feodal sisteminin en büyük düşmanı eğitim kurumlarıydılar.
Buradan mezun olan öğretmenler tam tekmil bir köy okulu yapacak kadar donanımlı ve hatta köyde basit insan ve hayvan hastalıklarına müdahale edebilecek kadar bilgiliydiler. Ağaçlandırma, budama, aşılama dahi ellerinden gelirdi. Gittikleri çorak toprakları cennete çevirdiler, cahil insanların ufkunu açtılar. Tüm imkansızlıklara rağmen başardılar ve atatürk’ün En büyük hayali olan köy reformunu gerçekleştirmek için en büyük umut oldular.
Ancak bu durum toprak sahibi köy ağalarının işine gelmedi tabi. Enstitüler ucuz iş gücü karşısında en büyük tehditti. Toprak zengini aşiret ağaları iftira ve asılsız şikayetleriyle bu okullara ve öğretmenlere karşı çıktılar. Ve sonunda nihayet kapandı.
Geçmişteki köy öğretmeninin yaptığı tüm işleri bugün ayrı ayrı yapacak pek çok iş kolu olsa da tüm imkanlara rağmen geçmişteki başarılı sonuçları yakalamaktan çok uzağız. Evet bugün ziraat mühendislerimiz var, veterinerlerimiz var hepsi lisans düzeyinde eğitim almış kimseler ancak bir enstitüden mezun öğretmen kadar verimli olamıyorlarsa burada acilen çözmemiz gereken büyük bir yanlış var demektir.
Tek örnek vereceğim olaydır. Benim sağ olan büyükannem ilkokul mezunu, rahmetli olan diğeri okuma yazma bilmezdi. Arada muazzam bir görgü ve bilgi farkı vardı. Işte o okumuş büyükanneme bahçecilik ile ilgili kitap aldım, kendi okumakla kalmasın köyünde görünür yerde kitabı olsun diye. Yok ya ne gerek var o bize lazım diye kitaba çöken babam köy enstitüsü mezunlarının bir sonraki dönemi öğretmen okulu mezunlarından.
Ne alaka diyeceksiniz. Köy enstitüsü öğrencilerinin klasikleri okuyup klasik müzik ile ilgilendiği görüntü ve belgeleri var. Oradan, o seviyeden tek kitabın fazla görüldüğü seviyeye gelmiş, ortalama türk köylüsü profili. Yazık bize. bugün de sözümona kentli yaşıyoruz, adamlar bizi kanal istanbul'a ikna etmeye teşebbüs edebiliyor.
Uçağın penceresinden aşağı bakan pilot gözlerine inanamaz ! Köyden gelen çocukların eğitim gördüğü Hasanoğlan Köy Enstitüsü'nün arsasında, orak şeklinde bir bina yapılmaktadır. Bu düpedüz Komünist propagandası ve meydan okumadır..
ikinci Dünya Savaşı sona ermiş ve bir yanda ABD'nin, öte yanda Sovyetler Birliği'nin başı çektiği iki kutuplu bir dünya şekillenmeye başlamıştır. Anadolu'nun ortasına orak şeklinde bir bina inşa etmeyi, güpegündüz Amerika'ya karşı gelmek, kafa tutmak olarak algılayanların hatırı sayılır bir gücü vardır. Savaştan sonra yapılan 1946 seçimlerinde Başbakan olan Recep Peker, "Vatanı, Türk devleti adına yıkıcı faaliyetlerden" temizlemek adına yola çıkmıştır. Cumhurbaşkanı ismet inönü, paylaşım savaşından sonra ülkede boy gösteren eğilimler arasında bir denge tutturmaya ve yeniden şekillenen dünya politikalarında esen rüzgârlara göre de yol almaya çalışmaktadır. 1923 devriminin eğitim politikası olan Köy Enstitüleri'nin kapatılmasına doğru giden süreci, Hasanoğlan Köy Enstitüsü Müdür Yardımcısı Mustafa Güneri şöyle anlatır : "Bütün bu kötüye gidiş sırasında Hasan Âli Yücel'in dört yıldır uğraştığı Üniversiteler Yasası, Haziran 1946'da kabul edilir. Temmuz 1946'daki seçimlerden iki hafta sonra, 5 Ağustos 1946'da ise Hasan Âli Yücel bakanlık görevinden alınacaktır. 1946 seçimlerinden sonra devletin tüm kadrolarında bir cadı avı başlar.."
