bir yaşama tarzı olarak kültürün, maddi ve manevi unsurları aradındaki farkın ortaya çıkmasıdır. Toplum hızla gelişip bir çok yenilik almış olabilir; ancak bunlara ilişkin zihniyette aynı hızda bir gelişme yaşanmayabilir.
maddi olarak bir anda ilerlemiş olan bireyin karakter olarak gecikmesi ve buna ayak uyduramaması durumu. olur olmadık yerde parayla ilgili durumlarda ön plana çıkma çabası buna örnek verilebilir.mesela cep telefonları ilk çıktığında milletin gözüne soka soka konuşmak gibi.
bir toplumun genel kültürünü olu$turan maddi ve manevi kültürler arasındaki deği$im paralelliğini tanımlayan kavramdır.
örnek vermek gerekirse telefonu kapalı tutulması gereken yerlerde; camide telefonu açık bırakmak yahut görmemi$lik buna örnektir. bi nevi ayak uyduramama.
toplumdaki maddi kültür öğelerinin değişmesi manevi kültür öğelerine göre daha hızlıdır. maddi kültür unsurları hızla değişirken manevi kültür unsurlarının bu duruma ayak uyduramamasına kültürel gecikme denir.