alman bilim adamı alfred wegener'in kıtaların kayması teorisine göre günümüzden 240 milyon yıl önce dünya'daki kıtalar pangea adında tek bir kıta şeklindeydi. daha sonra pangea levhalar ayrıldı ve günümüzdeki biçimine ulaştı. bu teori levha tektoniği adı altında kabul gördü.
büyük levha bir anlamda kara parçalarının hareketleridir. asya levhası avrupa levhasının üzerine üzerine gidiyormuş. baya bildiğin avrupaya bindiriyoruz götüm götüm.
mantodaki konveksiyon akımlarıyla işleyen levha tektoniği, sırasıyla dağ oluşumu süreçleri ile bağlantılı magmatik ve metamorfik etkinliklerden sorumludur.
kıtaların dizilimleri güneşten gelen ısı ile soğumayı ve dolasıyla rüzgarı ve hava sistemlerini etkiler. hızlı levha yayılması ve sıcak nokta etkinliği ile atmosfere çıkan volkanik karbon dioksit ve küresel iklimi de ayrıca etkileyebilir.
bunun dışında ayrıca okyanus akıntıları da tektonik hareketlerin etkisi altındadır. yayılma hızı, okyanus ortası hacmini ve sonuçta deniz düzeyini etkiler. kıtaların konumları buz çağlarının başlamasına katkıda bulunur.
son olarak kıtaların bu tarz hareketleri hayvan gözleri için koridorlar ya da engeller yaratır. bu sayede ekolojik niş' ortaya çıkar.
ha bir de kıta hareketleri okyanusta olan gelgitlerin serbest dolaşımını ve dünyanın dönüşünün gelgit yavaşlamasını da etkileyebilir.
görüldüğü üzere kıçımızı devirip yattığımız yer'in altındaki kulağa basit gelen ileri geri hareketler aslında varlığımızı sürdürmek için sahip olduğumuz en önemli kaynaklardan biridir.
jeolojiyi sevin ulan!
batı grönland'ta yapılan son araştırmalarda, 3,2 milyar yıl önce başladığı sonucuna varılan kıtasal kabuk hareketleridir. yer kabuğu sürekli hareket halindedir ve birbirine temas eden sallar gibi mantonun üzerinde "yüzer". kıtasal kabuk okyanus sırtında yeniden oluşur, yandan uzaklaşır ve en sonunda kıta kenarlarında yeniden derine bastırılarak erir. bu sırada levhalar kıtasal kabuk malzemesini de mantoya sürükler ve mantoda karakteristik izler bırakır. bu tekrarlanan erimeye dayalı karmaşık çevrim sonucunda manto kayacından nihayet kıtasal kaya oluşur. incelenen kayaçların yaşına göre, bu yenilenmenin 3,2 milyar yıldan önceki dönemde görülmediği anlaşılmıştır. bu da, kıtasal kabuğun dünyanın soğuması ile oluşmaya başladığı tarihi simgeliyor.
Yer katmanlarının en üst kısmı olan crust(kabuk) altında bulunan magmanın haraketleri sonucu (radyoaktif reaksiyon ürünü ısı) levha olarak adlandırılan yeryüzü katmanları hareket ederler.