Hasan Âli Yücel'in yerine Milli Eğitim Bakanı yapılan Reşat Şemsettin Sirer de zaman kaybetmeden Köy Enstitüleri'nin başında olan ismail Tonguç'u görevden alarak, onun yerine Yusuf Kâzım Köni'yi getirir. Böylelikle, arsanın bir köşesine Sovyetler Birliği'nin bayrağındaki gibi orak şeklinde bina yapılan Hasanoğlan Köy Enstitüsü 26 Kasım 1947'de kapatılır..
Pilotun gördüğü orak şeklindeki binaya gelince, aslında inşaat halindeydi. Ve eğer tamamlanabilseydi, bilimin ışığını karanlığa taşıyan, köylerdeki dar açıları genişleten, nice öğretmeni yetiştiren Hasanoğlan'ın bahçesindeki o bina, açı ölçmeye yarayan iletkiye benzeyecekti !..
Köy Enstitüsü uygulaması Hasan Ali Yücel'in 1946'da Milli Eğitim Bakanlığından ayrılmasına değin devam etmiştir. Hasan Ali Yücel'den sonra Milli Eğitim Bakanı Olan Reşat Şemsettin Sirer zamanında Köy Öğretmen Okullarına dönüştürülmüştür. Bu okullar da Demokrat Parti döneminde 27 Ocak 1954'te kapatılmıştır.
dönüşmesinin sebebi de menderes eşliğindeki toprak ağalarının okullar komünist yetiştiriyor propagandasıdır. aynı insanlar sabahhattin ali'nin ölümünden de sorumludur.
1946 de menderes chp'de aktif bir roldeydi. zaten chp'nin içindeki lobisi ile kurdu demokrat partiyi.
inönü tarafından açılmış ve inönü tarafından kapatılmıştır. nato ya inönü zamanında girmişizdir. tüm kemalist laikler cahildir bilmezler ya da işlerine geldiği gibi algılarlar çünkü cahillik bunu gerektirir. mendersi de askeri darbenin astığını zanneder ve gurur duyarlar. köy enstitülerinin şimdiki izdüşümü de imam hatiplerdir. zaman kaybıdır ve mezunları vergi veren halkın üzerine yüktür. her ikisinin de cahil ve işine geldiği gibi algılamak isteyen aklıevvelleri vardır.
Zamanında köy enstitüsünden devşirme bir Anadolu öğretmen lisesinde okumuş ve o anbiansı kısmen teneffüs etmiş birisi olarak şunu söyleyebilirim ki bu okulların zamanında sağlam kominist yetiştirdikleri doğrudur ama gerçekten de çok otantik ve farklı bir havası var dı.
Şunu da ekleyeyim; devlet okullarında çağdaş, aydın vs vatandaş yetişmez. Sadece devleti hervseyden ustun goren tek tip insan yetisir. Devlet Otoritesini sorgulamayan, devlet babacı nesiller yetişir. Çağdaşlık yeri geldiğinde devletin tüm yanlışlarını çatır çatır eleştirebilme de gerektirir.
Köy enstitülerinde, vatanına bağlı kişiler yetiştiriliyordu bu doğru. Ama bu insanlar devletin bireylere karsi hata yapması durumunda devleti eleştirebiliyor muydu ? Hiç sanmıyorum. Çünkü bu tarz okullarda yetişen kişiler için devlet otoritesi varoluş meselesi gibi.
