laozi

    1.
  1. Lao Zi (老子, Çince, okunuşu Laotsı) kimi pinyin kullanılmayan eski kaynaklarda adı Lao Tzu, Lao Tse, Laotze diye geçer. Lao Çince 'yaşlı', Zi ise 'üstad', 'bilge' anlamına gelir. Tao Düşüncesi'nin kurucusu kabul edilen önemli bir Çin Düşünürü'dür. Dao De Çing kitabının yazarı dır.

    Laozi, Çin tarihi belgelerine göre milattan önce 6. yüzyılda Çuu Devletinin Kuu ilinde (Kǔ Xiàn), yani günümüzdeki Henan eyaletinin Lùyì kasabasında doğmuştur. Bir başka görüş ise, Çin'in Yüz Düşünce Okulu ve Savaşan Beylikler Dönemi olan MÖ 4. yüzyılda yaşamış olabileceğini söyler. Ancak, önemli takipçilerinden Çuang Zi'nin ( 莊子) MÖ 4. yüzyılda yaşadığı düşünülürse bu görüşün temelleri zayıflamaktadır.

    Bir rivayete göre Çou Hanedanlığı'nın imparatorluk kütüphanesinde arşivciydi; 80 yaşına geldiğinde Çin'i terk etti. Hangu sınır kapısından geçerken muhafız Yin Şi, Laozi'den gitmeden önce öğretilerini kaleme almasını istedi ve o da Dao De Çing kitabında görüşlerini derledi. Bazılarına göre ise Laozi Çin'in efsanevi Sarı imparatoru Huang-Di idi. Kadim olan öğretilerde ve düşünürlerde sıkça görüldüğü gibi Dao De Çing kitabının kendinden önce zaten var olan görüşlerin, bilgilerin Laozi tarafından bir araya getirilerek derlenip düzenlenmiş olduğu da iddia edilmektedir. Çok daha eskiye dayanan Yi Çing kitabından esinlendiği ya da yine bölgenin göçer halde yaşayan Şamanik toplumları gibi Doğu Asya halklarının evren ve yaşam hakkındaki gözlem, bilgi ve görüşlerinin derlenmiş hali olduğunu ileri süren güçlü görüşler de vardır.

    Laozi'nin ister kendi görüşleri ister derleme görüşleri olsun, bunları kaleme alıp bir klasik eser olarak dünya halklarına sunması, halkların kendi tarihi bilgi birikimlerinin günümüzdeki kuantum fizik bilimiyle ne kadar örtüştüğünü görebilme olanağı sağlaması, onu hem kendi döneminde hem günümüzde çok önemli bir üstad düşünür yapmıştır.

    Dao De Çing kitabına her şeyin temel ilkesi, kökü Dao (Yol)'dur. Dao aslında adı olan bir şey de değildir ancak geçici misafir bir tanımlamayla bir ilke anlatılır. Dao düşüncesinde kainattaki her şey Yin ve Yang olarak adlandırılan karşıt, birbirine dönüşebilen karşıt kutupların karşılıklı devinimi, değişimi, dönüşümüyle gerçekleşir. Gök ve Yer kavramları Dao okulunda günümüz fiziğinde kainata denk gelir. Dao De Çing kitabında anlatılan ilkeler ve görüşler Çin Tıbbı'nın felsefi temelini oluştutur.

    Laozi dünya kültürler tarihi boyunca yeryüzüne gelmiş düşünürler arasında en etkili ve ilhamvericiş kadim karakter olarak görülür. Dao düşüncesi sıklıkla felsefede diyalektik mantıkla karıştırılır. Kendi çağdaşı olan antik grek felsefesinde diyalektik düşüncenin öncüsü görülen Elealı Zenon'un paradoksal mantığı veya Platon, Arsito gibi felsfecilerde bir şeyin karşıtıyla akıl yürütmek; veya yakın dönemdeki düşünürlerden Kant, Hegel ve Marx düşüncesinde çelişkilerin saptama yapma konusundaki etkisi şeklinde özetlenecek kuramlar basit veya karmaşık halleriyle diyalektik görüş içinde ele alınır. Ancak Dao'da yer alan ve yin ve yang olarak geçen karşıtlıklar ilkesi; yin ve yang'ın mutlak olmayışlarıyla, yani, bir şey tümden yin veya tümden yang olamaması, her kutbun içinde karşıtını barındırması ayrıca bir kutup göreceli yin iken yang'a veya tersine dönüşebilir olması gibi ilkeleri açısından diyalektik görüşle aynı değildir. Ancak Kuantum Fiziği'ndeki Belirsizlik ilkesi'nde olduğu gibi "bir şeyin hem bu hem şu olabileceği" durumu yin ve yang kuramına çok yakındır.

    https://tr.wikipedia.org/wiki/Laozi
    0 ...
© 2025 uludağ sözlük