ortaokulda resimli fen bilgisi kitabında lizozom'un yaşlı hücreleri parçalayıp yok ettiğini okumuştum. o zamandan beri nefret ederim bu organelden. zamanla lizozom'un sadece görevini yapan bir organel olduğunu ayrıntılarıyla öğrendim ama aklımdaki o hasta, yaşlı ve kendini savunamayan hücreyi katleden acımasız despot lizozom görüntüsü hiç silinmedi.
yaşlandıkça vücutta belli bölgelerde ortaya çıkan kahverengi lekelerin baş mimarıdır.
yaşlanan hücrelerdeki lizozomlar kendilerini sarmalayan sınırlardan kurtularak hücreyi içten çıkar ve oku sindirirler bunun ardından da sindirilen hücreler o kahve rengi lekecikleri meydana getirir.
bu lekelerden ve lizozomun bu etkisinden kurtulmak için piyasada expigment isimli ilaç mevcuttur.
tek katlı oluşmuş kese şeklindedir.
içlerinde kuvvetli sindirim enzimleri taşırlar.
pinositoz, fagositoz yapan hücrelerde çok bulunur.
alyuvarlarda bulunmaz.
dışarıdan hücreye alınan besinlerin sindirimini sağlar.
hücrede sindirimi gerçekleştiren tek zarlı organeldir. gerektiğinde bütünün sağlığı* için, kendilerini ve içinde bulundukları hücreyi feda etmekten çekinmezler. şöyleki;
zarları yırtılırsa* hücreyi sindirirler, hücre yok olur. genelde hastalıklı hücrenin çevreye vereceği zararı engellemek için, hücreyi yok ederler...
Bitki hücrelerinde ve hayvan hücrelerinin (alyuvar hariç) tümünde bulunur. lizozom, endoplazmik retikulum ya da golgiden oluşan, lipoprotein yapısında tek katlı zarla çevrili bir organeldir. Lizozom içinde, protein, yağ, karbonhidrat, DNA ve RNA yı sindirebilen hidroliz (sindirim) enzimleri bulunur. bu enzimler, endoplazmik retikuluma bağlı ribozomlarda sentezlenerek endoplazmik retikulum aracılığı ile golgiye taşınır ve burada lizozom adı verilen bir kese içinde paketlenerek sitoplazmya verilir. dolayısıyla lizozom, hücre içi sindirimde görev yapar.
yaşlı doku ve alyuvarların parçalanması, hareketsiz kasların erimesi, kurbağa larvasında kuyruğun yok edilmesi, tehlike anında kertenkelenin kuyruğunun düşmesi, ölülerin çürümesi ve mikropların akyuvarlarda sindirilmesinde lizozom enzimleri etkilidir.
içinde bulunduğu enzimlerle bir nevi hücrenin midesi haline gelmiş organeldir.*Bu lizozomların zarı yırtılınca hücre kendini imha eder kertenkeleler kuyruğunu bırakmak için belli bir bölgedeki hücrelerini bu lizozom sayesinde imha eder.
etrafları birim zarla çevrili, çeşitli hidrolitik enzimler içeren yoğun yapılardır. bu enzimler asit ph'da aktive olurlar. * lizozomların içerdikleri enzimlere asit hidrolazlar denir.
