türk minyatürcü; matematik ve tarih konularında kitaplar da yazmış çok yönlü bir bilgindir;
doğum tarihi ve yeri bilinmiyor. kâtip Çelebi ölüm tarihi olarak 1533'ü vermekteyse de, bunun doğru olmadığ bugün kesinleşmiştir. Çeşitli kaynaklarda onun 1547'den, 1551'den, 1553'ten sonra ölmüş olabileceği ileri sürülmektedir. yaşamı üstüne bilgi de yok denecek kadar azdır. saraybosna yakınlarında doğduğuna, dedesinin devşirme olduğuna ilişkin kesinleşmemiş ipuçları vardır;
enderun'da okumuştur. matrakçı ya da matrakî adıyla anılması, lobutu andıran sopalarla oynandığı ve eskrime benzeyen bir tür savaş oyunu olduğu bilinen "matrak" oyununda çok usta olmasından ve belki de bu oyunun mucidi bulunmasından ileri gelmektedir. nasuh ayrıca çok usta bir silahşördü. bu nedenle silahî adıyla da anılırdı. türlü silah ve mızrak oyunlarındaki ustalığı nedeniyle osmanlı ülkesinde "üstad" ve "reis" olarak tanınması için 1530'da i. süleyman (kanuni) tarafından verilmiş bir beratı da vardı. Çeşitli silahların nasıl kullanılacağını ve dövüş yöntemlerini anlatan tuhfetü'l-guzât adlı bir kılavuz kitap bile yazmıştı.
nasuh, özellikle geometri ve matematik alanlarında önemli bir bilim adamıydı. uzunluk ölçülerini gösteren cetveller hazırlamış ve bu konuda kendinden sonra gelenlere önderlik etmiştir. matematiğe ilişkin iki kitabı cemâlü'l-küttâb ve kemalü'l- hisâb ile umdetü'l-hisâb'ı i. selim (yavuz) döneminde yazmış ve padişaha adamıştır. bu yapıtlardan sonuncusu uzun yıllar matematikçilerin elkitabı olarak kullanılmıştır.
nasuh bir tarihçi olarak da önemli yapıtlar vermiştir. mecmaü't-tevârih adıyla taberî tarihi'ni türkçe'ye çevirmiştir. ayrıca tarih'i sultan bayezid ve sultan selim ile tarih'i sultan bayezid adlı iki kitabında bu padişahlar dönemindeki olayları anlatmıştır. süleymannâme adlı kitabının üç ayrı nüshasında 1520-1537, 1543-1551 ve 1542-1543 arasında geçen olayları ele almıştır. kanuni'nin 1534 irak seferini; beyan-ı menazil-i sefer-i irakeyn-i, sultan süleyman han'da, 1538 karaboğdan seferi'nde fetihnâme-i karaboğdan' da konu etmiştir.
en önemli eserlerinden biri beyan- ı menazil- i sefer- i ırakeyn' dir.kitapta istanbul, tebriz, bağdat, ve oradan istanbul' a gelişi sırasında çizmiş olduğu minyatürler bir harita niteliği taşımaktadır. bu kitabın tarihsel önemi kadar coğrafya bilimi açısındanda dikkate değer olduğunu göstermektedir. bir nevi yollara ayrıntısıyla gösteren kara yolları haritasidır.
1480-1564 yılları arasında yaşamıştır. yavuz sultan selim ve kanuni sultan süleyman dönemlerinde matematik, tarih, astronomi, coğrafya ve minyatür alanlarında çalışmalar yapmış bilim insanıdır. 16. yüzyılda geometri ve matematik alanlarında uzunluk ölçülerini gösteren cetveller hazırlamış, modern matematiğe öncülük eden kitaplar yazmıştır.
kanuni sultan süleyman ırak seferinde iken uğranılan adana da şehrin minyatürünü yapmışlığı vardır. bu minyatür adana kalesini ve şehri detaylı bir şekilde yansıtır. adana kalesini yüksek burçlu, güneye açılan kapısı olan ve kare planlı bir yapı olarak göstermiştir.
matematikçi minayürcü , coğrafyacı , tarihçi ve cengaver sporcu yönleri ile tanınan matrakçı nasuh , bosna'da doğdu. osmanlı alimi olan matrakçı nasuh , 1529'da sultanahmet meydanında kanuni sultan süleyman'ın oğullarının sünnet düğününde matrak oyununu, iki yürür hisar kale içine yerleştirdiği yüz yirmi neferle sergiledi. kanuni, sonraları matrakçı nasuh'un karşısına defalarca rakip çıkartmış ancak matrakçı hep galip gelmiştir. sultan süleyman , bunun üzerine matrakçı nasuh a osmanlı imparatorluğunun en iyicengaver sporcusu olduğunu belirten, nasuh'un gittiği yerlerde bir dakika bile gecikmeden hürmet edilmesini emreden bir 'bera' vermişti. 2008'de araştırmacı spor adamı matrakçı efkan çalış tarafından tekrar hayata geçirilen matrak, günümüzde merkezi ankara'da bulunan cenk sanatı dünya merkezi derneği tarafından temsil ediliyor.
