hasan cemal'in bir nevi günah çıkartma kendisiyle hesaplaşma adına yazdığı kitap. 1971'deki 12 mart darbesinin gerçekleşmesi için orduyu nasıl kışkırttıklarını, kapıldığı ideolojinin nasıl tutsağı olduğunu, kendisini nelerin dönüşüme uğratıp fikirlerinin nasıl değiştiğini, neden başka bir hasan cemal olduğunu, duyduğu pişmanlık duygusunu anlatıyor. yazmasının bir sebebi de, insanların kendi yaptığı hatalara düşmemesi, o günlerin unutulmaması, o günlerden ders çıkarılması. gerçekten de bu açıdan bakıldığında çok güzel, okunması gereken bir kitap.
geçmişini böyle kitaplaştırınca kimler ne diyecekherhalde biliyorsun.
dönek mi ? kendi geçmişine sırt çevirmek mi ?
dönek ne demek ?
çokpartili rejimi, demokrasiyi yıkıp yerine tek parti diktasını geçirme fikrğinden dönmek mi ?
dönek ne demek ?
çoğulcu demokrasi yerine, işçi sınıfı adına totoliter bir ideolojinin diktasını savunma fikrinden vazgeçmek mi ?
dönek ne demek ?
her şeyin, malların da, hizmetlerin de, fikirlerin de, ideolojilerinde serbestçe yarışabildiği rekabetçi bir ekonomik ve siyasal düzen yerine, torna tezgahından çıkmışçasına her şeyin tek tip olduğu, birbirine benzediği otoriter bir kışla düzeni anlayışından vazgeçmek mi ?
dönek ne demek ?
saddam hüseyin, hafız esad, kaddafi türü baasçı düzenleri antiemperyalistlik, devrimcilik adına türkiye için örnek almaktan vazgeçmek mi ?
dönek ne demek ?
askerin süngüsüyle kendine iktidar yolu açmaya heveslenip, bu kafaya devrimcilik, devrimci demokratlık vehmetmekten vazgeçmek mi ?
döneklik bütün bunlardan vazgeçmekse, ne denir, o zaman ben de döneğim !
sayfa 64.
geçmişi unutturmamak lazım. geçmişi unutmak, unutturmak isteyenler, ya da unutabileceğini, unutturabileceğini zannedenler, hem kendilerine hem yaşadıkları topluma fenalık yaparlar. çünkü geçmişi unutmak bir yerde onu tekrarlamaya mahkum olmak anlamına gelir.
bir başka doğru da yaşananları olduğu gibi yazıp onlardan ders çıkarabilmenin ortamını hazırlamaktır. o yüzden hatırlamak zorundayız !
geçmişimde utanacak bir $ey yok. sadece yanılgılarım var. bunların toplamı da hayat tecrübesi zaten. bunu yazılı hale getirmek istiyorum. amacım, benden sonrakilere dilimin döndüğü kadar aktarabilmek... bir zamanlarki düşlerime saygısızlık aklımdan geçmiyor.
yanılgılarını, yenilgilerini kendi kendinle konuşabilmek...
ahlaki bir hesaplaşma denilebilir. kafamda sorular hiç eksik olmadı. benim deyişle, çengelleri birbirine takılan soru işaretleri ... yıllar bu sorulara cevap aramakla geçti. bazen buldum cevapları, bazen öyle sandım. ama sorular hiç bitmedi.
sayfa 23, 24.
bremen günlerimde bir şeyin daha farkına varmıştım : cahilliğimin ...
ama unutma, türkile cumhuriyeti devleti de seni cahil bırakmak için sanki özel çaba sarfetmişti. belki de " birlik beraberlik bozulmasın " diye az şey öğretmişti.
her neyse, az biliyordum. belki de o yüzden marksizmin klasiklerini ilk elime aldığımda o kadar kolay etkilenmiştim. belki de onun için frantz fanon'un şiddet övgüsü zihinsel dünyamda derin izler bırakmıştı. aklımın kolay paranteze alınması, kafamın boşluğundan ileri geliyordu belki de ...
belkisi yok, bundan dolayı. iktidar namlunun ucunda fikri 1960lı, 1970liyılların bazı genç beyinlerinde niye bu kadar derin iz bıraktı ki ? bu açıdan kafaların boşluğu rol oynamadı mı ? " neden felsefeye ve düşünceye karşıyız ? ülkemiz, felsefeye ve düşünceye karşı almış olduğu olumsuz tavrın bedelini vaktiyle terör olaylarında çok acı bir şekilde ödemedi mi ? hiçbir düşünsel ve felsefi birikimi olmayan türk toplumu, birdenbire tıpkı marlboro sigarası gibi spekülatif, ithal malı aşırı sağ sol düşüncelerin istilasına uğramadı mı ? "
(tırnak içindeki sözler ismail tuna'dan alıntıymış.) sayfa 89.
