ahlaklı bir toplumun nasıl oluşturulması gerektiğini bize göstermiş büyük filozoftur.
ayrıca büyük ve üstün insan olmanın özgür düşünceden geçtiğini sonraki yüzyıllara aktarmıştır.
kendisi bir peygamber de olabilir sıradan bir düşünür de. çünkü bu adamların kültüründe ''düşünür'' olmak neredeyse ata sporu. ama konfüçyus'un öğretilerine baktığımızda islam mistisizmi ve özellikle tasavvufunun nereden beslendiği ortaya çıkıyor.
boşuna tüm medeniyetlerin kaynağı doğu irfanıdır demiyorlarmış meğer.
gelmiş geçmiş en büyük filozoflardan biridir. bu adamı okuyan bir kişi, ömründe en az bir kez fikirlerinden faydalanacaktır.
kendilerine kalan mirası paylaşamayan iki kardeş konfüçyüs'ün yanına gelir ve ondan kendilerine yardımcı olmalarını ister. düşünürün bulduğu çözüm oldukça kısa ve nettir.
"araziyi kardeşlerden birisi istediği şekilde ikiye bölsün, diğeri de istediği parçayı alsın."
sana 2000 küsür yıl sonra eyvallah diyorum üstad. beni büyük bir dertten kurtardın.
Konfüçyüs yönetici yetiştiren bir soydan gelmiş ve siyasetle yakından ilgilenmiştir. Açık sözlülüğü ve düşüncelerini korkusuzca aktarması üst görevlere yükselmesini engellemiştir. Bu arada Konfüçyüs lu hükümdarlarının kahyalığını yapmaktadır. Ve saray eşrafından gerekli ilgiyi görmeyince görevinden ayrılmıştır. Sonrasında ise bir akademi kurmuş, fikirlerini bu yolla yayma olanağı bulmuştur. Hukuk, adalet, ahlak ve kamu dersleri vermiştir. Lu hükümdarı bir süre sonra Konfüçyüs'e geri dönmesini emreder ve onu adalet bakanlığı görevine getirir. Yaşamının son demlerinde Çin bilgeliğinin rafine kültürünü anlatan beş eser kaleme alır.
shuiing, " belgeler kitabi"; yijing, " değişimler kitabı" ; lijiing, " ayinler kitabı" ; chunyiu, " ilkbahar ve sonbahar yıllıkları" shijing, " şiirler kitabı".
--spoiler--
Kuvvetli bir hükümdardı Hoang Ti, Çin'in ilk imparatoru. Anibal'ın çağdaşı hani. 6 krallığı yok edip beylikler sistemi sona erdiren hükümdar. Çin seddini inşa ettiren büyük Hoang Ti...
Hoang Ti bir gün en gözde kahinini çağırdı ve ona şöyle dedi:
"- işte kahin ! Yaptıklarımı biliyorsun. Ülkeyi nerden nereye getirdim.Bölünmüştük-birleştirdim, küçülmüştük-büyülttüm, sınırlarımız boyunca koca duvarlar ördürdüm,topraklarımızı güvence altına aldım. Bunca felaketten sonra geleceğimiz daha da parlak olacak. Ama geçmiş..Olduğu yerde duruyor. O kötü hatıralar, Çin'in o lanetli geçmişi... Korkarım ki, parlak bir geleceğe yürürken lekeli geçmişimiz tökezletecek bizi. Söyle kahin geçmişi nasıl yok edebiliriz? "
Kahin bir an düşündü ve ardından cevap verdi:
"-Yüce hükümdarım,Çin'in bütün geçmişi tek bir kelimedir. O kelimeyi yok etmedikçe geçmişi yok edemezsiniz ve o kelime kitaplarda saklıdır"
Bunun üzerine Hoang Ti ülkedeki bütün kitapların yakılmasını emretti. Yakılan kitapların külleri, bir baştan bir başa imparatorluk topraklarının semalarında uçuştu aylar aylar boyunca toz kanatlı kelebekler gibi. Bir gece yarısı Hoang Ti'ye geçmişe ait son hatıranında yok edildiği müjdelendiğinde; kahini tekrar çağırdı:
"- Çin'in bütün geçmişi tek bir kelimeydi öyle mi sevgili kahin? " dedi. " işte nihayet ben, o kelimeyi kazıyıp attım bu ülkeden."
Kahin:
"- Hayır hükümdarım" dedi. "Kelime hala yaşıyor."
Kahinin bu sözleri Çin topraklarının tekrar yangın yerine dönmesi demekti. Hoang Ti yine ferman üstüne ferman çıkarttı ve gökyüzü yakılan kitapların külleriyle tekrar griye boyandı birkez daha. Ama Hoang Ti beklediği müjdeyi bir türlü alamadı. Kahin her seferinde aynı şeyi söylüyordu, kelime hala yaşıyor! Ve bu böyle sürüp gitti.
Aradan yıllar geçti
...
imparator Hoang Ti ölüm döşeğindeydi artık. Yakılmadık tek bir kitap, yıkılmadık tek bir kütüphane, yırtılmadık tek bir sayfa kalmamıştı koca ülkede.
