirtir. içeriği güzel ama dili iyi değil.
kendi tercihi ise; halk dili anlasın etkilensin çünkü kendi hayatından iz bulmalı. dil ve içerik iyi olmalı.
2- Anadolu'dan bir ses yahud cenge giderken
estetik değeri yok ama tarihi önemi var.1897 osm- yunan savaşı kazanılır. aydınlar kaleme sarılır. tarihi önem ilk mısrada yer alır. 18 yaşındadır, milli kültürün ne olduğunu bilmediği bir dönemde "ben türk'üm" diyebiliyor. ve ilk türkçülük hareketini başlatır.
türk kimliğ o dönemlerde hakaret olarak kullanılırken m. emin bunun farklı yönünü benimser.
"ben bir türk'üm dinim, cinsim uludur."
mehmetçiğin ağzından neden askere gittiğini anlatır. "vatan ve tanrı kucağı birdir" der.
3- yunan sınırını geçerken:
türklük bilinci, milli duygu aşılamak amaçtır. din ve vatan bağımsızlığı.
4-tırhala kala'sına bayrak diktikte sonra:
Kahraman yiğit türk askeri anlatılır.
5-şehit yahud osman'ın yüreği:
şehitleri ve can vermenin kutsallığı anlatılır.
6-yetim çocuk yahud ahmet'in kaygusu:
köy tasviri var.manzara yalnız ve garip 10 yaşındaki çocuk babasının savaştan dönüşünü bekler.fakirlik ön planda. merhamet ve acıma duygusu m. akif'e benzer. fakirlik çocuğa ait değil o vatanı simgeler.sosyal sorundur.
7-ah analık yahud zeynep'in duası:
zeynep'in kocası şehit olmuş ama o çocukları için yardımı düşünür. yardım bulamaz. sosyal yarayı m. akif gibi bulur, çözüm üretir: sosyal dayanışma olmalı.
8-kur'an- kerim:
kur'an önce düşünmeyi sonra inanmayı emreder der.
milli edebiyat döneminde daha gencecik yaşında anadolu dan bir ses yahut cenge giderken adlı şiirinin'ben bir türk üm'dizesiyle türkçülük hareketini fiilen başlatmış şairdir.
ittihat ve terakki partisinin turancı milliyetçiliğinin zirvede olduğu bir dönemde yaşamış aşırı-milliyetçi şairdir. en meşhur şiirlerinden biri olan cenge giderken şiirinin ilk 3 mısrası dahi görüşlerini özetlemeye yeterlidir:
ben bir türküm dinim, cinsim uludur.
sinem, özüm ates ile doludur.
insan olan vataninin kuludur.
...
1899'da türkçe şiirler isimli kitabını yayımlamasından sonra halkın duygu ve düşüncelerini onun anlayıp benimseyeceği biçimde dile getirdiği (?) düşünülerek kendisine milli şair unvanı verilen şair.
