münferiden kürtler için kullanılmaması gereken bir tespit çabası. kurtuluş savaşı'nda bu ülkeyi çeşitli etnik gruplar beraberce savunmuştur. kürtlerden özellikle şanlıurfa, gaziantep gibi illerin savunulmasında bahsedilebilir, ama buralar için bile sırf kürtler sayesinde kurtulmuştur demek insaflı olmaz. dolayısıyla bu savaşı beraber vermiş olmanın birleştiriciliğine odaklanmak lazımdır.
Türkler Emperyalizmle Savaşırken Kürtler Ne Yaptı? Osmanlı’nın itilaf Devletleriyle Mondros Antlaşmasını imzalaması ve arkasından gelen işgaller, Anadolu’daki Türkleri harekete geçirdi. işgallere karşı Kuvayı Milliye örgütleri kurarak çarpışan Türkler, Müdafaai Hukuk Cemiyetlerinde toplanıyorlardı. Mustafa Kemal’in liderliğinde birleşen ulusal direniş, bir taraftan emperyalist işgalcilerle çarpışırken bir taraftan da içerdeki ayaklanmalarla uğraşıyordu. Bu ayaklanmalar esas olarak padişahın desteğindeki gerici ayaklanmalar ile Güneydoğudaki Kürt ayaklanmaları idi. Kürtler, 2. Meşrutiyet’le birlikte istanbul’da çeşitli siyasi cemiyetler kurdular. 1908’de kurulan Kürt Teavün ve Terakki Cemiyeti ilk örgütlenmeleridir. Başında ömür boyu kalmak üzere Seyyit Abdülkadir vardır. Diğer kurucular, Bedirhanlı Emir Ali ve Şerif Paşa’dır. Kürt çocuklarını okutmakla işe başlayan örgüt bir basımevi kurar ve Kürdistan adlı bir gazete çıkarır. Örgüt Emin Ali ve Seyyit Abdülkadir’in anlaşamamaları üzerine kısa sürede dağılır. Aynı isimler 1919 Mayısı’nda ilk siyasi örgütleri olan Kürdistan Teali Cemiyetini kurarlar. Başkanlığa yine Seyyit Abdülkadir seçilir. Cemiyet mevki sahibi asker-sivil bürokratlara dayanır. Yabancı elçilikler dolaşılarak destek ararlar. Wilson Prensiplerinden yararlanarak ayrı bir devlet kurmak peşindedirler. Doğuda Türkler, Vilayet-i Şarkiye Müdafaa-i Hukuku Milliye Cemiyetinde örgütlenirken, bunlar Diyarbakır, Bitlis ve Elazığ illerinde cemiyetin şubelerini açarak emperyalistlerle işbirliğine girdiler. 2 Ocak 1920’da ingiliz Yüksek Komiseri Amiral Calthrope’a başvuran Kürdistan Teali Cemiyeti, Erzurum, Van, Bitlis, Harput, Diyarbakır ve Musul illerinin nüfusunun ezici çoğunluğunun Kürt olduğunu ve Ankara, Konya, Sivas, Adana ve Halep illerinde çok sayıda Kürt yaşadığını iddia ederek ingiliz mandası altında özerklik istediler. ingilizlerin zaten Mardin, Bitlis ve Van illerini içine alan ingiltere koruması altında bir Kürdistan devleti kurma planları vardı. Erzurum ve Trabzon ABD koruması altında Ermenilere verilecekti. ingilizlerin planları ve desteğiyle hareket eden Kürt isyancılar, Milli Mücadeleyi önemli ölçüde zarara uğrattılar. Türk istiklal Savaşını desteklediğini söyleyen Kürt aşiretleri olsa bile, bunlar bölgede etkin olamadılar. Kürtler, doğudaki Türkler Müdafaai Hukuk Cemiyetlerinde birleşirlerken bunun dışında kalmışlar ve ayrılıkçı aşiret şeyhlerinin peşinden gitmişlerdir. Türklük dışında ayrı bir Kürt örgütlenmesinin varacağı başka bir son olamazdı zaten. Kurtuluş Savaşında Türkler cephede savaşırken Kürtler, Ankara hükümetine karşı ingiliz desteğiyle başkaldırıyorlardı. Milli Mücadelenin Türkler ve Kürtler tarafından birlikte verildiği iddiasını tarihsel gerçekler ve rakamlar yalanlıyor. Kurtuluş Savaşında verdiğimiz 34 bin şehidin yalnızca 700’ü Kürt’tü. Milli Mücadelede sırasında 4, Cumhuriyetin ilanından sonra ise 11 Kürt isyanı çıkmıştır.
K*rtlerin yakılıp,sikilip, gebertildiği isyanlar listesi Daha bunun saddamı,iranı,ışidi,ırakı,suriyesi şuyu buyu var
OSMANLI DÖNEMiNDEKi iSYANLAR: Babanzade Abdurrahman Paşa isyanı (1806- Musul)Babanzade Ahmet Paşa isyanı (1812 – Musul)Yezidilerin isyanı (1830- Hakkari)Şerefhan isyanı (1831- Bitlis)Bedirhan isyanı (1835- Botan)Garzan isyanı (1839- Diyarbakır)Ubeydullah isyanı (1881- Hakkari)Bedirhan Osman Paşa ve kardeşi Hüseyin Paşa isyanı (1872-Mardin-Cizre)Bedirhan Emin Ali isyanı (1889- Erzincan)Bedirhaniler ve Halil Rema isyanı (1912-Mardin)Şeyh Selim Şehabettin ve Ali isyanı (1912- Bitlis)Koşgari isyanı (1920- Koşgiri)
CUMHURiYET DÖNEMi AYAKLANMALARI: Jilyan isyanı (1926- Siirt)Şeyh Sait isyanı (1925- Bingöl-Muş-Diyarbakır)Seit Taha ve Seit Abdullah isyanı (1925-Şemdinli)Reşkotan ve Reman isyanı (1925- Diyarbakır)Eruh’lu Yakup Ağa ve oğulları (1926-Pervani)Güyan isyanı (1926-Siirt)Haco isyanı (1926- Nusaybin)I. Ağrı isyanı (1926)Koçuşağı isyanı (1926- Silvan)Hakkari- Beytüşşebab isyanı (1926)Mutki isyanı (1927- Bitlis)II. Ağrı isyanıBiçar harekatı (1927- Silvan)Zilanlı Resul Ağa isyanı (1929- Eruh)Zeylan isyanı (1930- Van)Tutaklı Ali Can isyanı (1930- Tutak-Bulanık-Hınıs)Oramar isyanı (1930- Van)III. Ağrı harekatı (1930)Buban aşireti isyanı (1934- Bitlis)Abdurrahman isyanı (1935-Siirt)Abdulkuddüs isyanı (1935-Siirt)Sason isyanı (1935-Siirt)Dersim isyanı (1937-Tunceli)
