almanlar'ın birinci dünya savaşı sırasında hiç hesaba katmadığı belçika direnişi.schliffen planını iki hafta geciktirmiş ve rusya'nın da seferberliği beklenenden önce tamamlamasıyla geleneksel alman kabusu gerçek olmuştur. hemen kısa bir not ekleyelim, schliffen planına göre yanlış hatırlamıyorsam 40 gün içinde fransa işgal edilip savaş dışı bırakılacak ve almanlar yıldırım hızıyla yüzlerini rusya'ya dönüp -rusya'nın o kadar kısa sürede seferberliğini tamamlayamayacağı varsayılıyordu- savaşı "noel"den önce bitirecekti. bu yüzden savaş finansmanı dahili istikraz yoluyla idare edildi. savaş uzadıkça uzadı. fransa beklenenden çok güçlü bir direniş gösterdi. direnişte mareşal petain kahramanlaştı. cephede kaybettiklerinden daha fazlasını almanlar, ekonomide kaybettiler. zira plana göre dahili istikraza başvuran almanlar savaşı bitirdikten sonra müttefiklerden alacağı savaş tazminatı ile iç borçlanmasını faiziyle ödeyecekti. savaş sonrasında bir de bundan mahrum olunca hiperenflasyon görüldü. almanya'nın orta sınıfı tam anlamıyla paramparça oldu. iktisaden yok olmuş bu orta sınıf aşırı akımlara yöneldi. derken hoop faşizm ve ikinci dünya savaşı.
