türk düşmanlarının şimdi de kırgız türklerine laf atmak için "kırgızların dünyaya tek katkısı" dediği destandır. o kadar öğretmen olmuşsun ama cahilliğin geçmemiş:
çeşitli varyantları vardır. orazbek sagımbayev varyantı, bir bölümü türkiye'de de yayınlanan en güzel varyantlardan birisidir. doğu türkistan varyantını yusuf mamay türkiye'de yayınlamıştır. ayrıca bir de radloff varyantı vardır ki şahsi kanaatim en kötüsüdür. radloff varyantında, anlatıcı, radloff'u ajan olarak algıladığı için manas'ı ak padişa dediği rus çarı ile yakın göstermiştir. dolayısıyla sakat bir varyanttır.
Dünyanın en uzun destanı olmakla birlikte, Kırgızların da milli destanıdır. Destan adını Manas adlı kahramandan alır. Genellikle Manas Destanı komuz eşliğinde söylenir.anlatıcılar kendilerini o kadar çok verirler ki destana, hiçbir şey anlamasanız dahi kendinizi kah manas, kah Kanıkey gibi hissedersiniz. Ayrıca destanın tamamını söyleyene manascı, bir kısmını söyleyene de Ircı denir.
