sözlük anlamı "nehrin öte yanı" olan kelime(mâverâ-ün-nehr). mâverâ; ard, öte, ötesi gibi anlamlara gelir. ceyhun(amu derya) ve seyhun(sir derya) nehirleri arasında kalan bölgedir. fakat buna rağmen maveraünnehir'in kelime anlamı iki nehir arasında kalan bölge değil, "nehrin öte yanı"dır. ceyhun'un kuzeyinde bulunan ülkeye Araplar tarafından verilen coğrafî bir isimdir. bu coğrafî bölgeye batılılar "transoksiyana" adını verirler.
eskiden beri türklerin yaşadığı bir bölgedir. semerkand ve buhara bu bölgenin önemli kentlerindendir.