Ister dini otorite, ister devlet otoritesi olsun, emek verip yetiştirdiği insanlarının kendi otoritesini sorgulamasını istemez. Âdeta mürit olunmasını bekler.
Bu sebeple asıl çağdaş eğitim, herhangi bir ıdeolojik veya dini aygıtın gölgesi altında bireylerin beyninin yıkanmasıyla Değil, birey özgürlüğü çerçevesinde eğitim vermekle mümkün olur.
Edit: bu ülke sözüm ona çağdaş eğitim verilen köy enstitülerinden çıkan kemalistlerin özgürlük anlayışıyla, imamhatiplerden çıkan muhafazakarların özgürlük anlayışını deneyimleyip gördü. Sonuç; fiyasko.
Tengir aga, aziz sancar köy enstitülerinde yetişerek nobel aldı demek, akp 2002 de iktidara gelince krizden kurtulduk ve ekonomimiz ileriki yıllarda düzeldi demekle aynı şey.yani hatalı bir çıkarım.
Biz biliyoruz ki 2001 krizinden imf in bize uygulattigi sıkı maliye politikasıyla kurtulduk. Ekonominin ileriki yıllarda düzelmesini de dünyadaki dolar likitidesinin artmasına borçluyduk. Dolar neredeyse 1 lira olduysa bu akp nin başarısı değildi.
Aziz sancar meselesi de böyle. Aziz sancar nobeli abd deki universitesinin ona sunduğu imkanlarla aldı.aziz sancar duygusal bir tepkiyle koy enstitülerini övmüş olabilir ama bu övgü maalesef gerçeklikten uzak.
Eğer köy enstitülerinin eğitimi bu kadar kaliteli olaydı, sancar gibi bir-çok insandan bahsediyor olurduk. Fakat böyle bir şey yok.
Dindar kesim peygamber dönemini asri saadet olarak tanımlıyor ve o dönemde yaşayan sahabeleri neredeyse melek mertebesine çıkartıyor. Gördüğüm kadarıyla aynı şey ülkenin kemalist kesimi tarafından tek partili dönem için yapılıyor.
Bu tarz yüceltmeler size duygusal bir motivasyon sağlayabilir buna itirazım yok.ama dediğim gibi gerçeklikten uzak oluyor bu.
köy enstitülerinden yetişenler, ülkenin dörtbir yanına dağıldılar ve ülkenin çağdaş, aydınlık geleceğini şekillendiren nesiller yetiştirdiler.
bir köy enstitüsü mezunu öğretmen, onlarca kendisi gibi öğretmen yetiştirdi, onların yetiştirdiği öğretmenler de onlarca öğretmen yetiştirdiler. eğitim ordusu 80'lerin sonuna değin köy enstitülerinin aydınlığı, ilericiliği ile yetişti ve umutlu, vatanperver nesiller yetiştirdi.
bugün geldiğimiz noktada köy enstitülerinin kapanmasıyla karanlığa sürüklenen nesillerden ne yazık ki bir beklentimiz yok.
oysa ki köy enstitüleri, yoksul köy çocukları ve özellikle kız çocukları için "pozitif ayrımcı" eğitim kurumlarıydı.
bilimsel bir yöntemle kurulmuş, "eğitimde adalet" ilkesini benimsemiş, laik, demokratik, bilimsel karma eğitimin özgün kurumlarıydı.
köy enstitüleri dayanışmayı prensip edinmişti, burada öğrencilere sadece teorik ders verilmiyor, teknik beceri ve teknoloji eğitimleri ile öğrenciler hayatla bütünleşebiliyordu...
köy enstitüleri, özgün ve nitelikli öğrenciler, öğretmenler yetiştiren kurumlardı.
bugün resmi rakamlara ve görülenlere göre türkiye'de ne yazık ki artık nitelikli öğretmen yetiştirilemiyor.
