hollanda'da vuku bulan, dünya tarihinin ilk finansal balonu olarak bilinen garip bi tarihi dönem.
olay 1630'ların holldanda'sında tüccarların laleye düşkünlüğünü farkedip güzel bi yatırım olduğunu anlamasıyla başlar. işin içine büyük tüccarlar girince fiyatlar anormal bi şekilde artar. tüccarlar çiftçilerle gelecek yılların mahsülü için bile anlaşıp sözleşme imzalar.
büyük balıkların bu pazara el attığını gören küçük yatırımcılar da boş dururlar mı, hemen dahil olmuşlardır bu çılgınlığa.
gel zaman git zaman artık zenginlerin gösteriş oyuncağı olan bu sevimli çiçekler aşağı yukarı günümüz parasıyla 20-25 bine alıcı bulurlar. hatta daha renkli, daha canlı lale soğanları evle takas edilir.
en sonunda 1637'in lale borsasında sıradan bi günde lale satışı olağan dışı bi şekilde durur. alıcı çıkmaz, müşteri yoktur. bir iki gün borsa bu şekilde düşüşe geçince balon patlar. korkunç bi patlamadır, fiyatlar %80 düşer. hal böyle olunca da yazık garibim tüccarlar, yatırımcılar, aristokratlar iflas edip tası tarağı toplayarak göçerler diyarlarından.
kitlelerin irrasyonel davranışlarına ibretlik bir örnek teşkil eder. yani kimse "bu kadar insan yanılıyor olamaz" lafını ağzına almasın. hiç kimse de balonların ilelebet patlamadan duracaklarını zannetmesin. lale çılgınlığı yaşanırken hiçbir insan "ne yapacağız bu kadar laleyi, nereye sokacağız" diye düşünmüyordu. laleler herkes için inanılmaz değerli ve vazgeçilmez nesnelerdi.
