--spoiler--
Mars güneş sisteminin dördüncü gezegenidir ve dünyamızın dış
komşusudur. Güneş etrafında 669 günde bir tur döner. Kızıl rengi çıplak gözle
de görülebilir, gece dikkatli bakarsanız gökte göreceğiniz en kırmızı obje mars
olacaktır.
Mars bizim gezegenden daha küçüktür. Yerçekimi dünyanın
yerçekiminin üçte birinden biraz fazladır. Bundan dolayıdır ki dünyadan yüksek
dağlar ve büyük kanyonlara rastlamak mümkündür. Öyle ki güneş sisteminin en
yüksek tepesi ve volkanı marstaki Oliympus
Mon volkanıdır. Bu volkan dünyanın en yüksek tepesi Everest tepesinden 3 kat
daha yüksektir(ortalama 25 kilometre.). Güneş sistemimizin en büyük kanyonu da
gene marstadır: Valles Marineris (4000 km uzun, 200 km geçiş, 7 km derin.)
Mars dünya gibi eğiktir ve bir gün orada 24.6 saat sürer.
Marsın iki küçük uydusu vardır: Phobos ve Deimos. Atmosferin büyük bir kısmı
karbon dioksittir. Sıcaklık 10 C ila -80 C arasında değişir.
Sorumuza geri dönersek mars neden kırmızıdır? Çünkü bütün
gezegenin yüzeyi oksitlenmiş demir parçacıkları ile yani pasla kaplıdır. Marsı
kızıl yapan şey yüzeyindeki bu pas zerreleridir. Nitekim rüzgârlardan dolayı bu
zerreler atmosfere de karıştıklarından, mars yüzeyinden bakıldığında gök yüzü
kırmızı gözükür.
Peki, bu pas zerrecikleri nereden gelmiştir? Neden marsta
bu kadar çok demir vardır? Bu soruların tam cevabını bilmiyoruz. Bir teoriye
göre demir gezegenin erken döneminde gezenin her tarafından patlayan volkanlar
aracılığı ile açığa çıktı. Bildiğimiz kadarı ile gezegen geçmişinde okyanus ve
ırmaklarla doluydu. Buradaki sıvıların buharı ve kendileri bu demirlerin
paslanmasına neden olmuş olabilir. Zamanla da rüzgârlar bu oksitlenmiş
demirleri unufak edip gezegenin her yerine yaymıştır.
Diğer bir senaryoya göre marsta 180 milyon yıl önce bütün
gezegeni etkileyen çok büyük bir nükleer patlama oldu. Mars yüzeyinde Uranyum,
Thorium, Potasyum gibi çok sayıda radiaktif elemen mevcut. Ancak belli
noktalarda radyasyonda ciddi miktarda artış var. Bu da geçmişte bu noktalarda
büyük nükleer patlamalar olmuş olabileceğine işaret ediyor. Böyle büyük bir
patlama marstaki her şeyi yok edip, demirin oksitlenip gezegene dağılmasına
neden olmuş olabilir.
--spoiler--
