tarihin en ileri uygarlıklarından biri.özellikle astronomi ve mimari alanda şaşırtıcı derece ileri teknikler kullanmıştır.bir yılın 365 gün oldugunu * ilk olarak bunlar bulmuşlardır.yaptıkları tapınaklarının basamakları toplamı 365 olması cok ilginctir.
özellikle astronomi,mimarlık,matematik,heykel ve hiyeroglif yazısı gibi bir çok alanda çok ilerlemiş olan eski orta amerika uygarlığıdır.ilginç olanı ise piramitler,saraylar ve güzel heykellerle süsledikleri o fotoğraflarını gördüğümüz yerleri sadece dinsel ritüellerini gerçekleştirmek için kullanmaları ve bunlarda hiç kimsenin yaşamamış olmasıdır..
Mayalar kendi takvimlerinde ve kutsal kitapları olan Popol Vuh'da da ifade ettikleri gibi dünyanın dört kez eksen açısını değiştirdiğini ve bir beşinci değişimin de bu yüzyılda olacağını ifade etmektedirler. Bunun periyodik olarak tekrar etmesinin en büyük nedeni güneşte meydana gelen manyetik değişimin, yeryüzündeki manyetik değişime etki etmesi. Yani manyetik alanın değişmesi sonucunda bu tetiklemenin sonucu olarak dünyanın eksenin açısında da kaymalar meydana geliyor. Astrofizikçi Cotterel'e göre "Her Kozmik Döngü'de güneşin manyetik alanı beş kez yer değiştirir. Bu, Mayalar'ın dünyanın geçmişte tam dört kez büyük doğal afetler (Tufanlar) geçirdiğine ve Beşinci Güneş Çağı'nın sonundaki yani 21. Yüzyıl'daki beklenen Tufan'ın takip edeceğine inanmalarının ana sebebidir."
Maya Kehanetleri'ne göre 22 Aralık 2012 tarihi dünya için çok önemli. Çünkü bu dönemde içinde yaşadığımız çağ sona ererek yeni bir çağ başlayacak. Büyük bir tufanla gelecek olan bu yeni çağın ipuçlarını ise bilim adamlarına göre iklimsel değişimler sayesinde şimdiden gözlemleyebiliyoruz. Beşinci kutupsal kayma olarak adlandırılan bu değişimde daha önceki değişimlerde olduğu gibi yine kutupların manyetik alanının değişmesiyle meydana geleceğini söyleyen bilimadamları dünyadaki iklimlerin değişimini de buna bağlıyor. Kutuplar yer veya açı değiştirdiğinde kutuplarda buzlar eriyor. Kaldı ki, küresel ısınma sonucu şu anda Kuzey Kutbu'ndaki buzullar zaten erimeye başlamış durumda. Mayalar'a göre de daha önce yaşanan dört çağda tıpkı bu şekilde sona erdi.
Mayalar 2012 için zamanların sonu diyor. Ancak bu yok oluş anlamında değil fiziksel bir değişim. insanoğlu dört kez geriledi ve artık değişim zamanı. Mayalar'a göre; 2012 yılı insanlığın yükselişinin başlangıcı olacak.
Maya medeniyeti, belirli bir gerileme devrine girmeden, gelişmesinin doruğundayken birden çöktü. M.S. 800-900 yılları arasında, şehirler veya ayin merkezleri birbiri ardından söndü. Şehir kültürü kayboldu ve yalnız köy kültürü kaldı. Bu tarihlerde köylerde bile nüfusun hayli azaldığı sanılır.
Bu buhranın sebepleri bilinmez.
maya dili, eski Mısır dili ve Japonca da olduğu gibi kelimeleri ve fikirleri belirten ideogramların ve sesleri belirten fonetik sembollerin bir karışımından oluşmuştur.
Dil uzmanları tarafından ancak dörtte biri çözülebilmiş, yaklaşık 800 hiyeroglif işaret kullanmışlardır. Bugün, günlerin isimleri, aylar, tanrılar, rakamlar, renkler ve pusula yönleri rahatlıkla okunabilmektedir.
yard. doç. dr. ismail doğan'ın "mayalar ve türklük" adlı 2007 yılında basılmış bir kitabı vardır. ayrıca tahsin mayatepek'in (mustafa Kemal'in askeri ateşe olarak görevlendirdiği kişi) soyadı da mayaları araştırırken tepek kelimesini bulmasından ve mustafa kemal'e düzenli olarak rapor etmesinden gelir.
doğoya fazlasıyla değer veren uygarlıktır. özellikle de toprağa öyleki yerleşimlerin toprağı işgal etmemek için kayaları oyarak kendilerine barınma yeri yapmışlardır.