Konfüçyüs'ün felsefesi, ahlak ile siyaset felsefesinin ağırlıkta olduğu bir felsefeydi. Bu felsefe, hep devinimli olmalarına karşın gök ile yerin birbirini dengeleyen güçler olduğu, ortak varoluşlarının uyumlu olduğu inanışına dayanıyordu. Konfüçyüs'e göre insan bu koşullara tabidir, evreni örnek alıp ona benzemeye çalışması gerekir. Orta Öğretisi'nde şunlar söylenir: "Bu denge, dünyadaki tüm insan edimlerinin çıktığı eşsiz köktür; bu uyum tüm edimlerin izlemesi gereken evrensel yoldur."
deyişleri derin bir bilgeliği barındıran ve çin' de, mao' nun kültür devrimini hazırlamış ünlü düşünür. bazı özdeyişleri aşağıdaki gibidir.
' insancıllığı seviyor, ama öğrenmeyi sevmiyorsanız, bozulup aptallığa döner. '
' konuşmaya layık olanlarla konuşmazsanız, insan kaybedersiniz. '
' yolu isteyiniz, erdem üzerinde direniniz, insanlığa güveniniz, sanatla uğraşınız. '
' eğitimli insanlar kendilerinden, küçük insanlar başkalarından ararlar. '
' başkalarının seni değerlendirmesine üzülme, kendi yeteneksizliğine üzül. '
' kültürlü insan yapabileceğinden fazlasını söylemekten utanç duyar. '
' niteliğini iyice bildiklerini işe koy. bilmediklerini başkalarına sor. '
' eskiyi canlandırınız, yeniyi de biliniz. o zaman siz de öğretmen olursunuz. '
' yolları bir olmayanlar birbirine danışmaz. '
' örnek insanlar erdeme, küçük insanlar toprağa ilgi duyarlar. '
'Az konuşmaktan pek az, çok konuşmaktan sık sık pişman olunur.'
'bir şeyin haklı olduğunu bildiğin halde, o şeyden yana çıkmazsan korkaksın demektir.'
'güçlü olan zayıf yanını herkesten iyi bilendir;
daha güçlü olan ise zayıf yanına hükmedebilendir.'
yukarıdaki gibi özdeyişlerini okuyunca ve çin tarihindeki önemi öğrenilince saygı duyulan ancak 'başkalarından farklı giysiler giyenlerin ölümle cezalandırılmaları' gerektiğini düşündüğünü öğrendiğimde derin hayalkırıklığı yaratan zat.
'Eğitimli insanların 9 düşüncesi vardır:
Baktıklarında, berrak görmeyi düşünürler.
Dinlediklerinde, iyi duymayı düşünürler.
Görünüşleri bakımından, sıcak olmayı düşünürler.
Davranışlarında, saygılı olmayı düşünürler.
Konuşmalarında, doğru olmayı düşünürler.
işlerinde, ciddi olmayı düşünürler.
Kuşkuya düştüklerinde, soruları nasıl soracaklarını düşünürler.
Öfkelendiklerinde, sorunları düşünürler.
Kazancı gördüklerinde, adaleti düşünürler.'
"Bildiğini bilenin arkasından gidiniz. Bildiğini bilmeyeni uyandırınız. Bilmediğini bilene öğretiniz. Bilmediğini bilmeyenden kaçınız." gibi komplike cümleler kurup tarihe gömülmüş önemli kişilik..ha bir de şöyle demiş bu hoş olmuş bak " iyi yaşamayı sonraya bırakan; yolunda ırmağa raslayıpda akıp geçmesini bekleyen adama benzer. Irmak hiç durmadan akıp gidecektir."
Lu hanedanLığında adaLet bakanLığı yapmıştır.. onun bakanLığı sırasında aLdığı tedbirLer sertti.. bakanLık sırasında uyguLadığı tedbirLerden bazıLarı; erkekLer yoLunda sağından, kadınLarıda yoLun soLundan yürümesi.. kendiLerine başkaLarı'nın giydiğinden farkLı eLbiseLer biçen kişiLere öLüm cezası vermek.. koyduğu bu kuraLLardan sonra çok geçmeden görevinden aLınmıştır.. görevden aLındıktan sonra Lu hanedanLığında hırsızLar ve katiLLer çoğaLdı.. topLumun huzuru bozuLuncada hanedanLığın iLeri geLenLeri onu daha yüksek bir makam'a atadıLar.. daha sonra konfüçyüs bu görevde hiçbir niteLiğinin oLmadığını görünce görevi bırakmıştır.. bu oLaydan sonra konfüçyüs sevdiği bir kaç öğrencisiyLe beraber çin'i baştan başa gezmeye karar verdi..
konfüçyüs'ün hayaLi fikirLerini uyguLatabiLeceği bir hükümdar'a rastLamaktı.. bu hayaLin gerçekten de hayaL oLduğunu kendiside biLiyordu.. fakat umut dünyası işte.. konfüçyüs'ün tek korkusu fikirLeri'nin başka nesiLLere uLaşamamasıydı.. 72 yaşında öLmüştür..
gercek ismi kung fu-tzu'dur. soylu bir aileninin cocugu olmasina ragmen hayati yoksulluk icinde gecmistir. 50 yasindayken cin prensi tarafindan adalet bakanligina getirilmistir. cok zeki biri oldugu icin imparatorlugu duzenli huzurlu ve guclu bir devlet haline getirebilmistir kisa zamanda. fakat kendisini kiskanan komsu prensler ona kotuluk yapmasi konusunda cin prensini tesvik etmeye baslayinca bunu goren konficyus sarayi terkederek yapacagi hizmetlere layik olan bir prens aramaya baslamistir. 14 yil boyunca gezdigi halde aradigi kimseyi bulamayinca ulkesine yorgun ve yasli biri olarak geri donmustur. geri kalan hayatini atalarinin yazilarini derlemeye ve yandaslarina bilgelik ogretmeye adamistir. konficyus yandaslari arasinda 72'sini ck begeniyor bunlarin 10 tanesini de en iyileri olarak niteliyordu. olumunden sonra o'nun ogretisi bunlar yaymislardir. konficyus 102 yasinda olmustur.
Konficyus hicbir zaman bir dinin kurucusu oldugunu iddaa etmemistir. kendini atalarinin bilgeligini ogreten bir ogretmen olarak tanitmistir. ogrettigi seyler arasinda "ttien" denilen gokyuzune tapinma vardir.
ogretisi bir dinden ziyade toplumun yasamini duzenleyen bir ilkeler ve kurallar butunu olarak tanimlamak daha dogrudur. bu ogreti zamaninda cin'de buyuk bir incelik ve saflikla uygulanmis ve cin uygarliginin gelismesine buyuk katkisi olmustur.