bir toplumu yok etmek, bir medeniyeti bitirmek istiyorsanız o toplumu cahil bırakın...
işte köy enstitülerinin kapatılması ile yetişen niteliksiz nesiller sayesinde türk medeniyeti, cumhuriyet medeniyeti kademeli olarak yok edilmiştir.
bugün geldiğimiz noktada hala köy enstitülerini kötüleyen, köy enstitülerinin kapatılmasını savunan yukarıda görebileceğiniz organizmalar da bu sözün ıspatıdır.
köy enstitülerinin günümüze modellenmesi ile hala başarılı olabiliriz.
köhne , ezbere dayalı ve sınav engelli elemeli günümüz sisteminden daha faydalı olacağı kesin.
özel okullarda ortadan kalkmalı, herkes liseyi bitirene kadar aynı okullarda okumalı.
yurttaşlık vatandaşlık ve millet bilinci böyle oluşur...
islamcılardan önce atsız denilen zata batmış ve aleyhinde yazılar yazıp kapanmasına neden olmuştur. Nihal atsızı bu yüzden sevmiyorum. Atsızcılar olsun MHP çevreleri olsun bizi islamcı vesayetine bıraktı o boş diyasetleri yüzünden daha sonra.
Köy Enstitüleri...
Vaktiyle bir umuttu ve güzeldi.
Lakin…
Aydınlığı istemediler.
Kız çocuğu okutulur mu dediler
Kız çocuk, erkeklerle aynı okula gönderilir mi dediler.
Ve en nihayetinde fuhuş yuvası dediler.
Çünkü biliyorlardı ki her an okuldan alınabilecek Ayşe oradaydı.
Ve Ayşeler okumamalı idi(!) Ya tarladan fırsat bulan Ali?
Ağaların başına bela olacaktı.
Halbuki babası gibi köle olmalı idi(!)
Ama artık oğullar babalarına, kızlar da analarına benzemeyecekti.
Çünkü yapılan ne çift şeritli yoldu ne de AVM.
Bir devrimdi Köy enstitüleri.
Aliler, Ayşeler, Mehmetler, Fatmalar…
Hepsi Atatürk'ün parçaları idi.
Hayatlarında hiç tiyatro izlememiş köy çocukları, Hamlet piyesini oynuyor,
Bir müzik aleti çalıyordu.
Hepsinin çantalarında bir parça ekmek,
Ve de dünya klasiklerinden bir kitap vardı.
Ve tabi ki Menderes zihniyetinin uykuları kaçmıştı.
Neyse ki Sovyet tehdidi imdatlarına yetişti.
Aşık Veysellerin ders verdiği bu okulları komünist ve gayri milli ilan ettiler.
Halbuki o okullar, Türk olanın en Türk'ü, yerli olanın en yerlisi idi.
Bozkırdaki mucize bitecek miydi?
Önce Amerikalı eğitim uzmanlarımız, kızları ve erkekleri ayırın dedi.
Ayırdılar.
Bu da yetmedi…
En sonunda kapattılar.
Köy Enstitülerini kapatmakla Türkiye ne mi kaybetti?
Bunun yanıtı cemaatlere teslim edilen varoşlarda.
Terörden dolayı boşalan köylerde…
Ama her şeye rağmen karanlıktan bir ışık sızmıştı.
Kapatılışından 60 yıl sonra Nobel ödülü alan bir adam.
Aziz Sancar…
Kendisini yetiştiren Köy Enstitüsü mezunu öğretmenlerine teşekkür edecekti.
Ahmet Özgür Türen (Köy Enstitüleri Dosyası Adlı Kitabından) ...
https://galeri.uludagsozluk.com/r/2001834/+
Adnan Menderes'in; "Kızlarımızı fuhuşa sürüklüyor, iktidarımızda kapatacağız" dediği ve sözünü tuttuğu(!) Aydın Ortaklar Köy Enstitüsü öğrencileri ...
