2004 yapımı iran filmi. filmin konusu hırsız bir mahkumun hastanede aynı koğuşta kaldığı bir molanın elbiselerini giyip firar etmesi ve kendisini bir camininin imamı olarak bulmasıdır. lakin film her saniyesiyle adeta mest eder: bir yandan ince zeka dolu mizah öbür yandan en kallavi mesajlar adeta rejimle-sistemle onu maskaraya çeviren ve gülüncün gülüncü durumuna sokan bir seyirname. adi bir hırsız bir sistemi mesajlarıyla davranışlarıyla taru mar ediyor. ve "allaha giden yollar insanların sayısı kadardır" kelamı altın bir perdede tahtına oturuyor.
iran sinemasının en nadide eserlerinden biridir kertenkele (Marmoulak). film iran'da kapalı gişe oynamış (iran sinema tarihinde gişe rekorunu kırmıştır) ve Uluslararası Tahran Film Festivali'nde seyirci oylarıyla En iyi Film seçilmiştir. asıl adı ''Kertenkele Rıza'' (Reza Marmulek) olan film ''din adamlarıyla dalga geçtiği'' gerekçesiyle yoğun baskılar sonucu sadece 1 ay sinemalarda oynatılmış sonrasında göstermden çekilmiştir.
Başrolünü iran'ın çok ödüllü aktörlerinden Perviz Perestui'nin oynadığı filmin gösterime girmesi tartışmalar yüzünden bir ay gecikmiş, ancak sansür tarafından toplam bir dakikalık 4 sahnesinin kesilmesinden sonra filmin gösterimine izin verilmiştir.
Kemal Tebrizi'nin yönettiği filme gösterilen yoğun ilgi nedeniyle, filmin gösterime gireceği sinemalarda biletler günler öncesinden tükenmiş ve gece geç saatlere ek seanslar konulmuştur.
Hapisten kaçtıktan sonra sahte din adamı olarak yaşayan Kertenkele Rıza'nın, verdiği vaazlar sırasında müstehcen imalar içeren şakalar yapması ve ünlü Amerikalı film yönetmeni Quentin Tarantino'dan ''Tarantino kardeş'' diye bahsetmesi, filmin en tartışmalı sahneleri olarak görülür. Filmin belkide en anlamlı cümlesi şuydu: ''allah sadece iyi insanlara ait değildir. Allah suçluların da allah'ıdır.''
--spoiler--
hapishaneden molla kılığında kaçan ve Avrupa'ya kaçmak için Türkiye sınırındaki bir köye gelen Rıza, gelmesini bekledikleri yeni atanan imamın trafik kazasında öldüğünden haberleri olmayan köylüler tarafından, bekledikleri imam zannedilir, fırsatçı Rıza da buna ses çıkarmaz. ilk başta açık sözlülüğü ve samimiyetiyle islam dininin katı yorumlarıyla dalga geçmesi, Rıza'nın popülerliğini artırır ve camiye gidenlerin sayısı artar.
rıza kertenkele lakabını duvarlara tırmanabilme yeteneğinden mi, yoksa bukalemun misali kılık değiştirme yeteneğinden mi almıştır bilinmez.
yönetmen Kemal Tebrizi, filminin başarısı için yaptığı açıklamada ''Bu film, din adamlarıyla halk arasındaki uzaklığı gösteriyor. Belki ben bu uzaklığı kapatmak için Kertenkele Rıza'nın din adamı olarak kullandığı yöntemleri kullanmak gerektiğini söylemek istemiş olabilirim'' demişti.
(film sadece başkent Tahran'daki sinemalardan 7 milyar 342 milyon riyal (yaklaşık 865 bin dolar) gelir elde etmiştir.)
filmden kopartan alıntılar:
--spoiler-- baran filminden tanıdığımız Hossein Abedini'i kule muhafızı olarak görürüz bu filmde. ve filmin en eğlenceli ama derin diyaloglarından birinde rolünü oynar, hapishanenin dikenli tellerine güzel bir beyaz güvercin takılmıştır :
Mahkum: Ah zavallı sıkışmış. Hey, onu kurtaramaz mısın?
Gardiyan: Denedim ama gömleğim yırtıldı, bak.
Mahkum: O zaman öldür de acısına son ver.
gardiyan: o zamanda Kurşunların hesabını veremem. Yoksa her gün 10 karga vururdum.
--spoiler--
televizyonda vaaz veren molla'nın teknoloji ve modernlikle gelenekselciliğin çatışmasını resmetmesi:
molla: Karanlıklar içinden kurtuluş konusuna devam edeceğiz. Bunun için Pulp Fiction filmine bakacağız. Tarantino'un dediği gibi, ''Allah nereyi isterse orada olurum.''
