kurucusu olan ismail hakkı tonguç'un "talebeler dövülemez ve onlara hakaret edilemez. böyle bir muameleye maruz kalan talebe aynı şekilde karşılık vermekte serbesttir" diye genelge yayınladığı enstitülerdir.
her cumartesi günü açık kürsü günüydü. öğrenci, öğretmen fark etmez, şikayeti veya bir fikri olan kürsüye çıkıp, diyeceğini derdi.
kürsüden eleştirilen kişilerin savunmalarını veya öz eleştirilerini yapmaları bir kuraldı.
velhasıl, osmanlı'nın insan yerine koymadığı köylülere vatandaşlık bilinci kazandırılmaya çalışılan kurumlardı.
Eğitime siyasetin karıştırılmaması gerektiğini ortaya koyar. siyasetin üstünde olmasını gerektirir. biri gelip köy enstitulerini kapatırken diğeri de imam hatipleri kapatır. bu zıtlaşma böylece sürüp gider. her iki taraf da kendi ideolojilerini oluşturmak için eğitimin içine nüfuz etmeye çalışır. eğer köy enstitüleri başarıya ulaşmış olsaydı şimdi tüm türkiye'de hollanda'daki gibi köyler olacaktı.
Dönemin çıkarcıları, siyasetçileri tarafından harcanan, demokrat parti döneminde kapatılan enstitülerdir.
Devam edebilseydi şu an olduğumuzdan çok daha ilerde olurduk.
Şu bir haftalık fasulyelerden olusarak eğitim veren enstitüler. Köyü bahane ederek, rejimi millete benımsetmeye, dini öcü gösterip, dinsizliği aydınlanma diye dayatan propaganda hamalları. Ee sonuç ne?! Almanya iki kez yıkılıp süper güç olurken benim dedem, ebem yiyecek ekmek, giyecek çarık bulamıyorlarmış. Ha birde şu heykelleri inkâr edemeyiz o dönemde yapılan.
sanırım kimsenin neden kaldırıldıklarından haberi yok.
türkiye'de hiçbir olayın asıl sebebi veya amacı din ya da komünizm değildir. eğer bu altın kuralı aklınıza kazırsanız türkiye siyasetini ve tarihini çözmek artık sizin için her daim çocuk oyuncağı olacaktır. Eğer babanızdan veya arkadaşlarınızdan edindiğiniz siyaset kültüründe herhangi bir şeyin sebebi "çünkü onlar dinci" veyahut "çünkü onlar din düşmanı" ise,bir şeyi yanlış veya eksik biliyorsunuz anlamına geliyor. Türk siyasetinde atılan her adım, tepki veya destek çekmek istenildiği her vakit din veya komünizm korkusunun ardına gizlenir veya amacı din ya da komünizmmiş gibi bir maske takar. Bu maskenin arkasını görmek her daim kolay olmayabilir. siz eğer bir gün iktidar veya muhalefet tarafından oyuna getirilmek istemiyorsanız, babalarınızdan edindiğiniz siyaset bilgilerini bu maskelerden arındırmakla mükellefsiniz.
Türkiye'de devrimler asla tamamen gerçekleşmemişti. bunu en iyi bilenler mustafa kemal ve ismet inönü idi. çünkü kırsal kesimlerde hâlâ derebeyleri vardı. bu derebeyleri ne derse halk onu takip ederdi. Ülkenin toprak devrimini tamamlaması bu nedenle çok önemliydi. Derebeyleri sıranın kendilerine geldiğini bildikleri için halka "sizi ben temsil ediyorum,onlar sizi temsil etmiyor" fikrini aşılıyorlardı. Bugün halkın "cehape zihniyeti düşmandır,neden bilmiyorum ama öyledir,din düşmanıdırlar kesin. komünizm rörörö" önyargısı taa o günlere dayanır. Demokrat Parti'nin "yeter, söz milletin!" sloganı bile derebeylerinin bu "halkı onlar temsil etmiyor. onlar size tepeden bakıyor" propagandasından beslendiği için başarılı olmuştur.
köy enstitülerinin tek kuruluş amacı,halkı derebeylerinin kulları olmaktan kurtararak derebeylerinin gücünü kırmaktı. dönemin iki toprak ağasının daha sonra yaptıkları röportajlarda itiraf ettikleri üzere, önde gelen derebeyleri,aşiret ve toprak ağaları demokrat parti ile masaya oturdular. yapılan uzun pazarlıkların sonucunda köy enstitülerinin kapatılması konusunda anlaşıldı. elbette her zaman olduğu gibi bunu da ya dine ya komünizme bağlamaları gerekiyordu. öyle de yaptılar. demokrat parti ve derebeyleri halka "köy enstitülerinde dinsizlik öğretiliyor, kızlı erkekli seks ayinleri yapılıyor" propagandası yaparken muhalefet ise köy enstitülerinin kapanmasını yine dine ve dincilere bağladı. oysa olup bitenin elbette din ile dinci ile zerre alakası yoktu.
köy enstitülerinin kapanması derebeylerinin gücünün kırılamamasına, halkın toprak ağalarına biat edip tüm devrimleri düşman bellemesine ve bugün kırsaldaki mağdur halk ile şehirdeki daha eğitimli halk arasında oluşmuş uçuruma sebep olmuştur.
