sait faik'in ölümünden bir yıl önce yazdığı muhteşem bir hikayedir bu.
sanki okurken daha şimdiden gelecekteki halimi görmüş gibi oldum.
mahallesinden çıkmak istemeyen, gayrimüslim bir eşrafa sahip olan bir karakterimiz vardır. hayatı rütin bir şekilde uyanma saati, kahveye gitme ve gezmeye çıkmak gibi belli köşe taşlarından oluşmaktadır. daha sonrasında hayatının ikinci baharı diyebileceğimiz bir vakitte kendini tekrar istanbul'a insanlara aşık olmuş bulur. O kadar da iyi kalplidir ki, bütün mal varlığını satıp bir kızı metres olarak alma, çok değil bir yıl sonrasında da boğazın sularına kendini atarak hayatına son verme gibi düşüncelerle bize değişik pencerelerden görüntüler sunar yazar.
o zamanki istanbul için bile "sevişemeyecek olduktan sonra neden insanlar böyle birbiri içine giren şehirler yapmışlar?" yorumunu getirmiştir.
"her insandan korkuyorum. kimdir bu sokakları dolduran adamlar? bu koca şehir, ne kadar birbirine yabancı insanlarla dolu. sevişemeyecek olduktan sonra neden insanlar böyle birbiri içine giren şehirler yapmışlar? aklım ermiyor. birbirini küçük görmeye, boğazlaşmaya, kandırmaya mı? nasıl birbirinden bu kadar ayrı, birbirini bu kadar tanımayan insanlar bir şehirde yaşıyor?"
sait faik'in kitabının adı. Asıl olan şu, sabahattin ali, kürk mantolu madonna'yı kaleme aldığı zamanlar bir gazeteye tefrika etmektedir. O zamanlar isim olarak "Lüzumsuz Adam"ı düşünmektedir ama ses uyumu hoşuna gitmediğinden vazgeçer. Sait Faik de kendisinden rica eder.
Eserin ismine de hayat veren öyküsü Lüzumsuz Adam’da Sait Faik, tüm hayatı mahallede geçen bir kişiye odaklanır. Söz konusu kişilik, Natsume Soseki’nin Daisuke’si ve ivan Gonçarov’un Oblomov’una benzeyen bir karakterdir. Bu adam, yedi senedir aynı sokakta dönüp dolaşan, mahallenin ötesini ateşten bir çember olarak gören biridir.
Kitaptaki diğer 13 öykü de nitelik açısından Lüzumsuz Adam’dan farksızdır. Yazara has tema ve atmosferler her bir öyküde okurun karşısına dikilir. Kurtlar sofrası bir kent, gönülçelen kadınlar, sefalet, doğaya dönüş istenci… Mahallenin esnafları, sıcak hoş sohbetler, meyhane, kitapçı, işkembeci ve birahane dükkânları… Bir duble rakı, yaşama tutunma çabası ve cigarayla sokakları katedilen mahallenin gündüz ve gecesi… Sait Faik’in diğer yapıtlarında olduğu gibi bu eserde de şehir, ‘birbirine yabancı insanlardan oluşan koca bir yapı’ görünümündedir. Umut yine doğacak olan sabahtadır. Sessizlik gecededir. Toprak, sessiz ve mütevazıdır.
