kaşların bismillah vechin beytullah diyen aşık sıtkı ile "geçme mescit yakınından çok namazlar böldürürsün" diyen karacaoğlan'ın yolları aşk halinde birleşir.
"sure-i ve'şşems okurken dün namaz-ı subhda
gün yüzün andım benim kıblem ne kıldım bilmedim."
diyen şair zati sabah namazında "sure-i ve'şşems" okurken şems sözcüğü geçince sevgilinin yüzünü hatırlar. Artık kıble, yüzü güneş olanın bulunduğu yere dönmüştür. saltanat bir kez aşkın eline geçmiştir. aşkın saltanat sürdüğü yerde kıble elbette sevgilinin ta kendisidir.
bazılarında seyyar olan yön. bu hareketli kıble zemini kayganlarda görülür. bugün müslüman, yarın ateist, ertesi gün agnostiktir. bir de jet kubi var. ve bir de "katil katildir" diyemeyen, kendi katilini masumiyetle içselleştirmişler var. ve bir de...seni düşlediğim uçsuz bucaksız geceler var.
insanlığın tek bir yöne/yapıya yönelmesi kimileri tarafından inancın materyalize edilmesi olarak görülür. tanrı'nın tek bir odağa hapsedilmesi gibi algılanır. ''bizim kıblemiz insandır'' felsefesi mekke'ye yönelen zihniyeti hor görme yolunda önemli bir araç olarak görülmekte. zira, bunu savunanların en önemli savı; ''biz insana, siz kıbleye dönüyorsunuz''. durum tam da böyle değil oysa ki. zira, güney taraftan kıbleye dönen kişi, kuzeyden kıbleye yönelene karşı dönmüş vaziyette, batıdaki de doğudakine keza. ortada bir yapı,simge ve halka biçiminde bir yöneliş söz konusu. halkanın karşıt tarafları aynı zamanda birbirinin çehresine bakıyor anlayacağınız.
bir başka manidar gönderme ise; spesifik bir yöne değil, rölativ bir yöne dönüş. zira insanlar, ibadet için batıya/doğuya/vb. spesifik bir yöne dönmek durumunda olsaydı, asıl o zaman yaratıcı kısıtlanmış, tek bir noktaya hapsedilmiş olacaktı. zira ''tanrı batıda ya da doğuda mı ki o yöne yöneliyoruz'' felsefi boşluğu ile karşılaşacaktık. ancak, bireyden topluluğa doğru hareket ettiğimizde görüyoruz ki; dünyanın her tarafından her yöne doğru bir yöneliş var. istanbul'daki güneye doğru yönelirken, sydney'deki kuzeybatıya yönelmekte. bu şu mesajı verir:
''sistemin tek sahibi olan yüce kudreti, nereye bakarsanız orada görürsünüz. o'nu tek bir tarafta aramayın, zira o her yerde ve her yöndedir. mabudunuz birdir, o halde yönelişiniz de bir olsun! ''
yunanca bir ansiklopedi'de kendisi için "müslümanlara göre, tanrıya ulaşılan tek yol" yazıyormuş arkadaşımın dediğine göre. yunanlıları yüce dini çarpıttıkları için kınıyoruz kıblelerine yakın yerlerden.
gerek 7. yüzyılda, gerekse 21. yüzyılda dünyanın düz olduğunu sanan muhammed'in müminlerinin tek bir yön farzettikleri şey. oysa ki, küreye yakın şekilli dünyada ne tarafınıza dönerseniz dönün kabeyi görürsünüz. yani kıble yönü sonsuzdur. illümünati tarikati başkanı galileo amcamız sağolsun, bir düzeltme daha yapalım.
--spoiler--
(Ey Muhammed!) Biz senin yüzünün göğe doğru çevrilmekte olduğunu (yücelerden haber beklediğini) görüyoruz. işte şimdi, seni memnun olacağın bir kıbleye döndürüyoruz. Artık yüzünü Mescid-i Haram tarafına çevir. (Ey müslümanlar!) Siz de nerede olursaniz olun, (namazda) yüzlerinizi o tarafa çevirin. Şüphe yok ki, ehl-i kitap, onun Rablerinden gelen gerçek olduğunu çok iyi bilirler. Allah onların yapmakta olduklarından habersiz değildir.
--spoiler--
yukarıda yazılanlardan, trende farketmeyeceği gibi bir anlam çıkartabilen insanlar bulunan yön. allah'ın kelamını, nasıl, *nereleriyle okuyup, ondan nasıl böyle bir anlam çıkartmışlar merak edilmektedir.
bakara 144. ayetle bugünkü hale getirilen, namaz ibadetinde yönelinecek yerdir.
ayet şu şekildedir:
"biz, senin, yüzünü çok defa göğe doğru, sağa-sola çevirip durduğunu görüyoruz. şimdi elbette seni hoşnut olacağın kıbleye çevireceğiz. artık yüzünü mescid-i haram yönüne çevir. her nerede bulunursanız, yüzünüzü onun yönüne çevirin" camilerde a4 üzerine büyük bir okla çizilip gösterilir. minarenin kapısına bakılarakta öğrelinebilir.
önceleri kabe iken hicretten sonra yahudileri çekebilmek için onların kutsal kenti kudüs e çevrilmiştir.ancak yahudiler bu değişiklik nedeniyle dalga geçtiği için kıble tekrar kabe ye çevrilmiştir.
bakara suresi 145.ayet
"Yemin olsun ki resulum! Sen kendilerine kitap verilenlere (ehli kitap-yahudiler) her türlü ayeti getirsen yine onlar sana uyup kıblene dönmezler; sen de onların kıblesine dönecek değilsin. Onlar da biribirlerinin kıblesine dönmezler. Sana gelen ilimden sonra eğer sen onların arzularına uyacak olursan, işte o zaman sen hakkı çiğneyenlerden olursun."
kemal sunal sener sen filmlerinden birisinde de geçen muhabbettir aynı zamanda. kıble yonu, kemal sunal ve koy ımamı arasında hararetlı tartısmalara neden olmustur.
