aslı materyalizm mi amprio kritisizm mi olan kitap. vladamir iliç lenin'in 1908 yılında yazmış olduğu kitap. aslında lenin'in diyalektik felsefeye yegane katkısıdır. bir siyasi polemik yazısı üzerine yazılmış olduğu bugün bilinen gerçektir. bu nedenle kimi batı avrupa'lı felsefeci lenin'in bu kitabını fazla mekanik ve indirgemeci bulurlar. halbuki kaçırılan nokta; indirgeme bir siyasal metin analizi yaparken kullanılacak bir metodolojidir, tabi uygun dozda. mekanik iddiası ise alışılagelen bir karşı çıkıştır. fazlasıyla klişe olmakla birlikte, siyasal hazımsızlıktan kaynaklanır.
kitap 1905 devriminin yenilgisinden sonra oluşan atmosferde yazılmıştır. yani her türlü bozguncu düşünce biçimi kendini devrimci çevreler dahi alan bulabiliyordu. haliyle bu ampirik bakış açısıda rus devrimci çevrelerinde yankı yaratmıştır. ana esin kaynağı einstein'in ünlü parçacık fiziğidir. ve ilginçtir bugün bile bu tartışma devam etmektedir. ama tabi amprio kritisizm tarih olmuştur. yerini indetermenist( belirnimcilik dışı) olasılık felsefesi yer almıştır. halbuki her ikisi de bilimsel olanının dışlanması anlamını taşır.
bu kitap değerli bir metindir, tabi değerini abartmamak koşuluyla. doğanın diyalektiğinin ortaya çıkış biçiminin özetlenmesi anlamına geliyor ve proleteryanın dünya görüşünüde ışık tutmaktadır hala. eğer yeterli seviyeye gelinmişse ve bulunubailirse okunmalıdır. her görüş için geçerlidir bu.