En gözde kahinini bir kez daha huzuruna çağırdı imaparator:
"- Biliyorum" dedi iniltili bir sesle. "Müjdeli bir haber vermeyeceksin bana, biliyorum.Geçmişi yok edemedim. O melun kelime hala yaşıyor ama nasıl? "
Bu muammaya verebileceği bir cevabı yoktu Kahinin. Boynunu kederle büktü ve sustu öylece. Ve Hoang Ti yeniden sordu. Tekrar ve tekrar sayıklar gibi. Nasıl? Nasıl.? Nasıl..? Ertesi sabah ruhunu teslim ederken Hoang Ti'nin ağzından dökülen son fısıltı da aynıydı. Nasıl?
Çin geleneklerine göre bir imparator öldüğünde cesedi soylu rahipler tarafından mumyalanır. Derler ki, rahiplerin en genci mumyalama sırasında Hoang Ti'nin sırtında bir leke gördü. imparatorun sırtına dövme gibi kzaınmış bu leke bir kelimeydi..Uğruna bütün kitapların yakıldığı o kelime. Çin'in bütün geçmişini içinde saklayan kelime. Rahiplerin en genci kelimeyi tanıdı, ezberledi ve çoğalttı.
Konfüçyüs'tü bu rahip. Hani, "Geçmiş asla silinmez!" sözüyle şöhret bulmuş kahin.
Latince: Confucius, "Üstad Kong" anlamına gelir. Çinli filozof, MÖ 551 - MÖ 479 tarihleri arasında, Doğu Zhou Hanedanlığı döneminde yaşadığı sanılmaktadır. Kong Qiu adı altında, Lu devletinin Qufu şehrinde (günümüzde Shandong eyaleti) doğmuş ve aynı şehirde vefat etmiştir. Konfüçyüs'ün öğretisi din değil, eski Wu-dinine dayanan etik felsefedir. Öğretisinde kesin bir hiyerarşi söz konusudur. insan ilişkilerinde birbirine itaat etmesi gereken gruplar şunlardır:
vatandaş - hükumdarına itaat etmeli.
genç-yaşlıya itaat etmeli.
kadın-kocasına itaat etmeli.
çocuklar Ana-Babaya itaat etmeli.
Ayrıca bu büyük adamın bazı sözleri tek kelime ile muhteşemdir.
"Bilgeliğe üç yoldan ulaşılır. Birincisi düşünmek ki en iyisidir. ikincisi kendini sınırlandırmak ki en kolayıdır. Üçüncüsü tecrübe ki en acısıdır."
"Susmak;inSanı eLe Vermeyen Sadık bir DoSttur."
"Hiç durmadığınız sürece yavaş gitmenizde zarar yoktur."
"Marifet hiç düşmemek değil, her düştüğünde kalkabilmektir."
yönetilen sınıfı oligarşiye kolayca boyun eğdirme misyonu yüklenmiş, sistemlerin rol model olarak sunduğu her dönemde var olan ve var olacak olan bilge görünümlü düzen adamlarından birisidir.
fakat oldukça dar işlevi olmasına rağmen şık laflar ettiği de bir gerçek.
örneğin; ahkam kesme hususunda, hadsiz olan ve doğaları gereği hadsiz kalacak cahillere, anlayamayacakları şöyle bir aforizma ile seslenmiş:
konfüçyüs bir öğrencisine dedi ki; '' sana bir şeyi nasıl bilebileceğini öğreteyim mi? bildiğin zaman bildiğini anla, bilmediğin zaman ise bilmediğini anla. ''
"kendinize yapılmasını istemediğiniz bir davranışı başkalarına yapmayın!" sözü kendisine aittir. ona göre ölümden sonrası bilinmemelidir. zira; ölümden sonra bir hayatın olmadığını bilen kişi, ölüye dair duyulan saygıyı da önemsemez. ölümden sonra yaşandığını bilirlerse de, sevdiği ölülere kavuşabilmek için canlarına kıyarlar. en iyisi mi? hiçbir şey bilmeden yaşamak ve olana katlanıp razı gelmektir.
"insanları yasa ve ceza ile yönetirseniz, onlar bir daha yanlış yapmayacaklar, ancak şeref ve utanma duygularına da sahip olmayacaklardır. insanları erdemle ve ahlak kuralları ile yönetirseniz, o zaman onlar hem utanma duygusuna sahip olacaklar, hem de doğruyu yapmaya çalışacaklardır." şeklindeki aforizmanın sahibidir.
konfüçyüs dedi ki: '' kültürü iyice inceler ve düzenli bir yaşama uygularsanız, yabanıl olmaktan kaçınabilirsiniz.''
biri konfüçyüs' e insancıllığı sordu.
konfüçyüs yanıtladı: '' evde saygıdeğer, işte ciddi, insan ilişkilerinde sadakatli, yatakta o. ospu olun*. uygar olmayan bölgelere dahi gitseniz, bu erdemleri elden bırakmayınız.