Bu okullar hakkında can dündarın güzel bir belgeseli var. Köy enstitüleri bu millete lazım olan neyse onu verebilirdi. Kapatılmasına üzülmek yerine örnek alıp yenilerini açmak lazım.
yalakalığı sevenlerin, eğitim ve öğrenimi birilerinin üstüne çıkıp tepinmekten ibaret sanıp; okumayı amaç değil araç olarak görenlerin kapatılmasını alkışladığı okullardır.
iyiki kapatıldı diyenler bugün makale yazacağı yerde torpil bulmak için göt yalamakla meşguller
çünkü bu daha kolay.
iyiki kapatıldı anarşist yuvalarıydı diyenler bugün herhangi bir devletin ideolojisini önemsemeksizin maddi teklifini kabul edecek insanlardır.
iyiki kapatıldı zaten ne zikime yarıyorlardı maymun yuvalarıydı diyenler; ellerine bir enstruman versen maymundan bile kötü tutacağı
hatta o enstrumanın adını bile bilmeyeceği insanlardır. afedersin eline yarak verilmiş gibi bakacak insanlardır.
iyiki kapatıldı cehalet yuvasıydı diyenler bugün dünya klasiklerinin onda birini okumayan insanlardır.
deccal yarağı yemiş gibi bakarsınız amk.
marshall desek ebele übele? thruman doktrini desek vışşş?
ee
Komünist ya da atayist(!) yetiştirmeyen okullardır, azılı bir komünist düşmanı, hatta onların deyimiyle faşist biri olarak yazıyorum, köy enstitülerinin kapatılmasının sebebi amerikanın köy enstitülerini tehdit olarak görüp üç buçuk atması ve merhum mendereste "aman ali rıza bey ağzımızın tadı kaçmasın" diyerekten kapatmıştır köy enstitülerini.
geçekten çok yararlı bir sistemdir. Köy enstitülerinden mezun olan insanlar köylerine dönüp köylüyü örgütleyerek, dayanışma ile köyü geliştirip insanların refah seviyesini arttırmıştır. Devrin şartlarına göre üstdüzey nitelikte eğitim sistemidir. Kim tarafından yapıldığını bilmiyorum ama sanırsam bir iki aktröl çamur attığına göre CHP dönemi icraatidir. (bkz: yiğidi öldür hakkını yeme)
köy enstitülerinden yetişmiş ünlü yazar talip apaydın'ın kitaplarında anlattığına göre tarımdan inşaata, müzikten fen derslerine kadar geniş bir yelpazede eğitim veren; kişileri her konuda bilgi sahibi olmaya iten eğitim projesidir.
eğer hala devam edebilmiş olsaydı, kırsal kesimdeki insanlar sanırım bu denli bilgisiz olmayacaktı. dünyaya ve hayata karşı kendi fikirleri olan bireyler yetişecekti.
bir arkadaşımın babası beş yıl köy enstitülerinde okumuş ve bundan başka da bir eğitim almamış. kendisi 85 yaşında ve harika şekilde mandolin çalabilmekte. ayrıca fen, tarih, edebiyat, matematik, tarım, inşaat gibi konularda bilgisi üst düzey sayılabilir. şimdilerin üniversite okuyup da bir boktan haberi olmayan tiplerini beşe ona katlar yani.
özetle şudur: bu enstitülerin kapatılması bu ülkeye atılmış en büyük kazıklardan biridir.
Can dündar'ın konuyla ilgili belgeselini izleyenler ne denli büyük bir devrim olduğunu anlayabilirler. Klasik sağcı kafasıyla yazık edilmiş bir devrimdir.
Aslında siyasete kurban gitmiş olan okullardır. temelinde, özünde harika bir sistem var. o dönemdeki yetkililer köylere kadar gidip orayı kalkındıracak bir sistem inşa ediyorlar. ama bu sistemi dönemin demokrat partilileri de chp yönetimini bunlar halkı köye hapsetmek istiyor, onlar köyde kalsın, ziraatla uğraşsın mantığına karşı iktidara geldikleri dönemde bu okulları kapatıyorlar. daha sonra istanbul'un taşı toprağı altın diyerek büyük göç hareketini başlatıyorlar. köylerin ve köylünün geri kalmasında, ülkemizde tarımda istenen verimin alınamamasımda işte bu temele kadar gidebiliriz. aslında bu okullardan yetişecek olan öğretmenler kalkınmayı köyden başlatmayı başarsalardı daha sağlıklı büyüyebilirdik. şimdi yine anadolu köylerine gidin hâlâ cahilliğin, geri kalmışlığın izlerini görebilirsiniz. artık köy demeye de şahit aranır birçok köy göç verdiğinden dolayı boşalmış durumda. bu konuda dr. reşit galip ve fazıl doğan'ın da yapmak istedikleri köycülük hareketleri de çok iyi okunmalı. şu hiçbir zaman unutulmamalı anadolu coğrafi yapısı itibariyle kalkınmaya köyden başlamalıydı. çünkü şimdiki şehirlerimizin de aslında büyük köylerden bir farkı yok. özellikle istanbul mega bir köy.
