- "başlıkta da tüm kelimeler türkçe olmalıdır" diyorsak eğer, "beethoven senfoni no.5" kullanımını doğru bulmuyorum. çünkü türkçede "no." diye bir kısaltma bulunmamaktadır. numara kelimesinin kısaltması "nu."dur, "no." değil: http://tdk.org.tr/TR/Gene...49816B2EF6ADB17BCA15FC4FC
bu nedenle, örnek verilen eser için başlık olarak "beethoven senfoni nu.5" tercih edilmelidir.
bu konuda öneriler ve eleştiriler getirmek istiyorum. bunları aklıma geldikçe madde madde yazacağım.
- bestecilerin adı göz önünde bulundurulurken orijinal adın dikkate alınması gerektiği belirtilmekte. bu, latin alfabesini benimseyen ülkelerin vatandaşları için tartışmasız uygulanabilecek bir kural. ancak belirtildiği gibi konu diğer alfabelere gelince, burada bir anlaşmazlık çıkıyor. öyle bir durumda "farklı alfabelerde yazılan isimlerin, latin alfabesiyle yazılışı"nın tercih edileceği belirtiliyor.
örnek olarak kuğu gölü ve fındıkkıran balelerinin yaratıcısı olan rus besteciyi ele alalım.
adamın kiril alfabesiyle yazılan orijinal adı şurada var: http://getir.net/2gxs**
bu adın latin harflerini kullanan bazı dillerdeki wikipedia'lardaki yazılışları ise şöyle:
türkçe: Pyotr ilyiç Çaykovski
ingilizce: Pyotr ilyich Tchaikovsky
fransızca: Piotr ilitch Tchaïkovski
almanca: Pjotr iljitsch Tschaikowski
ispanyolca: Piotr ilich Chaikovski
bunların hepsi, kiril alfabesiyle yazılan adın latin alfabesiyle yazılmış hali. hiçbiri yanlış değil ama hiçbiri orijinal ad da değil.
latin alfabesiyle yazmak demek, ingilizcede kullanıldığı şekilde yazmak demek değil. zaten ingilizce yazılışlarda da bir birlik yok. örneğin ingilizce wikipedia'da bu ad Pyotr ilyich Tchaikovsky olarak geçerken, amerikan kongre kütüphanesi bu adı Peter ilich Tchaikovsky olarak yazmakta.
burası türkçe bir sözlük ve türkçenin kurallarıyla hareket etmesi gerek ama bunun da bir standardı olmalı. bu standart, mesela bir devlet kurumunun veya türkçe köklü bir yazılı ansiklopedi olabilir. referans hangi kaynak olacaksa, ona bakılır ve orada nasıl kullanılmışsa o şekilde kullanılır. mesela bahsettiğim ad için devlet opera ve balesi Piyotr ilyiç Çaykovski yazılışını tercih etmiş: http://www.dobgm.gov.tr/ESER/info/P.i.CAYKOVSKI.htm
ekşi sözlük teki "şahtar diye takım mı var lan it ?" tartışmalarının buraya taşınacağını gösteren gereksiz "türkçe'ye uyalım, uymayanları uyaralım" olayı.
Dikkat edilmesi gereken başka bir hususta Allegro, presto veya largo gibi terimlerin o besteye özel isim olmadığı, eserin bir bölümündeki tempoyu belirttiğini ve o tempoların kullanıldığı bir çok eser ve bölüm olduğudur. Besteciği belirtmekte yeterli olmamaktadır.
Zira schubert'in Allegro Moderato'su hakkında bir şey derken sizin hangi Allegro Moderatodan bahsettiğiniz anlaşılmaz. örneğin birisinin aklına schubert'in 8. senfonisinin(bitmemiş senfoni) ilk bölümü gelebilirken bir başkasına aklına schubert'in Arpeggione sonatının ilk bölümü gelebilir. Bu yüzden bestenin özel bir ismi varsa önce o belirtilmeli yoksa katolog numarası söylenmelidir.
klasik müzik eserleri ile ilgili açılacak başlıklar konusunda hassas davranacaz ona göre mealindeki kurallar bütünü. neyse ki sözlükte en azından bir şeyin kuralı olacak.
