bazen savunulan düşüncenin fazla hassasiyetin ve beceriksizliğin etkisiyle kendi içinde çelişkiye düşme durumudur. bazı laik insanlar din devlete karışmasın diye devleti dine karşı bir baskı aracı olarak kullanır, bazı enternasyonalistler fikirlerini o kadar yanlış yorumlar ki bu türk düşmanlığına dönüşüp enternasyonalizmin yadsınmasına neden olur. feminizm kadın-erkek eşitliğini savunurken bazıları bunu öyle bir hale sokarlar ki katıksız erkek düşmanı olurlar. her öğreti karşıt fikirlerden çok kendi içinde ki yozlaşmadan ve yanlış anlaşılmadan dolayı yenilir. yakın tarih de sovyet sosyalizminin yenilgisi kapitalist devletler değil bilakis politbüro üyeleri yüzünden gerçekleşmiştir. yarın eğer kapitalizm çökecek olursa bunun zeminini yine onlar hazırlayacaklardır.
