haçlılar tarafından avrupa'ya götürülmüş luth adı ile 13-18. yüzyıllar arasında kullanılmış,
19. yüzyıldan bu yana türkler tarafından
oyun müziğinde kullanılan
4 çift tel, 1 tekne,
uzun sap, sapında da perde bağları bulunan bir çalgı..
adı fransızca l'oud dan gelen udun telli formu.barok avrupasının sonlarına kadar cok sık kullanılmış,fakat daha sonra yerini yaylılara teslim etmiştir.bach bu çalgı içn 4-5 eser bestelemiştir.
ispanya kökenli ve araplar tarafından geliştirilmiş bir saz. ud ile tambur arası bir şekli vardır. sesi de öyle. klasik türk müziği enstrumanı olarak kullanılır. uda çok benzer. sapı biraz daha uzundur ve perdeleri vardır.
herkes udta perde olmadığını bilir. belirtmeye gerek yok. zaten hepimiz çoşkun sabah ız.
ilk çağda sümerler, mısırlılar, babilliler, romalılar ve yunanlılarda ilkel şekline rastlanan, daha sonraları araplar tarafından geliştirilen ve endülüs emevileri döneminde ispanyollara, oradan da batıya yerleşen batı müziği çalıgısı.
yapı olarak uda çok benzeyen çalgı türk müziğine 18. yüzyılda girdi. tamburi cemil bey lavtayı bağa mızrapla çalarak yeni bir özellik getirdi. bu dönemde incesaz gruplarına alındı ancak, 19. yüzyılda popülerliğini yitirdi. bugün nadiren de olsa barok müzikte ve klasik türk müziğinde kullanılmaktadır.
barok dönemde çok popüler olan bu çalgının sesi büyülüdür. teknik olarak klasik gitarın babasıdır. Lavta için yazılmış eserler gitarada mükemmel uyar. Sylvius Leopold Weiss lavtanın gelmiş geçmiş en büyük üstadı ve bestecisidir. yüzlerce süit ve sonat yazmıştır. müziğe de pek etkileyicidir ve ülkemiz kulağına ve müzik kültürüne çok uyar. aynı dönemde yaşayan ve Wiess la araları pek iyi olan Sebastian Bach n da 5 6 tane lavta süiti vardır. weiss ın örnek sonatları için;
