Mikro Ekonomi * dersi kapsaminda islenen konu. Tuketicinin bir mali tuketiminden elde ettigi ve toplam faydayi etkileyen yarara denir.
Ornegin: Susuzlugunu gidermek isteyen kisinin ictigi ilk bardak suyun, toplam faydayi sifirdan ornegin 10 birime cikardigini dusunelim. Ikinci bardagin, ilk bardaginki kadar fayda getirmemesi, ornegin 8 birim fayda getirmesini de... Iste, ikinci bardaktaki suyu icmeden 10 birim olan toplam faydayi 8 birim arttiran ve toplamda 18 birime cikaran ikinci bardak suyun getirdigi fayda, iktisat literaturunde "marjinal fayda" olarak nitelendirilir.
makro olarak dusunur isek fabrika sahibinin ek olarak 100 kisi aldigini ve buda %50 daha fazla uretim oldugunu dusunelim. 2inci 100 kisiyi alinca bu uretim %25 artar.3uncu 100 kiside %10 artar ve son 100 de %5 duser. cunku * isciler kaytarip banane digeri calissin gibi aylakliklar yapar. ornegin belediyelerde bunu gormek mumkundur. fen isleri icinde 1 kazmayi tutmak icin 9 kisi gorevlendiriliyor. fakat hic biri bu kazmayi tutmuyor.
mikro iktisatın vazgeçilmez terimlerinden biri. her bir ekstra birimin sağladığı fayda manasındadır.
örnek:
zenginsin paraya para demiyorsun ve canın acayip tatli çekmekte ve giriyorsun hazalanaya.
+ tatli olarak neyiniz vardır anacigim?
- kadayıf, sütlaç ve künefe var efendim?
- sen bana bi sütlaç getir.
aldın sütlaçı afiyetle yedin. şimdi düşünüyorsun ikinciyi söylesem mi söylemesem mi? zaten para b.k söyleyim bir tane daha diyorsun, ama ilki kadar yediğinden zevk almıyorsun. neden?
çünkü azalan marjinal fayda prensibinden.
birinci sütlaç: 15 fayda sağladı
ikinci sütlaç: 5 fayda sağladı
toplam fayda:20
sütlaçın marjinal faydası bir anda 15ten 5 e düştü bir tane daha alsan bu sefer eksiye bile düşebilir.
şu sıra borsaya en çok lazım olan hede.
nitekim yabancının payını % 3 azalttığı piyasada, yabancılar kol kesmeden çıkmayacağı için ve önümüzdeki sürekli negatif haberlere karşılık, beklenmeyen marjinal faydalı haberler gelirse imkb tekrar zirvelerine doğru haraket yapmasını sağlayabilir.
daha önce başarılı anlatımlar olmuş ama bi de ben izah etmeye çalışıyim canım çekti:
efendim mesela ramazan ayındayız, oruçsunuz. ama okadar susadınız ki ve dahası okadar açsınız ki anlatılmaz. size de olmuştur kesin; "ulan en az 2 iskender anca keser beni" , "lan on bardak su içsem ancak susuzluğum geçer". lakin hiç bi zaman dediğimizi yapamayız di mi? niye miğdemizde yer sıkıntısı var, niye çünkü ilk bardağı içtiğimizdeki o muazzam doyma hissini ikincide alamayız, üçüncüde birazdaha azalır ve belki dördüncüyü içemeyiz bile. hani on bardak içecektik? içemeyiz ve her bardakta sudan aldığımız fayda daha da azalır. işte olay bu azalmada biter.
aynı şey iskender örneği içinde geçerlidir ki ilk iskenderin sonunda yavaş yavaş tokanmaya başladığımızı hissederiz. ne kadar ayı olursak olalım, 2 iskenderi yesek bile her lokmada aldığımız hazda bi azalma olcak, daha az faydalanıyo olcaz.
işte böyle bişey. bence bi bok anlamadınız zaten ben de anlatamadım.
diyelim ki hoşlandığınız, beğendiğiniz yada tensel içgüdüler beslediğiniz iki farklı kız var. farz-ı mahal birinin adı melis ve çok seksi, tam bir afet ama biraz kilolu. farz edelim ki diğerinin adı da ecem ve çok tatlı,sempatik bir kız ama fazla çocuksu. eğer amacınız sadece tensel içgüdüler, hormonal istekler ise melis ile ilgilenirsiniz ve melis her kilo verdiğinde sizin için marjinal faydası artar ve ecem onun alternatif maliyetini oluşturur. eğer amacınız seviyeli bir ilişki ise ecem ile ilgilenirsiniz ve ecem her geçen gün daha da olgunlaştığında sizin için marjinal faydası artar ve melis onun alternatif maliyetini oluşturur. eğer tam bir odunsanız ve ikisini de elinizden kaçırırsanız üzülmeyiniz çünkü dünyada 7 milyar insan ve bunlarının yarısını dişi kabul edersek bu iki kızın ikamesi 3.5 milyar kıza eşittir.