--spoiler--
mücteba: Hocam Kuzey Kutbunda altı ay gece, altı ay gündüzdür. Gece ve gündüz namazlarını nasıl kılacağız orada.
rıza: Kuzey Kutbu'na otobüs bileti almış da hemen yola çıkacakmışsın gibi konuşuyorsun. Bu konuda alimler arasında ihtilaf vardır. Bazıları Müslümanların asla Kuzey Kutbu'na gitmemesi gerektiğini söyler. Çünkü biz sıcak iklimlerin insanıyız
ve soğuk hava bizi rahatsız eder. Allah korusun, soğuktan donabileceğimiz bir yere niye gidelim ki?
mücteba: Hocam peki, eğer Müslümanlar ile Kuzey Kutbu arasında bir savaş çıkarsa, Esir düşen Müslümanların hali ne olur?
rıza: Evet, bu da diğer alimlerin söylediği şey. Altı aylık gece boyunca kıldığınız namazlar gece namazı sayılır. Kuzey Kutbu'nun canı cehenneme. En iyisi namazınızı kendi ülkenizin saatine göre kılın.
--spoiler--
rıza: Mücteba'nın bu soruları nereden bulduğunu bilmiyorum. Ancak Müslümanların bunları bilmesinde yarar var. Uzayda ibadetler nasıl yapılır? insanlar artık uzayda dolaşıyor. Eğer bayan bir astronotun bedeni erkek astronotun bedenine değerse, bir sorun çıkmaz. Ama onları bir nikah akdiyle birleştirmek gerek. Güvenli olması için, uzaya çıkmadan önce.
Bu tür durumlarda uzay gemisindeki su azlığı nedeniyle gusül de gerekmez.
Fazlı bey: Hocam, uzay için bu doğru. Ancak dünyada yerçekimi olduğundan, Bir kız ile oğlan arasındaki ilişki sorunlu olur.
rıza: Hayır, Fazlı Bey. Öyle görünüyor ki, sen gençliğinde her türlü mutluluğu yaşadın. Şimdi ise gençlerin sırası gelince Papa'dan daha Katolik olmuşsun. Efendim, biz gençlerin de kalbi yok mu? Fazlı Bey, senin zamanında 10 bin Tumana
bir kadınla evlenebiliyordun. Bu zamanda bu paraya bırakın evlenmeyi kerhaneye bile gidemezsiniz. Gençler ne yapsın peki?
Herkesin uzaya gitme imkanı yok. inanın ben bile bazen...
--spoiler--
--spoiler--
mücteba: Hocam, korku filmi izledikten sonra korku namazı kılmak gerekir mi?
rıza: Korku filmi izlerken altına kaçırabileceğinden senin için taharet gerekir. Sonra da abdest al. Yazma, git de abdest al!!!
--spoiler--
izlenilesi film... öyle tahmin ediyorum ki, iran sinemasının yüz akı yapıtlarından biri. bir sözün nasıl da kadere dönüşebileceğini anlatan nadir denemelerden.
--spoiler--
dünyadaki insan sayısı kadar allah'a ulaşma yolu vardır!
--spoiler--
bir sözün içeriğini, ki ciddi bir sözün içeriğini, hem çok ince esprilerle hem de iyi bir hikaye ile sinemaya aktarabilmek büyük bir başarı...
iran filimleri genelde fazlasıyla duygusal olduğundan fazlasıyla ters köşeyi yaşadığım ve çok iyi olay örgüsünün olduğu yoğun komedi içeren en iyilerim arasında bir film.
en komik gelen sahnelerden biri pasaportu sobada saklayan annenin tavrı diğeri de pasaportta son rötuşları yapacak kadının tövbe etmesi..
dram komedi dalında bir iran filmi...
iyi güldürür, içten güldürür.
ama arka fonda akıp giden bir hüznü vardır bu hikayenin...
oldukça etkileyici...
izleyiniz efenim.
kemal tebrizi'nin efsane filmi. perviz perestui kertenkele rolünde harikalar yarattığı filmin hikayesi , ilk defa 1955 ylında çekilip 1989 yılında Robert De Niro, Sean Penn, Demi Moore'lu kadro ile yeniden çekilen we are no angles filminden uyarlanmıştır fakat iki filmden de çok daha yoğun ve çok daha gerçek bir film ortaya çıkmıştır. (bkz: perviz perestui) kertenkele rıza rolü ile döktürmüştür. kısacası izleyin izlettirin efendim. eyyorlamam bu kadar
izlerken baya eğlenilen iran filmi. Bir hırsızın kendisini molla olarak bulmasıyla hikaye başlıyor. Filmde dini kullananlar ile gerçek din arasında ki çizgi gayet güzel bir şekilde izah ediliyor. Filmde cemaatin bağnazlıkla uğraşmayı bırakıp da akılcı olması ve toplumsal meselelere duyarlı olması halinde toplumun çok daha yaşanılası bir yer haline geleceğine de dikkat çekilmektedir.
